De eerste keer dat de Marense Kooi wordt genoemd is in 1729. In dat jaar verleent de curator van Maren een volmacht om de kooi over te dragen aan een zekere Reinier Plenus. Blijkbaar bestond de kooi dus al voor die tijd. Uiteindelijk komt de kooi in handen van de familie Reuzer, die tot 1995 betrokken zijn geweest bij de kooi. Sindsdien draagt Natuurmonumenten zorg voor het gebied.
De Marense Kooi
Het kooikershondje van de Marense Kooi
De Marense kooi is met zijn totale oppervlak van 6 hectare en een kooiplas van 1,1 hectare de grootste kooi in Noord-Brabant. In de loop van de achttiende eeuw kwam de kooi in handen van de Vughtse poeliersfamilie Gostelie, die generaties lang de kooi exploiteerde. In 1914 verkocht men de kooi aan Marius Reuser, uit een bekend kooikersgeslacht. Reuser leverde zijn eenden op contract aan Gostelie, die de eenden exporteerde naar Londen en Parijs.
Marius’ opvolger was zoon Piet, ook al een bevlogen kooiker. Diens dochter trouwde met Frans Wertenbroek die de Marense Kooi tot 1995 heeft uitgebaat. In dat jaar verkocht hij de kooi aan Brabant Water. In opdracht van de waterleidingmaatschappij zorgt Natuurmonumenten voor het beheer.
De kooiker en zijn hond
{Correctie, zie reactie]: Kooiker Theo van Mook pacht tegenwoordig de kooi van Brabant Water
Rond 2000 is de kooi grotendeels in oude luister hersteld. De vierde vangpijp, die pas na 1900 is aangelegd, waarschijnlijk door Reuser, is met schermen, een fuik en een vangkooi vangklaar gemaakt. Er is nog steeds een kooiker die staleenden houdt om, net als vroeger, te zorgen dat er veel 'vreemde vogels' naar de plas komen.
Kooikershuisje van de Marense Kooi
En dat gebeurt dan ook: er komen heel veel water- en weidevogels af op de rust binnen het afpalingsgebied om er te broeden. De rust binnen de kooicirkel wordt streng bewaakt door de kooiker. Alleen tegen de helikopters van Defensie kan hij niet op. Als die laag (minder dan tien meter) boven de plas komen hangen, zijn alle vogels gevlogen. Het enige wat de kooiker dan nog kan doen is een telefoontje naar de Vliegbasis Gilze-Rijen plegen.
De marense kooi is nooit in beheer gegeven aan natuurmonumenten.Ik ben momemteel de kooiker.Mijn naam is Theo van Mook en pacht de kooi van Brabant Water. Momenteel zijn we druk bezig de waterhuishouding in de oude staat terug te brengen en alle 4 de vangpijpen te vernieuwen.Mocht u wat meer historische informatie hebben laat het me dan weten.
Mariët Bruggeman, namens BHIC
bhiczei op 1 augustus 2011 om 11:02
Beste Theo,
hartelijk dank voor je reactie; ik zag net via twitter ook al iets langskomen over de Marense Kooi. Deze meneer bood ook aan om informatie met ons te delen. Zodra we nieuwe informatie hebben, plaatsen we deze op onze website. Dus blijf vooral kijken.
Nogmaals bedankt en met vriendelijke groeten,
Mariët Bruggeman, namens BHIC
bhiczei op 1 augustus 2011 om 11:35
Beste Theo,
net bericht gehad via twitter dat deze meneer niet meer informatie heeft dan dat jij ons kunt verstrekken !
Dus we houden ons aanbevolen.
Alvast bedankt en groetjes,
mari van alem
zei op 17 februari 2013 om 14:43
Graag wil ik even een correctie maken.De marense kooi kwam inderdaad in het bezit van de fam.Reuzer ,echter de naam was Antonius Reuzer(mijn opa)Marius was een zoon daarvan,en deze heeft na de oorlog de Haarsteegse kooi beheerd.Zijn broer Johan heeft in de jaren 50 in Sassenheim een kooi gekocht en beheerd.Voorzover ik weet is de fam. Reuzer in Capelle geen familie.
Marilou Nillesen, namens BHIC
bhiczei op 19 februari 2013 om 13:58
@Mari: Dank voor je aanvulling. We hebben de naam aangepast. Heb je vroeger in de familie veel verhalen gehoord over het beheren van eendenkooien? Of ging je als kind wel eens mee?
Pieter Roskam
zei op 23 januari 2014 om 16:03
eDag Theo,
Tijdens mijn onderzoek naar de geschiedenis van de Marense Kooi, heb ik genoteerd dat Natuurbescherming sinds 1945 betrokken is bij het beheer en dat Brabant Water sinds 1995 de kooi in samenwerking met Natuurbescherming vangklaar hield. Op http://nl.wikipedia.org/wiki/Lithse_Kooi staat nog steeds te lezen: „Nabij deze kooien bevindt zich ook de Marense Kooi, die beheerd wordt door Natuurmonumenten”.
Moet ik al deze informatie als onjuist beschouwen?
Ik heb de opvolgende eigenaren van de Marense kooi in de 19e eeuw onderzocht. Dat waren drie generaties Sloth. De poeliersfamilie Gostelie was daar niet bij. Achteraf vermoed ik dat de Gostelies slechts de kooikers contracteerden en mogelijk soms zelf een kooi pachtten.
Een Rudolph Gostelie is in 1818 veroordeeld wegens stoperij, waarschijnlijk is hij de stichter van het gelijknamige poeliersbedrijf.
Theo van Mook
zei op 23 januari 2014 om 22:03
Laatste kooiker uit de Reuzer familie is in 1967 overleden. Ik heb nooit gehoord dat genoemde instanties iets te zeggen hebben gehad over het beheer van de Marense Kooi. Wat ik wel weet dat de laatste 30 jaar totaal geen onderhoud heeft plaats gevonden. Met die inhaalslag ben ik momenteel bezig. Twee vangpijpen zijn klaar,komende maand gaan we 120 knotwilgen bijplanten en vervangen. Het kooibos is voor driekwart aangepakt en de beschoeing in de plas is bijna klaar.
Grayson
zei op 19 juni 2014 om 23:24
Hallo voor hobby maak ik 3D reconstructie van natuurgebeiden en monumenten. Ik heb van de kooi naast de lithse kooi een 3d reconstructie gemaakt, was toen slecht weer, maar ziet er best goed uit. Zie: https://skfb.ly/AsGy
Wil van Marense Kooi ook wel een 3D reconstructie maken.
Heeft uw interesse laat mij het weten.
Marilou Nillesen
bhiczei op 20 juni 2014 om 10:18
Dank voor je reactie Grayson. Wat een interessante hobby! Ik krijg jammergenoeg een foutmelding naar je link maar ik geloof meteen dat je daar mooie creaties van kunt maken! Mochten er mensen interesse hebben in een 3D constructie van de Marense Kooi, dan weten we waar we moeten zijn. Gelukkig is de kooi nu ook weer in het echt te bewonderen.
Martijn
zei op 5 juni 2020 om 16:51
Hoi, misschien een naïeve vraag, maar mogen er tegenwoordig nog eenden gevangen worden op deze manier?
Marilou Nillesen
bhiczei op 8 juni 2020 om 08:26
Hoi Martijn, ik vind het geen rare vraag hoor. Ik ben wat gaan zoeken en kom dan uit op https://www.eendenkooien.nl/
Zo te zien worden ze wel onderhouden als cultureel erfgoed maar niet meer als zodanig gebruikt. Maar op die site vind je veel meer informatie hierover.
