Net na 1900 kwamen in een paar Nederlandse gemeentes – bijvoorbeeld Nijmegen – schooldokters in dienst. Omdat ze betaald werden door de gemeente kwamen ze alleen op openbare scholen. In de Tweede Wereldoorlog werd de schooldokter in alle gemeentes en voor alle scholen verplicht.
tekening Jan de Crom, vrij naar foto op Pinterest
De situatie van de kinderen was duidelijk een reden tot zorg. De hygiëne was niet optimaal. En de goedkoop en gemakkelijk te maken eenzijdige voeding, zoals pap en brij, zorgde voor ondervoeding en
Udensche Courant14 april 1929
vitaminetekorten. Met de daarbij horende ziektes. Bijvoorbeeld de Engelse ziekte door vitamine D gebrek. Dus de schoolarts keek niet alleen naar de lichamelijke ontwikkeling van een kind, maar ook naar voeding en hygiëne. Ook de hygiëne van de school werd onder de loep genomen.
Door massale vaccinaties en voedselvoorlichting in de jaren ’50 verbeterde de situatie voor de kinderen.
Daarom kwam vanaf de jaren ’60 de schooldokter niet meer op school voor een jaarlijks bezoek. De schooldokter werd onderdeel van de gemeentelijke GGD. Als de school iets vermoedde en de ouders wensten niet mee te werken, dan kon de school de schooldokter inschakelen. Als de ouders het maar een vieze boel vonden op school of als ze vonden, dat de verlichting of de ventilatie niet in orde was, dan konden zij de schooldokter inschakelen.
De Jongensschool St. Vincentius in Nieuw Borgvliet 1950-1956
In mijn herinnering kwam de schooldokter op de St. Vincentius school voor de eerste en voor de vijfde klas. Hij zat direct na de ingang links in het kantoortje van hoofdmeester Nuyten.
Vooral onder de kinderen van de vijfde klas zorgde de aanwezigheid van de dokter voor nogal wat beroering. De grote vraag op de speelplaats was: “heeft die dokter bij jou ook aan jouw zak gezeten?” Misschien was die dokter wel een grote viespeuk…
Tsja, de dokters van toen waren nog niet zo uitleggerig als de dokters van nu.
En een jongen van tien jaar, die zich afvraagt of zijn balletjes nog steeds netjes ingedaald zijn, ben ik nooit tegengekomen.
Marilou Nillesen
bhiczei op 15 november 2020 om 09:44
Bedankt voor dit verhaal, Jan, dat vast voor velen heel herkenbaar is. Uit mijn eigen jeugd (jaren zeventig) herinner ik me de schoolarts ook nog maar ik vraag me af of de huidige jeugd nog op deze manier wordt gecheckt.
Jan de Crom
zei op 15 november 2020 om 17:21
Hoi Marilou,
Ik heb 18 jaar in het onderwijs gewerkt. En de schoolbezoeken, waarbij ieder kind wordt nagekeken, ken ik alleen van de jaren '50. Daarna kon je een kind- als je bepaalde vermoedens had - naar de schoolarts sturen. Ik heb begin jaren '80 op school een geval van schurft gehad en toen was de schoolarts er heel snel bij.
Je kreeg later wel de tandartsbussen of je ging met de kinderen naar een tandarts. Daar heb ik ook een leuk verhaal over, maar toen woonde ik allang niet meer op Borgvliet.
En natuurlijk de pietenzusters, die de hele school controleerden op hoofdluis. Maar ook dat is van na Borgvliet.
Rini de Groot.
zei op 5 februari 2021 om 23:12
Dag Jan allereerst Gefeliciteerd met het 10.000 verhaal het is als beginneling een stimulans door te gaan. Zoal wij Willy Damen en ik bij de vorige mijlpaal het 5 000 waarbij we een zaterdagmiddag van 2014 uitgenodigd werden bij BHIC. Ik had er toen 130 op me naam staan.
Uit de Westhoek van Brabant! dan horen we daar ook wat geschiedenis van.
Het schoolonderzoek in Uden herinner op de bovenmeester kamer was ingericht voor het onderzoek van me broer en ik onder toezicht van òns Moeke. Met dezelfde handgrepen die gingen bij ons ook de klas rond.
Een nichtje van me werd naar Egmond aan Zee gestuurd om aan te sterken ondanks dat thuis goed gegeten werd. Onnodig zei haar Moeder, wanneer die hier in het Park gaan wandelen, (achtergebleven navertrek van het gebombardeerde Missiehuis SVD) Bezit een haar gestuurde ansichtkaart.
Je schrijft openlijk over de schurft, bij ons ‘de krèts’ genoemd heb er nooit over durven schrijven, als een soort schande, tot een jonger iemand er openlijk overschreef. Vermoedelijk was het gebrek aan zeep en de nodige voeding wij aten van het land en uit Den Hof.
