Eerst met wedstrijdjes op de grasbaan bij café Cees van Sundert – al in de jaren twintig van de vorige eeuw – en daarna met een echt criterium. We schrijven 1936, Etten-Leur. De eerste wielerronde – en er zullen nog velen volgen.
Foto ST17847-02WBA: Ben Steffen/collectie West-Brabants Archief
"Het is een durf stukje op sportief en organisatorisch gebied. In deze benarde tijden een frisch opwekkend sportgebeuren, wat licht, wat blijheid, wat leven zal brengen in de donkere brouwerij van het huidige aldagsbestaan", schrijft burgemeester Hamilton in het programmaboekje van deze eerste wielerronde. Midden jaren dertig, een zware tijd, en Brabant snakt naar wat vertier.
Een mooie bijkomstigheid voor het dorp dat er een criterium over de weg komt, nu worden ook de wegen verbeterd. Etten-Leur weet meteen grote namen te trekken zoals Jan Pijnenburg en John Braspenning. Het eerste wegparkoers heeft een lengte van acht kilometer. Met de start op de Markt, dan het Moleneind op en neer en vervolgens via Markt, Stationsstraat, Baay, Baaystraat, Sander, Haansberg en Wipeind weer op de Markt te arriveren. Die ronde moet dan meerdere keren worden gefietst: doorgaans zo'n zeventig kilometer koers voor de amateurs, en 120 kilometer voor de profs.
Na de oorlog verschijnen nog meer bekende namen aan de meet: Wim van Est, Gerrit Schulte en Wout Wagtmans. En langzamerhand steeds meer buitenlandse namen. Naast de Belgen komen ook Fransen naar Brabant om hier te koersen. Een keer komt ook de Afrikaanse Tourvedette Abdel-Kader Zaaf naar Etten-Leur. De ronde trekt steeds meer publiek, soms wel 40.000 man. Speciale BBA-busdiensten worden ingezet om het publiek op de juiste plek te krijgen. In 1952 weet wereldkampioen Jean Robic als eerste over de meet te komen. 1953 wordt omgezet tot een speciale editie van de ronde waarbij de opbrengst naar de slachtoffers van de watersnoodramp gaat.
De belangstelling is in de jaren zestig wat minder maar met de Nacht van Etten, een wielerwedstrijd voor amateurs in de duisternis, gaat het in de jaren zeventig crescendo. Niet alleen dankzij een indrukwekkend deelnemersveld maar ook door de show erom heen krijgt het wielerevenement internationale allure. De 21ste eeuw kent een slechte start want de ronde wordt in 2003 door uiteenlopende omstandigheden afgelast. Als de Enecotour in 2005 Etten-Leur aan doet, wordt die zwarte pagina definitief omgeslagen. De woorden van tv-commentator Mart Smeets dat in Etten-Leur de echte wielersfeer heerst, haalt het dorp opgelucht adem: Etten-Leur staat weer op de wielerkaart.
