Enkele tinnen en koperen objecten in het huis van zijn opa brachten Alex Hoppenbrouwers op het spoor van een Joodse handelaar in zakken, vellen en metalen: dhr. Simon de Jong.
In 1923 trouwde Simon in Zaltbommel met Johanna van Straten. Het paar vestigde zich in Eindhoven. Daar begon hij een handel in zakken, vellen en metalen, het beroep dat ook zijn vader uitoefende. Meneer De Jong, zoals hij volgens de norm van de tijd aangesproken werd, kwam als koopman langs bij vele ambachtslieden, handelaren en fabrikanten in Eindhoven, Helmond en omstreken. Zo ook bij de torenuurwerkfabriek van Marinus van de Kerkhof in Aarle-Rixtel. Om de drie weken kwam meneer De Jong daar langs om oud ijzer en ander metaal op te kopen.
Het bedrijf genaamd ‘M. van de Kerkhof & Zonen’ was gevestigd aan de Klokstraat 19-21 in het Brabantse dorpje Aarle-Rixtel. Mijn opa (Bert, geboren in 1925) was een van de zonen van Marinus en hielp, samen met zijn oudere broer Frans, zijn vader in het bedrijf.
Brief over de aanstelling van de Treuhänder
In de oorlog voerde de Duitse bezetter voor alle Joden allerlei beperkingen in. In 1942 moest Simon zijn bedrijf afstaan. Vermoedelijk heeft meneer de Jong dit bevel van het Departement nooit gelezen. Al in het voorjaar van 1942 dook hij samen met zijn vrouw onder bij opa’s buren in Aarle-Rixtel, in het huis van koperslager en loodgieter Louis Reemers. Weliswaar tegen hoge kosten, maar zo overleefden ze de oorlog. En ze hadden nog meer geluk: hun huis in Eindhoven was in het bezit gekomen van de nationaalsocialist Nicolaas Gokke. Die vluchtte in het najaar van 1944 naar Winterswijk, waar hij omkwam bij een bombardement. Daardoor kon het echtpaar De Jong hun woning weer in bezit nemen. Veel andere Joden hadden na de oorlog andere ervaringen!
Woonhuis en de torenuurwerkfabriek ‘M. van de Kerkhof & Zonen’ in Aarle-Rixtel. Meneer en mevrouw de Jong zaten ondergedoken bij de buren. Foto omstreeks 1953.
Na de oorlog heeft Simon de Jong zijn ijzerhandeltje weer opgepakt. Mevrouw De Jong-van Straten stierf in de zomer van 1955, 67 jaar oud. Simon hertrouwde het jaar daarop met Selma Koppens. Ook zij had de oorlog als onderduiker overleefd, op een adres in Den Bosch.
Het contact van mijn opa met mijnheer De Jong verwaterde na de oorlog. Van de laatste levensjaren van Simon de Jong is weinig bekend. In 1968 stopte hij met zijn bedrijf, hij was toen 78 jaar oud. In 1976 overleed hij. Simon de Jong werd begraven op de Joodse begraafplaats in Eindhoven.
Graf van Simon de Jong
Dankzij de langdurige speurtocht en de hulp van diverse instanties en mensen, heb ik het verhaal van Simon de Jong achterhaald. Toch is er nog meer informatie te winnen. Wanneer u meer informatie heeft over meneer De Jong of vragen heeft over dit artikel hoor ik graag van u.
Het PDF-document bij dit verhaal is vervangen door een nieuwere versie op 22 november 2021. Redactie
