De locatie van de zaak van Bart van Geel van staat al op de kadastrale kaart van 1811 – 1832. In de omgeving zijn er alleen de hoeven Het Hoofdkwartier en Den Raayberg en richting stad nog een huis. Het is herberg/café Het Voske.
Het Voske op de kadastrale kaart, 1832 (BHIC, toegang 2104, inv. nr. MIN10013F03 (detail)
Omdat het café ligt aan de de grote baan later straatweg naar het zuiden, vandaar het woord Antwerps(ch)e in de naam van de baan of straat, aan de rand van de stad ligt, komt Sint Nicolaas daar aan. De Volkskrant bericht op donderdag 27 november 1924 over die aankomst.
Aan de horecabestemming van het pand komt vermoedelijk rond 1940 een eind. Overigens is huisnummer 470 ook een café met de naam “In den Koophandel”, beterbekend als “den Ballast”. Dit café is in ieder geval in de decennia 1920 en 1930 de thuishaven van de R.K.v.v. Nieuw-Borgvliet en postduivenverening Nooit Gedacht.
Bart van Geel koopt het pand
Bart van Geel koopt rond 1943 het pand, dat dan geen café meer is. In juli/augustus 1949 wenst Bart zijn pand te gaan verbouwen tot woonhuis, zuivelwinkel en iceroom. Overigens verdient Bart ook de kost als melkslijter langs de huisdeuren. Eerst met met paard en wagen later met een zogenaamde ijzeren hond, aldus zijn dochter Nel.
De voorgevel voor de verbouwing (deel van tekening voor bouwvergunning)
De voorgevel op tekening met zuivelwinkel (raam midden) en ijssalon (raam rechts). De deur tussen de twee ramen is de gemeenschappelijke gang van beide zaken.
De situatie na realisatie van de bouwplannen
De plattegrond van de begane grond van het pand. Duidelijk is aangegeven de winkel met toonbank en de ijssalon. De toelichting van dochter Nel van Bart verschaft meer duidelijkheid: in de winkel worden alleen zuivelproducten verkocht. Dus melk, boter, kaas en eieren.
Plattegrond van de begane grond na de verbouwing
Uitbreiding met verkoop van frites
Maar Bart is een ondernemer en hij geeft de ijssalon een tweede functie. De ruimte wordt ingericht met een gaskachel om frites te bakken, waardoor een cafetaria/eetsalon ontstaat. De start van frites-verkoop valt op te maken uit de op 6 oktober 1953 afgegeven Hinderwetvergunning. In de vergunning wordt gesproken over “inrichting, voor de oprichting … van in 1951”.
De Hinderwetvergunning van 6 oktober 1953
De situatietekening van de salon, zoals aangeleverd bij de vergunningaanvrage bij het college van burgemeester en wethouders van Bergen op Zoom. Vermeldende de ijsconservator en de gaskachel.
Situatietekening bij de aanvraag van de Hinderwetvergunning
De binnen- en buitenzijde van de zaak op foto
De binnenzijde van de zuivelwinkel en cafetaria/eetsalon zijn te zien op deze foto’s die zijn opgenomen in het boekwerkje samengesteld ter gelegenheid van de 50-jarige bruiloft van Bart. Een boekwerkje in bezit van dochter Nel van Bart. Let op de naam van de eetsalon “ ’t Foske”.
't Foske (bron: album Nel van Bart)
Interieur van cafetaria 't Foske (bron: album Nel van Bart)
Uit de tijd van het cafetaria herinnert dochter Nel zich dat er een muntautomaat binnen stond waaruit tegen betaling pinda’s kwamen. Oud-Borgvlieter Cees Iriks heeft de herinnering aan aan tafelvoetbalspel in de zaak van Bart.
Het interieur van de zuivelwinkel (bron: album Nel van Bart)
De binnenkant van de zuivelwinkel is ook duidelijk te zien op deze foto uit de beeldbank van West-Brabants Archief. Op de foto staan Bart, zijn echtgenote en zoon Jan.
Interieur van de zuivelwinkel met de eigenaren en zoon Jan, 1940 (foto: C.G. Schluter. West-Brabants Archief, fotonr. SANW171)
Eveneens uit voormeld boekwerkje een foto van het pand vanaf de Antwerpsestraatweg.
De zuivelwinkel annex patates-friteszaak (bron: album Nel van Bart)
Het einde van het cafetaria
Helaas rijdt in 1957 of 1958 een autobus met militairen de hoek van het cafetaria binnen, aldus de mededeling van dochter Nel in januari 2022. Zij herinnert zich, dat de soldaten in de bus met hun kin en tanden op de rugleuning van de bank voor hen in de bus klappen. Verzorging van de gewonden vindt plaats bij de rechter buurman van Bart, boer Koolen. Oud-Borgvlieter Adri Verbraak herinert zich het voorval ook. Het ongeval leidt tot nieuwe plannen van Bart.
