Het gaat om deze brug in Bergen op Zoom; tussen de gedempte Zeelandhaven en de bestaande Buitenhaven, later Vissershaven genoemd. We zien de brug hier, richting de stad - met op de achtergrond de suikerfabriek Zeeland. En we zien ook in één oogopslag hoe de brug aan zijn naam komt.
Het is de bekende Bergse schilder Janus van de Kreek die in 1931 zorgt voor de uitvoering van de kenmerkende reclame: de grote letters en de imposante papegaaienkop. Onderzoekers Willem Kruf en Hans Jordans doken in de wereld van opvallende reclames in Bergen op Zoom en dan zijn de advertenties van distilleerderij en alcoholfabriek niet te missen.
Want menigmaal zorgt deze fabriek voor een grote stunt. Ben je benieuwd hoe de ballonvaart in 1925 is verlopen? Lees dan hier het hele verhaal.
Willem Kruf stuurde 16 oktober 2021 de volgende aanvulling: "Ter vergelijk vanuit plaats van fotograaf. "
Het is een klein detail, maar de suikerfabriek heet 'Zeeland' en niet 'De Zeeland'. Dus behoort men te schrijven: suikerfabriek de Zeeland. Deze fout wordt heel vaak gemaakt.
Marilou Nillesen
bhiczei op 13 november 2019 om 10:01
Fijn dat je dit ons laat weten, Gijs. We hebben de tekst meteen aangepast!
Frans van Loon
zei op 4 april 2020 om 10:26
leuke studie Willem. De herkomst van de naam is een conclusie die uit de berichten getrokken wordt en lijkt me ook wel logisch. Nu ook Gijs positief reageerde geloof ik het onmiddellijk. Leuk detail op de foto is ook dat hierop het railssysteem met drie-railsen te is zijn waardoor er 2 verschillende voertuigen over die spoorlijn konden rijden.
Ad van Loon
zei op 26 mei 2020 om 11:13
Wat in dit stukje niet wordt aangegeven is waarom een Delftse likeurstokerij het nodig vindt om een grote reclame op een (toch wat afgelegen) brug aan te brengen.
Overigens blijkt er ook in Vlissingen een Papegaaienbrug (geweest) te zijn. zie http://4sq.com/2p6Ugs7
Mogelijk is de aanduiding Papegaaienbrug (dus) toch een aanduiding voor de bijzondere constructie van deze brug: een contragewicht recht bovenop het hefmechanisme. Een papegaai werd wel op een soort wipconstructie gezet, met een voerbakje aan de andere kant.
Dan is de plaatsing van de reclame een ludieke reactie van de Spiritusfabriek als eigenaar/aandeelhouder van de stokerij om deze reclame aan te brengen. Ergo: een duik in de archieven van Nedalco lijkt wenselijk.
Marilou Nillesen
bhiczei op 27 mei 2020 om 08:02
Bedankt voor je bericht, Ad, en je suggesties. Mogelijk zijn er onderzoekers die de archieven van Nedalco al verder hebben bekeken? We horen het hier graag!
Gijs Asselbergs
zei op 27 mei 2020 om 08:58
Stichting Industrieel Erfgoed Bergen op Stoom is indertijd door Nedalco benaderd om het hele archief te inventariseren. Samen met Toon Franken, medewerker van het Zeeuws Archief, ben ik daar een aantal weken, nog op het bedrijf zelf, mee bezig geweest. Nadien is dit archief overgedragen aan het West Brabant Archief in Bergen op Zoom. De reclame-uiting op de Papegaaienbrug heeft wel degelijk te maken met de Spiritusfabriek. In 1923 koopt de Zuid-Nederlandsche Spiritus Fabriek (ZNSF) de distilleerderij en alcoholfabriek De Papegaai in Delft. In diverse stukken e fotoalbums, die op het WBA zijn in te zien, is daar bewijs voor. Zie ook pagina 236 van het boek Bergen op Stoom, productiebedrijven in de gemeente Bergen op Zoom van 1800 tot 1950.
Dat de Papegaaienbrug erg afgelegen ligt is niet zo. Over deze brug liep de toenmalige Wittoucksingel. Deze singel was toen al een drukke weg en gaf toegang tot diverse industriële complexen waaronder de Spiritusfabriek zelf. Dus zo vreemd is de locatie nog niet.
Marilou Nillesen
bhiczei op 28 mei 2020 om 10:30
Ah, een heel verhelderende aanvulling, Gijs. Veel dank voor je inhoudelijke toevoeging.
Willem Kruf
zei op 29 mei 2020 om 07:28
Wat betreft de Papegaaienbrug in Vlissingen. Wat ik in Vlissingen terugvond zijn wel de wijken Paauwenburg en Papegaaienburg. Binnen de wijk Papegaaienburg van eind de jaren 1970 is er wel een winkelcentrum en bushalte Papegaaienbrug. Verder googlen en zoeken in Zeeuwse krantenbank leverde geen oude Papegaaienbrug op.
Marilou Nillesen
bhiczei op 29 mei 2020 om 21:27
Duidelijk, Willem, goed dat je dat hier vermeldt. Dank daarvoor!
Volgens De Telegraaf van woensdag 26 oktober 1921 is de Papegaaibrug te Bergen op Zoom de eerste Straussbrug in Nederland, althans de krant schrijft dat het in ons land een onbekend type is. https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110551774:mpeg21:a0155
Helaas is de brug in 1964 verdwenen.
Willem Kruf
zei op 7 december 2020 om 17:35
In zijn doctoraal proefschrift IJzeren ophaalbruggen beschrijft Johannes Bertram in 1923 de drie typen van de Straussbruggen. Van het type te Bergen op Zoom staat een tekening
in het proefschrift.
Via de link: https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB21:046668000:00107
Het is de bekende Bergse schilder Janus van de Kreek die in 1931 zorgt voor de uitvoering van de kenmerkende reclame: de grote letters en de imposante papegaaienkop. Onderzoekers Willem Kruf en Hans Jordans doken in de wereld van opvallende reclames in Bergen op Zoom en dan zijn de advertenties van distilleerderij en alcoholfabriek niet te missen.
