Hoe zou het zijn als Minister van Financiën Wouter Bos anno 2009 aan particulieren geld zou lenen voor de aankoop van nieuwe kleren en schoenen? De massale toeloop van koopjesjagers op de ‘3 doldwaze dagen’ van een bekende kledinggigant zou er bij in het niet vallen.
En om het nog gekker te maken… U zou die lening bij uw werkgever wekelijks moeten aflossen… en als betalingsbewijs ontvangt u een kaart met mooie, gekleurde spaarzegels!
We schrijven 1947. Dit is een spaarkaart van een gezin uit Dinther. Vader was melkventer bij de plaatselijke Coöperatieve Stoomzuivelfabriek ‘Onder Gods Zegen’ en had een weekloon van ƒ 40,32. Hij moest daarvan een gezin van 9 personen onderhouden. De oudste zoon werkte als kantoorbediende bij Kousenfabriek Jansen de Wit in Schijndel en verdiende er ƒ 14,95 per week. Die jongen moest dat ongetwijfeld thuis afdragen.
Het voorschot van ƒ 1.125,- dat eind 1946 werd aangevraagd, was nodig voor de aankoop van 12 stuks heren-, dames- en kinderkleding, schoeisel, huishoudelijk linnengoed, serviesgoed en keukengerei, dekens en matrassen en 1 ledikant. De werkgever, de melkfabriek, hield per week ƒ 2,50 van het loon in als aflossing van deze lening. Voor elk betaald bedrag werden spaarzegels (die zijn werkgever bij het postkantoor moest kopen) op een kaart geplakt.
Deze vorm van overheidsingrijpen ruim 50 jaar geleden was tot in alle details geregeld in de Wet op het Consumentenkrediet van 1946. Die wet kwam er, omdat veel mensen na de Tweede Wereldoorlog te arm waren om ‘onontbeerlijke duurzame gebruiksgoederen’ aan te schaffen.
Veel huisraad was in de oorlog verloren gegaan en bovendien was er een enorme schaarste aan goederen en grondstoffen. Het éénmalige krediet van ƒ 100,- p.p., met een toeslag van ƒ 25,- per kind of gezinslid, werd verstrekt in de vorm van waardebonnen in een voorschotboekje. Die waardebonnen konden worden ingewisseld bij de winkelier, die ze persoonlijk uit het boekje verwijderde.
Hierbij hoorde de distributiestamkaart, die hetzelfde nummer droeg als het voorschotboekje. De winkeliers konden de verkregen waardebonnen bij de uitbetalende instanties laten uitkeren.
Het was wel een heel gedoe met zo’n kredietaanvrage, met een hele reeks bureaucratische handelingen en betrokkenen: het Centraal Bureau, Districtsraden, plaatselijke werkgevers, postkantoren, winkeliers en plaatselijke neringdoenden, uitbetalende instanties. Telebankieren en het E-loket van de overheid waren nog ver weg!
Heb je zelf nog ervaringen gehad met deze vorm van kredietverlening? We zijn erg benieuwd naar je verhaal.
Wij als familie waar dit artikel "Onder Gods Zegen" over gaat zouden graag willen weten waar dit artikel vandaan komt?
Annemarie van Geloven namens BHIC
bhiczei op 18 maart 2010 om 11:11
Beste I. van Hooft, de voorkant van deze spaarkaart met waardezegels, die als voorbeeld is gebruikt voor dit verhaal, staat op naam van H.C. v.d. Meijden en zijn gezin. Deze spaarkaart bevindt zich in het gemeentearchief van Dinther 1924-1968 (toegang 7602, inv.nr. 513). Het aanvraagformulier voor de kredietverstrekking kunt u vinden in inv.nr. 520.
Deze stukken kunt u op onze locatie in Den Bosch inzien. Neemt u tevoren even contact met mij op (tel. 073-6818500).
Overigens, van heel veel gezinnen uit Dinther zijn deze spaarkaarten aanwezig. De Wet op het consumentenkrediet is in 1946 in het leven geroepen, omdat veel mensen na de tweede wereldoorlog te arm waren om gebruiksgoederen aan te schaffen. In alle gemeenten in Nederland werd deze wet uitgevoerd, maar niet overal is er archiefmateriaal van bewaard gebleven.
Rini de |Groot.
zei op 12 april 2013 om 20:09
Werkzaam bij de Firma Minkels Heuvelstraat in Veghel, werd ik 21 mei 1959 naar de Stoomzuivelfabriek:‘Onder God zegen’, gestuurd , het karwei liep uit tot in de vroege morgen.
En om het nog gekker te maken… U zou die lening bij uw werkgever wekelijks moeten aflossen… en als betalingsbewijs ontvangt u een kaart met mooie, gekleurde spaarzegels!
Deze vorm van overheidsingrijpen ruim 50 jaar geleden was tot in alle details geregeld in de Wet op het Consumentenkrediet van 1946. Die wet kwam er, omdat veel mensen na de Tweede Wereldoorlog te arm waren om ‘onontbeerlijke duurzame gebruiksgoederen’ aan te schaffen.
