skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic

Neergestorte vliegtuigen bij of op Volkel, 1943-1945

Rien Wols
Rien Wols Bhic
vertelde op 20 oktober 2017
bijgewerkt op 24 april 2019
In augustus 1940 legde de Luftwaffe een vliegveld met drie onverharde startbanen en enkele hangars aan in een natuurgebied bij Volkel. Dit veld deed dienst als 'Nachtlandeplatz' en uitwijkhaven voor vliegtuigen van Eindhoven en Gilze-Rijen. Omdat dit veld te weinig mogelijkheden bood, werd Volkel vergroot tot een 'Fliegerhorst' met permanent plaats voor een 'Gruppe' gevechtsvliegtuigen.

Messerschmitt Bf109In mei 1943 kreeg het vliegveld die status van Fliegerhorst en in augustus van dat jaar arriveerden de eerste Focke Wulf FW 190’s van de II./JG 26. Al snel volgde aflossing door de III./JG 1, die met Messerschmitt BF 109G’s Amerikaanse escortejagers diende uit te dagen tot een luchtgevecht, om zo andere Gruppen de gelegenheid te bieden de bommenwerpers aan te vallen. Bij de zware gevechten met de Amerikanen die zich zo in 1943 en 1944 afspeelden, leden de Duitsers gevoelige verliezen. Op 25 februari 1944 vertrok de III./ JG 1 en daarmee was de rol van Volkel in de Tagjagd uitgespeeld. Tussen 16 november 1943 en 22 februari 1944 gingen 8 Messerschmitt Bf 109’s verloren bij een nood- of crashlanding op Volkel.

Junkers Ju-88Op de Fliegerhorst verbleven daarna verschillende nachtjachteenheden zoals de III./NJG 2 en ook Junkers JU 88A-bommenwerpers van de I. en de II./KG 6 die uit Frankrijk teruggetrokken waren. Ook daar vielen soms verliezen bij de Duitsers, zoals op 18 juni 1944, toen een Junkers Ju 88G-1 (werknummer 710866) van 8./NJG 2 werd neergeschoten door F/Lt G.E. Poulton van 239 Squadron in een Mosquito (serienummer W4092). De Junkers stortte om 02.53 uur neer in de buurt van Volkel. Piloot Lt. Harald Machleidt (23) en boordschutter Gfr. Max Rinnerthaler (20) kwamen daarbij om. Zij liggen begraven op de Duitse militaire begraafplaats Ysselsteyn in Venray, graven CE-2-35 en CE-2-36. De radiotelegrafist Uffz. K. Marth overleefde de crash, hij raakte slechts gewond.

Focke Wulf Fw-190Zware geallieerde bombardementen op 15 augustus (waarbij een Ju 88 aan de grond vernietigd werd) en 3 september 1944 ( schade: 1 Messerschmitt Bf 109, 3 Junker Ju 88’s en 1 Messerschmitt Me 262) leidden ertoe dat de Luftwaffe besloot Volkel helemaal te verlaten. Op 19 september werden nog een Focke Wulf Fw 190 en een Messerschmitt Bf 109 geheel vernield aangetroffen op of in de buurt van het vliegveld.

Eind september bezette de RAF vervolgens het verwoeste vliegveld en begon met herstelwerkzaamheden. Kort daarop arriveerden de 121 en de 122 Wing op vliegveld B.80, de geallieerde codenaam voor Volkel. Deze eenheden beschikten over Typhoons en Tempest Mk V jachtvliegtuigen. In oktober 1944 arriveerde ook de Canadese 126 Wing. De toestellen van deze wings voerden onder meer bewapende verkenningen, fighter sweeps en patrouilles uit met als doel het Duitse weg-, scheepvaart- en treinverkeer te ontwrichten. Begin 1945 stroomde Volkel door het vertrek van de eenheden weer leeg.

Dakota III, RAF
Dakota III: Fotograaf: Rror [CC BY-SA 3.0], Bron: Wikimedia Commons.

