Mijn moeder was Johanna van der Lee en zij werd geboren op 3 januari 1897 te Uden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) heeft ze als winkelbediende op het Vluchtoord gewerkt. In het Vluchtoord werden heel veel Belgische vluchtelingen opgevangen die na het uitbreken van de oorlog de wijk hadden genomen naar het neutrale Nederland.
Mijn moeder vertelde ons daar later nog wel eens over. De Belgische vluchtelingen hadden een eigen voetbalclub en een eigen fanfare en onder de mensen waren ook verschillende ‘duivenmelkers’. Als het koren en de haver rijp waren, liepen die duivenmelkers langs de akkers en stroopten met de hand de aren om er de duiven mee te voeren. Daar waren de boeren niet erg blij mee.
De stichting van het vluchtoord en verdere kosten werden door de overheid betaald. Soms werkten er bedrijfjes uit Uden zoals loodgieters, die smokkelden met medeweten van een paar Belgen stukken spek en ham weer naar buiten. Er was ook controle op vrouwen of ze niet met vreemde mannen aanpapten. Een bepaalde vrouw verdiende “er wat bij”, waarvoor ze een stuk papier aan het raam had geplakt met de volgende tekst:
Ik kan het niet hinderen Ik doe het voor mijn kinderen Maak gebruik van mijn krent Het kost maar veertig cent
Dit bracht de overbuurvrouw op een idee, die ook een reclamespreuk maakte:
Vanwege de concurrent Kost het bij mij maar vijfendertig cent
Het is honderd jaar geleden, zulke onderwerpen waren bij ons thuis geen dagelijks gesprek, dus het is mogelijk dat de tekst iets anders was.
Foto’s: Belgische Harmonie Peter Benoit in 1917, BHIC, fotonr. 1219-008913. Winkel in het Vluchtoord met personeel, BHIC, fotonr. UDE2248.
Martien, een verhaal over het Vluchtoord in Uden was er nog niet het zijn eens anekdotes die ik nog nooit gehoord heb. En dat 'thuiswerk' dat Natuur gevoel kun je niet verbergen het was een mooie bijverdienste.
Dit jaar heb ik het prachtige Belgen monument nogmaals bezocht in Amersfoort gebouwd, als dank aan het Nederlands verblijf.
Martien bedankt, het werd tijd een ander verhaal tussen door mijn vervolg over het Karrenwiel. In het Kasboek van Vader staat een betaalde rekening van fl. 19.00 voor reparatie van Karrenwielen. M. v. d. Lee Oude Kerk Uden op 10 september 1929. Misschien was dat jouw Schoon papa ?
Lisette Kuijper
bhiczei op 15 november 2018 om 14:58
Ik ben het helemaal met je eens, Rini! Een uniek verhaal met mooie anekdotes heb je geschreven, Martien! Weet je misschien nog in wat voor soort winkel je moeder heeft gewerkt?
En wat zou het leuk zijn als jullie ouders zaken met elkaar hebben gedaan, Rini en Martien. We zijn benieuwd of dit ook daadwerkelijk het geval was...
Martien v. Dooren
zei op 28 september 2021 om 18:56
Goeden avond Rini helaas zie ik jou vraag van 14 November 2018 nu pas, inderdaad was M. v .der Lee Oude kerk Uden mijn grootvader , zijn roepnaam was Titus , hij had twee Dochters en zes zonen , over oom Kris heb ik al eens geschreven , die is met de bevrijding verongelukt . Johanna roepnaam Hanneke was mijn Moeder
Mijn moeder vertelde ons daar later nog wel eens over. De Belgische vluchtelingen hadden een eigen voetbalclub en een eigen fanfare en onder de mensen waren ook verschillende ‘duivenmelkers’. Als het koren en de haver rijp waren, liepen die duivenmelkers langs de akkers en stroopten met de hand de aren om er de duiven mee te voeren. Daar waren de boeren niet erg blij mee.
Ik kan het niet hinderen
