In 1839 maakte Sint-Oedenrode deel uit van een groot stelsel van militaire versterkingen rond ’s-Hertogenbosch. Deze versterkingen waren aangebracht in opdracht van de Prins van Oranje als bevelhebber van het Nederlandse leger tegen een dreigende Belgische inval.
De Dommel van Boxtel via Liempde naar Sint-Oedenrode vormde een onderdeel binnen dit verdedigingsstelsel, zoals is te zien op deze kaart van David C.H. Ross.
De positie van Den Bosch naar de opzet van de Prins van Oranje in 1838-1839 (kaart gemaakt en vriendelijk beschikbaar gesteld door David C.H. Ross)
Op een aantal strategische locaties werden langs de Dommel verdedigingswerken aangebracht door soldaten die ingekwartierd waren bij inwoners van de dorpen langs de Dommel.
Harry van Kuijk (1936-2015) heeft gedurende lange tijd met hulp van andere lokale amateurhistorici archiefonderzoek verricht naar de situatie in 1839 in Sint-Oedenrode. Op basis van zijn bevindingen schreef hij een gedetailleerd artikel dat postuum is gepubliceerd in de uitgave herfst 2021 van Heemschild, het driemaandelijks tijdschrift van Heemkundige Kring De Oude Vrijheid in Sint-Oedenrode.
Detail uit een kaart in Brabant Collectie met de in Sint-Oedenrode aangegeven verdedigingswerken aan de Nijnselseweg, Boskantseweg en in Eerschot
Het artikel is een nieuwe bijdrage voor het inzicht in de gebeurtenissen in Noord-Brabant in het tijdvak tussen de Belgische Opstand van 1830 en de officiële erkenning door Willem I van de onafhankelijkheid van België in 1839. Het geeft een gedetailleerd beeld van de impact die de versterking van de verdediging van de stad ’s-Hertogenbosch had op het dagelijks leven in het dorp Sint-Oedenrode met destijds circa 4.000 inwoners, gelegen op hemelsbreed 20 kilometer van deze stad.
Willie Damen van de Mosselaer
zei op 28 december 2021 om 11:44
Prachtig Anne geweldig.
Je vader kan trots op je zijn.
Toch fijn zo'n naslagwerk en bereikbaar voor iedereen.
Willie Damen van de Mosselaer
zei op 11 januari 2022 om 09:04
Schutter Antonius Franssen
Toegang 7634 inv.nr. 95 - 16 april 1833 Dat in den namiddag van dien dag een kind van den bouwman Adriaan Klerkx op de hoeve de Kleine Laar verdronken is. Dat het kind door een schutter van het hier gekantonneerd eerste Batterij tweede afdeling mobile Geldersen schutterij schijndood van uit het water opgehaald, doch enige tijd daarna weer bij zich zelven gekomen en alzo niet verdronken was. De naam van de schutter Antonius Franssen geboren te Zevenaar, dienende bij de derde compagnie van gemelde bataljon alhier in Kantonnement verklaart: dat hij ten huize van Adriaan Klerkx bezig was met zijn wapenen en kledingstukken schoon te maken, dat de huisvrouw (Elisabeth Sanders) van genoemde Klerkx buiten de deur hoorde roepen ‘waar is mijn kind Anna Marieke’, dat hij aan de stem der vrouw hevige ontsteltenis bemerkende, is naar buiten gelopen om naar het kind helpen zoeken. Dat hij dadelijk het kind liggende in een gracht, met het hoofd naar beneden en de klompjes of holblokjes aan de voeten, even zichtbaar boven het water gevonden is, onmiddellijk uit het water gehaald heeft. Dat het kind hem niets anders dan volstrekte dood toescheen. Hij is er mede in huis gelopen is, en hetzelve aldaar op de spoedigste wijze, door aan stukken snijden als anderszins, met behulp van de mede ten gezegden huize gehuisveste vrouw van de schutter Junier, de natte klederen ontdaan heeft. Dat hij vervolgens een bed voor het vuur in de keuken heeft doen plaatsen, waarop het kind nedergelegd hebbende. Hij hetzelve kind heeft hij blijven heen en weer rollen, bij afwisseling wrijvingen hoofdzakelijk op de borst en ruggengraat aanbrengende, inmiddels een warm vuur van ….. welke wijze van behandeling hij vroeger gehoord had dienstig te zijn om een schijndode tot het leven te brengen. Etc. etc. Bovenstaand proces verbaal is vergezeld van de verklaring aan de maatschappij tot redding van drenkelinge te Amsterdam gevestigd ingezonden.
Louisa van der Staaij huisvrouw van Johannes Hendrikus Junier, laatst gewoond hebbende te Grave. Thans erkend wasvrouw bij de derde compagnie. Van het eerste Batterij, tweede afd. Geldersen Schutterij, gekantonneerd te Sint Oedenrode.
Marilou Nillesen
bhiczei op 12 januari 2022 om 16:30
Hallo Willie, wat een bijzonder fragment, wat mooi dat je dat hier hebt toegevoegd. Het is voor mij de eerste keer dat ik zoiets lees, dat een drenkeling schijndood uit het water komt en dan toch weer 'bij zich zelven komt'. Maar jij hebt nog veel meer archiefstukken door je vingers laten gaan dan ik, is het voor jou ook nieuw?
Ruud van Nooijen
zei op 29 april 2022 om 14:54
Onlangs ontmoette in Anne van Cuijk, die mij vertelde over het verhaal (artikel) van haar vader hierboven gememoreerd. Ikzelf schreef een artikel met de titel BOXTEL EN BRABANT VAN ONAFHANKELIJK NEDERLAND TOT DE NASLEEP VAN DE AFSCHEIDING VAN BELGIË 1813-1840. Het geïllustreerde artikel staat op website www.heemkundeboxtel.nl en is als PDF te downloaden. Het omvat derhalve ook de periode begin 1839 toen Nederland nog een inval van de Belgen verwachtte, luttele maanden voor het uiteindelijke vredesverdrag (Verdrag van Londen). In contact met Erfgoed Brabant vernam ik dat ook daar nog weinig bekend is over genoemde periode. Wellicht dat mijn (uitgebreide) artikel nog ooit als boek mag verschijnen. Eerder verschenen boeken over de legerkampen uit die periode in Oirschot en in Rijen.