Op 21 september 1944  - Operatie Market Garden was in volle gang -  stortte om 17.30 uur een Dakota III (registratienummer KG579, call sign I2-AS ) van 48 Squadron neer, ten zuiden van startbaan 06-24 van Volkel. De Dakota was op de terugweg van een bevoorradingsmissie naar de Britse troepen bij Arnhem en werd neergeschoten door Duitse jagers. Drie leden van de bemanning en een van de air despatchers kwamen om het leven.

Dat waren allereerst piloot P/O David Arthur  Webb (22) (RCAF) en zijn co-piloot F/Sgt. Denis Harry Ralph Plear (26), die een graf delen op de r.k. begraafplaats in Zeeland, graf 1.

Ook radiotelegrafist P/O Gordon Birlison (24) en air despatcher L/Cpl James Pilson vonden de dood. Zij liggen begraven op het oorlogskerkhof van Uden, respectievelijk in graf 1 I 13 en 1 H 5. Beiden hadden uit het aangeschoten toestel weten te springen, maar werden hangend aan hun parachute door de Duitse jagers beschoten en overleden aan hun verwondingen. De navigator P/O R.C. Clarke en de drie overige air despatchers L/Cpl. Moorcroft, L/Cpl Harrabin en Drv. Everett overleefden het wel.

C47 SkytrainOp 23 september 1944 crashte tussen Uden en Volkel, langs de Boekelsedijk om 16.15 uur een C-47A Skytrain (registratienummer 42-93507)  van 313TCG/49Sq. Het toestel was bezig met een bevoorradingsmissie in het kader van Market Garden. De gehele bemanning kon ongedeerd het toestel verlaten.

Op 2 oktober 1944 stortte om 13.15 uur bij Oosterheide langs de Rechtestraat tussen Oosterens en Odiliapeel een Spitfire IX (registratienummer MJ726, call sign YO-) van 401 Squadron. De piloot, W/O M. Thomas (RCAF), was op patrouille toen hij werd neergeschoten door een Focke Wulf Fw 190 van JG 26 en zijn toestel moest verlaten. Thomas bracht het er levend vanaf.

Op 7 oktober, 13 oktober en 20 oktober gebeurden er enkele ongelukken op de basis: de Typhoon IB (registratienummer MN779, call sign BR-R) van F/Lt. J.P. Jessel van 184 Squadron kreeg een klapband bij het opstijgen en crashte; een Hawker Tempest V (registratienummer EJ671, call sign W2-P) van 80 Squadron raakte zwaar beschadigd op de grond door eigen vuur en voor een Spitfire IX van 401 Squadron ging het mis bij de landing. Er vielen geen doden.

B25 MitchellDat was wel het geval bij de buiklanding die een North American Mitchell II (registratienummer FW163, call sign MQ-Y) van 226 Squadron moest maken op 4 november 1944. De beide Canadese boordschutters, Sgt. Robert Alexander Smith en F/Sgt. Thomas Vincent Flint (22), verloren het leven en liggen nu begraven op de Canadese erebegraafplaats in Groesbeek, graven XVII.A.7 en .8. Piloot Sgt. H.J. Lorkin en navigator Sgt. N. Semple overleefden het wel.

Twee dagen later, op 6 november 1944, crashte om 11.35 uur een Mosquito PR.XVI (registratienummer NS563) van 140 Squadron op de vliegbasis. Piloot W/C F.O.S. Dobell overleefde het, maar zijn navigator F/O Derrick Copperwaite (20) niet. Die ligt begraven op het r.k. kerkhof van Odiliapeel, graf 3.

Hawker Tempest VOp 20 november 1944 kreeg een Tempest V (registratienummer EJ658 call sign JF-) van 3 Squadron om 11.27 uur motorproblemen tijdens het opstijgen en raakte daardoor een Spitfire IX (registratienummer MJ604, call sign YO-) van 401 Squadron. Beide toestellen raakten beschadigd, maar persoonlijke ongelukken deden zich niet voor.

Minder geluk had de dag daarna, op 21 november S/L John Rolleston Heap (drager van het Distinguished Flying Cross) van 274 Squadron die eveneens met zijn Tempest V (registratienummer EJ802, call sign JJ-) motorproblemen kreeg bij het opstijgen. Hij crashte om 09.05 uur net buiten het vliegveld en kwam daarbij te overlijden. Hij heeft zijn laatste rustplaats op het r.k. kerkhof van Odiliapeel, graf 5.

