Natuur levert het model voor een afscheiding

Lang na dit natuurlijke hekwerk vond een Amerikaan in 1873 het prikkeldraad uit, geïnspireerd door de Osagedoorn, een doornige struik of boom uit het prairiegebied. De doornen daarvan zijn vergelijkbaar met de stekels op de stengel van een rozenstruik. Kansas, V.S., heeft zelfs een prikkeldraadmuseum.

In het Arboretum van Kalmthout in België staan de eerste twee maanden van het nieuwe jaar in het teken van talrijke soorten bloeiende Hamamelis of Toverhazelaar. Daarvoor nam ik onlangs deel aan een ‘geleide wandeling’.

De gids wees ons op de in bloei staande hazelaar: tussen de gele ‘mannelijke hangers’ het roodkleurig bloemetje ter grootte van een speldenknop. Op de afbeelding zie je, als je goed kijkt, van linksonder naar rechtsboven vier felrode bloempjes.

Ook werden we tijdens de wandeling gewezen op een rozenstruik, de Rosa sericea ssp. Omeiensis, een wilde soort uit China, met in de lengterichting van de tak platte scherpe uitsteeksels, die in de zomer fel rood kleuren.

Hierdoor werd m’n aandacht gewekt, ik legde verband met een voor de meesten onbekende vorm van afschrikdraad. Deze struik heeft vermoedelijk model gestaan voor gevaarlijker prikkeldraad, waarbij de scherpe uitsteeksels ook in de lengterichting van de streng staan.

Enkele jaren geleden ontdekte ik bij het Militaire terrein van Haaksbergen de oude afrastering en de zojuist genoemde ’Barbed wire, Corcertina’ draad, ofwel NATO scheermesprikkeldraad. De roestvrije stalen draad heeft in de lengterichting 0,4 mm dikke vlijmscherpe mesjes en is harmonicagewijs verpakt tot een rol, die bij gebruik uit elkaar wordt getrokken.

Voor fotograferen was er bij de militaire kazerne geen mogelijkheid. Op weg naar huis attendeerde ik een mevrouw op de ter plaatse bloeiende hazelaar en vertelde over m’n zoektocht. Zij wees me op een afbakening in de achtertuin van een particulier, 20 meter verder! Toevallig? ’Nee, dat komt naar je toe’, zegt Theo Sonnemans uit den Boskant.

Prikkeldraad op z’n Vlaams is ‘pinnekesdraad’, in Uden heet het ’pikkeldraad’. Het moet een perceel afbakenen of mens en dier afschrikken; in de vijftiger jaren volgde schrikdraad.

Ook in het boomrijke park van Kalmthout had de voorbije storm toegeslagen en de gevolgen waren ter plaatse creatief verwerkt: omgevallen bomen werden tot een kunstwerk gevormd of tot mootjes gezaagd van diverse lengtes en daarna rechtstandig als looppad naast elkaar geplaatst. Voor kinderen een creatief wandelpad.

Arboretum Kalmthout is gelegen ten noorden van Antwerpen, 18 kilometer vanuit Roosendaal en met de boemeltrein in 18 minuten te bereiken, ik koos toch voor het laatste.

Het is maar één voorbeeld waarbij de natuur model heeft gestaan. Denk bijvoorbeeld ook aan de kaardebol voor het ruwen van wol en klittenband: daarvoor diende het kleefkruid en de Grote Klit als voorbeeld.