Herinneringen aan Sint-Jozefzorg: "Je kan geen kant op, dus ze komen toch"

In 1955, toen ze acht jaar oud werd, vertrok Conny samen met haar oudere zus naar internaat Sint-Jozefzorg, een instelling van de Zusters van het Allerheiligste Hart van Jezus (ook wel Zusters van Moerdijk genoemd). Toen Conny daar voor het eerst een kijkje ging nemen, werd het allemaal heel mooi voorgesteld. “Ze spiegelden het echt allemaal heel mooi voor, want je mocht een bruidje zijn en dat was gewoon heel leuk. Ze bleven maar praten over dat bruidje zijn en ze lieten bruidsjurken zien en alles. Dus wij hadden zoiets van: dat is echt wel leuk”, vertelt ze. Dit viel echter al heel snel tegen. “Je hebt gewoon helemaal niet door, dat je daar moet blijven, dat je daar moet slapen. Dat wordt allemaal niet echt verteld. Dus dat begon ’s avonds al gelijk met brullen, want ik wou naar huis."

Aan haar zus had Conny helaas niet de steun die ze nodig had. “Die vond het allemaal wel leuk, dus die had nergens last van”, vertelt ze. Ook haar jaar jongere zusje, die een jaar later naar het internaat kwam, had minder moeite met het verblijf op het internaat dan zijzelf. “Ze was behoorlijk intelligent en dat vonden die nonnen allemaal wel prachtig”. Haar jongste broertje mocht wel thuis blijven wonen. De afstand tussen hem en zijn zussen hebben sporen nagelaten in hun relatie. Hij had dan wel drie zussen, maar voor zijn gevoel had hij eigenlijk ook niks.

Het dagritme op het internaat was strikt en de straffen waren vernederend. “Je moest ’s morgens om 06.00 op. Op je knieën. Dan moest het ochtendgebed. Daarna moest je naar de kerk. Dan kwam je terug en moest je je bed opmaken. Dan ging je eten. Er waren ook wel eens momenten dat je niet zo snel uit bed kon. Ik ben een keer op mijn stuitje gevallen. Blijkbaar heb ik toen mijn stuitje gebroken, bleek later. Maar je werd gewoon uit bed getrokken. En echt getrokken. En als je gilde kreeg je nog een klap erbij. Toen ik een paar keer uit dat bed gesleurd ben, kreeg ik een bord op, voor en achter: 'Ik ben een luilak'. Daar moest ik een hele dag mee lopen."

Conny was niet de enige die dit soort vernederende straffen ondervond. “Er waren kinderen die nog in bed plasten. Die konden de hele nacht met hun broek omhoog op hun knieën zitten tot hun broek droog was. Zulke straffen kreeg je”, vertelt ze, “Als wij ons eten niet op hadden. Bijvoorbeeld rijstepap (daar gruwel ik nog van), als je die niet op had, moest je blijven zitten tot je het op had. Dat gebeurde dus niet. Dan werd het erin gestampt. Dan kotste je alles uit, en het werd gewoon weer terug gedouwd”.

Het seksueel misbruik vond plaats op beide internaten en voornamelijk in de douche, vertelt Conny. Iedereen moest douchen in hokjes die niet op slot mochten en onder toezicht stonden van een non. “Maar die non kwam altijd kijken bij mij. En ik begon toen al borstjes te krijgen en zo. En dan stond ik helemaal in het hoekje van de douche, maar ja, je kan geen kant op dus ze komen toch."

Over het misbruik heeft Conny in 2014 al verteld in het Algemeen Dagblad en in het programma ‘Onder Ons’ van Omroep Brabant. Ze nam deel aan het onderzoek van de Commissie-Deetman over seksueel misbruik binnen de katholieke kerk en heeft haar gelijk behaald in de zaak die volgde. De vertegenwoordigers van het internaat in Berkel-Enschot waren bereid om hieraan mee te werken en gaven hun fouten toe, maar de zuster van het internaat in Dongen ontkende alles en hield blijkbaar bewijsmateriaal tegen. Conny had foto’s nodig om de zuster in kwestie te identificeren, maar deze zuster hield vol dat er geen foto’s uit die tijd bestonden. De Commissie-Deetman geloofde dit niet en vond wel degelijk foto’s. Mede hierdoor is Conny blij dat deze zusters een hogere schadevergoeding moesten betalen.

Toen het internaat in Berkel-Enschot sloot, kregen de ouders een veelzeggend briefje thuis gestuurd. Hierin erkent het internaat fouten te hebben gemaakt en het briefje spreekt de hoop uit dat kinderen er “geen blijvende nadelige gevolgen van zullen ondervinden”. Conny wist niet van het bestaan van dat briefje af, tot haar ouders overleden en ze het huis op ging ruimen. Haar zus zei: “Gooi toch weg”. Waarop zij reageerde: “Hier met dat ding! Je weet nooit waar dat goed voor is”.

Van het psychologische en seksuele misbruik heeft Conny haar hele leven last gehad, maar ze is wel opgelucht dat ze genoegdoening heeft gekregen van de Commissie-Deetman. Heb jij ook op een internaat gezeten en daar een nare of juist goede tijd gehad? Laat het ons dan weten. Wij zijn altijd op zoek naar persoonlijke verhalen.