B-17Op 26 november 1944 maakte een Boeing B-17G van 303BG/427BS (registratienummer 42-97691) een noodlanding op Volkel. De Amerikaanse bommenwerper was vertrokken vanaf vliegveld Molesworth voor een missie op Osnabrück. Daar was het toestel vlak na het lossen van de bommen geraakt door Flak. Van de tienkoppige bemanning kwamen er drie om en werden de boordschutters S/Sgt. R.T. Leal en Sgt. V.A. De Liso krijgsgevangen gemaakt. De rest kon zich weer bij hun eigen troepen melden.

De doden waren de navigators 1st Lt. Ramon L. Spooner en 1st Lt. Norman L. Stuart. Zij zaten in de neus van het toestel die grotendeels weggeslagen was door de Flakgranaat die in de neus ontplofte. Bij inspectie van (wat er over was van) de neus op Volkel bleken er nog slechts bloedsporen achtergebleven te zijn van de inzittenden. Ook de bommenrichter 1st Lt. Paul R. Sandhagen zat in de glazen neus en is daaruit weggeblazen door de granaatinslag. Zijn laatste rustplaats is op het Amerikaanse ereveld in Margraten, graf O-14-6.De beide navigators zijn begraven in de Verenigde Staten, respectievelijk op het nationale kerkhof in Arlington (Virginia) en Long Island (New York).

In de laatste dagen van november en in december gebeurde er nog een aantal ongelukken en crashlandingen als gevolg van motorproblemen bij het opstijgen of landen of brandstoftekort. Het ging om vier Tempests, twee Spitfires en een Typhoon, maar alle piloten overleefden hun problemen.

Messerschmitt Bf-109Op 1 januari 1945 werd Volkel in de ochtend aangevallen door Duitse jagers in het kader van Unternehmen Bodenplatte. Drie Duitse piloten staan nog steeds te boek als vermist, hun vliegtuigen stortten om 9.30 uur neer tussen Volkel en Eindhoven. Het ging om Uffz. P. Schneider van 7./JG 6 met een Focke Wulf Fw 190-A8 (werknummer 171605); Oblt. L. Gerlach van 9./JG 6 met een Messerschmitt Bf 109G-14/AS (werknummer 784778) en Uffz. J. Zangerle van 1./JG 6, ook met een Focke Wulf Fw 190-A8 (werknummer 960322). Waarschijnlijk zijn ze neergeschoten door geallieerde jagers.

De maand februari begint weer met enkele crashes als gevolg van technische problemen waarbij geen piloten omkomen (een Tempest en twee Typhoons). Maar dat verandert op 11 februari 1945, als F/Lt William George Hodges (31) (RCAF) met zijn Spitfire F.XIV (registratienummer RN118, call sign AE-) van 402 Squadron om 09.10 uur op zo’n 1,5 km ten Noord-Oosten van het vliegveld crasht als gevolg van slecht weer. Hij ligt begraven op het Canadese ereveld in Groesbeek, graf XVII.C.1.

Supermarine SpitfireIn de rest van februari tot aan 23 april 1945 gebeuren er opnieuw allerlei ongelukken. Daarbij zijn vier Tempests V betrokken, vijf Typhoons IB, twee Sptifires (Mk IX en Mk XIV) en een Mosquito VI (dat is ook de laatste crashlanding op Volkel, het toestel werd geraakt door Flak). Dat liep steeds goed af voor de betrokken piloten, behalve voor W/O Joseph Frederick Alexander (23). Die crashte op 15 maart 1945 met zijn Hawker Tempest V (registratienummer SN133, call sign US-) van 56 Squadron op het vliegveld en verloor daarbij het leven. Hij ligt begraven op de Algemene Begraafplaats van Woensel, graf RR46.

Bronnen
Website Defensie.
Verliesregister 1939-1945. 
Website Studiegroep Luchtoorlog.
Website Find a grave, begraafplaats Ysselsteyn.
Website Commonwealth War Graves Committee.
Missing Air Crew Reports, WWII.

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.
Doe mee en vertel jouw verhaal!