Sommigen zullen hun kind voor het eerst zien. Anderen zien dat hun kinderen veel groter zijn dan in hun herinnering. De soldaten moeten weer wennen aan een leven zonder kanonnen, zonder schuttersputjes. Maar zij krijgen de kans hun oude leven op te vatten, hun gesneuvelde strijdmakkers blijven achter in de landen waar de strijd woedde.
 |
| Schippershof tijdens de Lichtjesroute, 1960 (bron: Regionaal Histisch Centrum Eindhoven, fotonummer 1034) |
In de maanden na de oorlog gaan die ook naar huis. Op een dag in het voorjaar van 1945 is de school aan de Barrierweg, waar het legerhospitaal is gevestigd, afgezet met tentdoek. Ambulances staan klaar en Rode Kruis-soldaten zijn op de speelplaats bezig met graafmachines. We zien de koppen van de machines grommend boven het tentdoek naar ons kijken, dan duiken ze weer omlaag. Soms brengen soldaten een opgegraven lichaam naar een ambulance, bedekt met een laken waaraan een roze envelop hangt met een naam en een nummer.
Dit zijn de mannen die hun geliefden niet meer zullen zien. Ze liggen nu ergens op erevelden, dicht bij de plaats waar hun korte leven ooit begon. Hun vrouwen en kinderen brengen op gedenkdagen bloemen. Later doen alleen hun kinderen dat nog. Nog later een paar kleinkinderen. Daarna wordt het er stil zoals het in de winter stil is op de gigantische erekerkhoven uit 1914-1918.
Misschien gaan mijn kleinkinderen in Engeland eens naar dat erekerkhof. Hun stemmen klinken dan over het zonnige veld. “Kijk eens, hier ligt een soldaat van de Highland Division! Weet je nog dat opa vertelde dat die divisie Eindhoven heeft bevrijd? Ook toevallig. Jammer dat opa dat niet meer kan zien! Kom, we gaan weer verder. ”
De Britse soldaten vertrekken kort nadat Eindhoven de Lichtjesroute tot een blijvende herdenking van de vrijheid maakt. Met licht wordt de feestvreugde extra glans gegeven. De Eindhovenaren laten hun huis met licht schitteren. Kort na de oorlog met een kaars voor het raam of een vetpotje buiten. In mei 1945 is het feest, maar voor Eindhoven blijft 18 september de grote dag. Men spant zich in om de eigen buurt mooier te maken dan die van anderen. Drijvende kastelen, erebogen, lampenslingers, niets is te veel om vreugde en de dank te tonen.
De Lichtjesroute groeit in vijfentwintig jaar tot een lengte van veertig kilometer. Ze bestaat nog steeds, maar de oorlogsgeneratie sterft uit. Hun kleinkinderen wandelen zonder de emotie van hun grootouders langs de led-lampen van Glow. Ergens in de Pastoriestraat herinnert een verlichte gevel nog aan de bevrijding en aan de Lichtjesroute... “Opa, waarom hangt die verlichting ook weer daar?” De volgende generatie zal zelfs dat niet meer vragen.
Sommige oud-soldaten komen nog eens terug naar waar ze eens vochten en waar hun vrienden stierven. De meesten hebben de Lichtjesroute zelfs nooit gezien. Ze wonen nu in Sussex, New Hampshire of Quebec. Misschien in Pakistan of Zambia, landen die andere namen hadden dan toen ‘onze’ grote oorlog hen naar de slagvelden van Europa sleepte om er te lijden en te sterven. Die mannen strijden nu hun eigen oorlogen. Niet in Europa, want wij hebben ons lesje geleerd. Misschien…
Bron: Ger de Wind, Oorlogsverhalen uit Eindhoven en de rest van de Wereld. Ze staan in mijn geheugen gegrift want ik heb ze zelf meegemaakt, Eindhoven 2019
