Gerardus Lambertus (Bert) Derks was een zoon van Gerardus Derks en Theodora Maria van der Hagen. Hij werd op 18 januari 1897 geboren in Sint Hubert aan de Voordijk 35. Daar overleed hij ook, in 1975. Als vrijgezel boerde hij mee op de boerderij van zijn broer Martien.
Daarnaast had hij zijn handen, hart en hoofd vrij voor het gemeenschapsleven. Zo was hij een van de grote animatoren achter talrijke activiteiten binnen de Boerenstandorganisaties en het kerkelijk leven in Sint Hubert. Hier willen we vooral stil staan bij zijn heemkundige activiteiten.
In april 1969 verschijnt een 40 pagina’s tellend boekwerkje, Twee Eeuwen St. Hubert. Bert doet daarin verslag van het leven in Sint Hubert in de jaren 1850-1950. Geografische bijzonderheden en ontwikkelingen in het dorp passeren de revue, het exterieur en interieur van de kerk, de oude pastorie, het schoolhuis, cafés, winkels en boerderijen.
Ook beschrijft hij de “ins” en “outs”van vele beroepen. Zo vind je bij hem de vermelding dat de eerste eiersorteermachine in Sint Hubert is uitgevonden! Aan het eind van zijn boekje somt hij een reeks oude volksgebruiken op, waarvoor hij gebruik maakte van een werkstuk van hemzelf uit 1938. Zo leren we allerlei details over gebruiken bij gelegenheid van Nieuwjaar, Vastenaovond, zomer- en wintergilde, bruiloften, verhuizen, bedevaarten, “spinning” (een bijeenkomst van spinnende jonge vrouwen), vesiet/visite, kermis, de Kruisdagen enz.
Ook rondom geboorte en sterven (van kinderen en ouderen) waren er typische gebruiken. Bijvoorbeeld over “de Liekpoort” aan het begin van het pad naar de kerk, waar men het paard van de lijkkoets uitspande en de lijkkist over de burries van de langkar haalde uit piëteit voor de overledene. Want een varken mocht men dan met zijn oren achter van de kar aftrekken; bij “unne mins” deed je dat niet!
In latere jaren zong Bert ook nog oude dialectliedjes voor het radioprogramma “Onder de groene linde” van de NOS. Wie nieuwsgierig is geworden: bij Heemkundekring “Heemschut St. Huijbert” ligt ongetwijfeld een exemplaar ter inzage. In de bibliotheek van het BHIC in Grave trouwens ook.
Het is te hopen, dat diezelfde kring het in folioformaat gestencilde (das war auch einmal!) exemplaar nog eens netjes heruitgeeft: als eerbetoon aan deze man, die in een snel veranderend Noordoostbrabants boerendorp leefde en zo helder was om het oude, toen al voorgoed verdwijnende voor het nageslacht te bewaren. En wat ook aardig is en dat ontdek ik nu pas: hij is via zijn moeder een nakomeling van mijn stamvader Peter Jans Lange!
Daarnaast had hij zijn handen, hart en hoofd vrij voor het gemeenschapsleven. Zo was hij een van de grote animatoren achter talrijke activiteiten binnen de Boerenstandorganisaties en het kerkelijk leven in Sint Hubert. Hier willen we vooral stil staan bij zijn heemkundige activiteiten.
