Een uitslaande brandt legt op 29 april 1751 bijna alle huizen binnen de stadswallen van Oss in de as. Ook de kerk en de toren gaan verloren in de vuurzee. Ondanks al het leed en gigantische schade betekent dat ook dat er tekeningen moeten worden gemaakt voor de herbouw van de toren. Onderzoeker Hans Pennings dook ze op in het archief en zo zien we nu hoe Oss weer helemaal bij de tijd kwam.
“Osch, den 29 April. De verschrikkelyke Brand, die Maandag alhier ontstond en waardoor op dien dag in minder dan twee uuren omtrent honderd Huizen met onze fraaye Kerk en derzelver Torens in de assche gelegt wierden, heeft ter oorzaake van de aanhoudende sterke Wind nog niet ten eenemaal kunnen geblust worden”, staat te begin mei 1751 te lezen in de Leydse Courant.
Een hoopje as, opgeslagen in de schuur van een klompenmaker, bedoeld voor de bemesting van zijn land is de oorzaak. De schuur, in hartje Oss, brandt af en de vlammen, aangewakkerd door de wind, slaan snel over. Binnen een paar uur is tweederde van alle huisjes binnen de stadswallen verwoest.
Lichterlaaie
Ook de Grote Kerk staat dan in lichterlaaie. De spits van de toren, het dak van het schip en het torentje boven het koor zijn al snel één vuurzee. Er vallen ook slachtoffers: een man en twee kinderen komen om. Omdat Oss nauwelijks brandblusmiddelen heeft, is het wachten op hulp uit Den Bosch.
De Ossenaren slaan de handen ineen en beginnen zo snel mogelijk aan de wederopbouw van de stad. Ook het stadsbestuur maakt plannen want als eigenaar is zijn verantwoordelijk voor het herstel van de school, de schoolmeesterswoning en de kerktoren.
In het archief van het Stadsbestuur van Oss (T 7362) trof Hans Pennings in inventarisnummer 151stukken over de betaling van de kosten van de opbouw van de afgebrande kerk en toren, het vergieten van de klokken en het maken van de klokkenstoel en van het uurwerk. En daarbij zit, naast beschrijven over steenwerk, galmgaten en ribben, ook deze prachtige tekening van de nieuwe wijzerplaat. Oss is binnen drie jaar weer helemaal bij de achttiende eeuwse tijd.
Wil je het bestek hieronder lezen? Klik dan op de bladzijden en dan zie je een vergroting.
Met dank aan Hans Pennings voor deze tip! Ben je tijdens je onderzoek iets moois. opvallends of ontroerends tegen gekomen? Laat het ons weten!
“Osch, den 29 April. De verschrikkelyke Brand, die Maandag alhier ontstond en waardoor op dien dag in minder dan twee uuren omtrent honderd Huizen met onze fraaye Kerk en derzelver Torens in de assche gelegt wierden, heeft ter oorzaake van de aanhoudende sterke Wind nog niet ten eenemaal kunnen geblust worden”, staat te begin mei 1751 te lezen in de Leydse Courant.
