Op verzoek van pastoor Cornelis Brouwers kwamen in 1839 de Zusters van Liefde van Tilburg naar Oss. Aanvankelijk woonden ze in een klein huis in de Peperstraat, maar het kerkbestuur kocht voor hen het huis De Arendsvlucht. Dit achttiende-eeuwse pand werd ingericht als klooster voor de zusters. Het koetshuis werd kapel.
Sint-Leonardusgesticht, met links de meisjesschool Sint Rafaël 1915. Foto: Stadsarchief Oss, fotonr. BCO010083
De overige vertrekken veranderden in klaslokalen. Voor de verzorging van oude vrouwen werd een afzonderlijk verblijf gebouwd. In 1841 was het alemaal klaar en verhuisden de zusters naar hun klooster van de H. Alphonsus de Liguorio.
Al in 1842 kregen ze een nieuwe kapel. Er was ook een meisjespensionaat. In 1875 nam de congregatie het hele klooster over en hief Mgr. Zwijsen het pensionaat op, om er een ziekengasthuis van te maken. In 1876 werd De Arendsvlucht verbouwd en begon men met de verpleging van zieken. Een ander gedeelte werd ingericht tot bejaardenhuis, het Leonardusgesticht. Ook kwamen er nieuwe schoollokalen.
In 1879 werd de oude Arendsvlucht afgebroken, voltooide men de grote kapel en bouwde men spreekkamers, slaap- en ziekenzalen en diverse dienstruimten. Aan de voorzijde werden twee vleugels bijgebouwd. Het gebouw kreeg daardoor een U-vorm met een voorplein. Links lag het tweelaagse klooster.
In 1912 vond de aanbesteding plaats voor een nieuw ziekenhuis aan de Begijnenstraat en werd het Leonardusgesticht uitgebreid. Architect was J.H.H. van Groenendael uit ‘s-Hertogenbosch.
Lourdesgrot bij meisjespensionaat Leonardus, c. 1910. Foto: BHIC, fotonr. 1920-001935
De zusters gaven ook elders in de stad onderwijs aan bewaarscholen, naaischolen, taal- en handwerkscholen en in het lager en voortgezet onderwijs. Gedurende een korte periode werkten ze ook aan de Mater Amabilis-school. In de zomer van 1961 betrokken ze het nieuwe klooster en de verpleegstersflat aan de Joannes Zwijsenlaan. Het ziekenhuis verhuisde het jaar daarop ook naar de nieuwbouw.
De kloosterfunctie is in 1985 opgeheven, de zusters verspreidden zich over de verschillende huizen in de stad en daarbuiten. Het gesticht is in 1962 gedeeltelijk gesloopt voor verpleegtehuis Sonnevanck, dat op zijn beurt in 1984 werd afgebroken. De voormalige Immac-mavo aan de Arendsvlucht - waar de zuster les hadden gegeven - werd in 1990 aangekocht en gesloopt voor een uitbreiding van Vita Nova, die in 1993 is gerealiseerd.
Bronnen
Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010 Informatie mevrouw Trudy Verduin-Pansier
Very interesting account of the history. I was interested to read the details because I found the Sint Leonardusgesticht when researching a Cabri cousin who was admitted in 1900 and died there in 1903.
Marilou Nillesen
bhiczei op 23 mei 2019 om 12:56
Ah, that's good to hear. Is the background of your cousin now a bit more clarified?
Louis J. Cabri
zei op 23 mei 2019 om 15:26
Yes, thanks, but if you can ask Paul Huismens, based on his research, does he think that Maria Cabri (born in Hoorn in 1869 to an unmarried mother, Johanna Cabri) went from Amersfoort to Oss in 1900 to work there or as a patient?
Marilou Nillesen
bhiczei op 23 mei 2019 om 16:28
I have no idea if that pops up in Paul's research, but I will ask him (Paul is not here right now so that can take a little longer...)
Paul Huismans
bhiczei op 27 mei 2019 om 11:05
@ Louis J. Cabri. In the civic register of the Sint Leonardusgesticht, archiefnummer 7363, inventarisnummer 1689, blad 3617, I found Maria Cabri. But unfortunately, it doesn't mention her status in this institution. The sisters seem to have been inscribed ('liefdezuster') and also several other entries were made (e.g. 'gepensioneerd'= retired, 'onderwijzeres' = teacher, 'leerlinge' = student etc.), but not for Maria Cabri. Her death certificate says she had no profession. So it seems she was not a member of the convent or working at the Leonardusgesticht. I suppose she must have been a patient, but the proof is not entirely conclusive.
Louis J. Cabri
zei op 27 mei 2019 om 14:59
Thank you Paul. It is interesting to know that sisters and some others had comments about their status, but not Maria Cabri. I agree with your conclusion. By the way, according to the tree on Geni.com Maria is my second cousin twice removed. It has been difficult to research her and her two siblings (or half siblings) because all three children of Johanna Cabri (1830-1874 Hoorn) appear to have been born out of wedlock. I cannot find out if they had the same or different fathers who remain unknown.