Van cafetaria naar zelfbedieningswinkel
Op 2 oktober 1958 dient Bart een bouwaanvrage in voor een grotere winkel (te weten een zelfbedieningszaak) die later door zoon Jan wordt overgenomen. Bart sluit zich aan bij de winkel- en supermarktenketen “De Spar”. De naam is een afkorting van “Door Eendrachtig Samenwerken Profiteren Allen Regelmatig”. De gevel van de zaak wordt gesierd met “De Spar 10%”, zo is te zien op de foto van tegen 1960 uit meerbedoeld boekwerkje.
De Spar (bron: album Nel van Bart)
Tekening van de gevel
Plattegrond
Overgang naar zoon Jan van Geel
Op enig moment draagt Bart de zaak over aan zoon Jan, die ook nog een melkroute heeft op Nieuw-Borgvliet. Zijn naam gaat de gevel sieren, zo is te zien op een foto uit 1995.
De winkel in 1995. Let op de versobering van de opbouw van de dakkapellen (foto: Guust van Dijck. Bron: West-Brabants Archief, fotonr. SANW080)
Dit stuk geschiedenis is mede tot stand gekomen door de vriendelijke medewerking van Bart’s dochter Nel.
Ach ja, toen het nog normaal was om voor een vergeten boodschap 's avonds om 8 uur even achterom te lopen bij Bartje van Geel. En je kreeg je boodschap nog mee ook.
Overigens herinner ik me van begin jaren '50 dat Bartje van Geel zijn melkwijk deed met een kar waaronder een valse trekhond zat.
Cor Luijsterburg
zei op 23 februari 2022 om 17:19
Jan kwam inderdaad langs met melk. De fritestent kan ik me niet meer herinneren. De zelfbediening heel goed. ik moest voor verschillende mensen in de buurt (o.a. de pastorie, de fam. Buijsen en de fam. Vriens) elke dag boodschappen doen. Als jongetje van 9 kon ik dan te voet met een zware tas van Van Geel terug naar de Rembrandtstraat lopen. Vloeken mocht niet, maar dat heb ik toen toch vaak gedaan.
ton van den aarssen
zei op 24 februari 2022 om 17:14
ik weet nog het waren onze buren nel en jan en Helene. wij hadden t cafe naast hun.
het was in de jaren dat t supermarkt was steen druk vooral op zondag als de kerk uit ging was t dringen. veel mensen van de heimolen en de duintjes kwamen dan boodschappen doen. maar door de komst van nettorama en leijdekkers in de rembrandstraat en de terug loop in de kerk werd t toch minder. maar als buren gingen we goed met elkaar om. mijn pa en ma en nel en jan nooit geen probleem. dan vroeg mijn ma wel eens of ze last hadden van de muziek uit hun cafe? dan vertelde nel wel eens bende gek me n ebbe lekker mee liggen zingen. en als jan heel vroeg met de flessen gingen rammelen namen wij dat ook voor lief nooit geen woorden. ze gunden elkaar t licht in de ogen.
Piet groffen woonde op 476
zei op 24 februari 2022 om 17:14
Ik kan me dat heel goed herinneren ging daar regelmatig boodscbappen doen en af en toe helpen met melk rond brengen met Jan
Weet nog dat de winkel verbouwd werd en woonwinkel aan de achterkant was
Nell Nuijten
zei op 24 februari 2022 om 18:23
Beste Willem wat heb jij dat goed gedaan voor mij betekend dit heel veel compliment voor jou inzet en dat jij dit op facebook heb gezet is fantastisch ik heb al zoveel reacties gehad
nogmaals bedankt.
Nell Nuijten.
Leo Schijns van 439
zei op 24 februari 2022 om 20:55
Wij gingen altijd naar Fientje Leus in de Rembrandtstraat. Met fietsemaker Fons
Willem Kruf
zei op 25 februari 2022 om 11:38
Beste allen,
leuk jullie reacties te lezen. Wat betreft de complimenten van Nell Nuijten het volgende.
Die complimenten gelden ook voor Marilou en Paul van het BHIC, die de ruw aangeleverde verhalen in een fraaie lay-out wegzetten. Hierdoor zorgen zij er voor dat de verhalen over Borgvliet, toch een begrip, met als schrijvers Jan de Crom en Hans Jordans naast mijn persoontje voor de toekomst worden vastgelegd.
Tot slot: mijn moeder deed het huishouden bij de supermarkt van Leijdekkers in de Rembrandtstraat.
ton van den aarssen
zei op 25 februari 2022 om 14:50
ik wil nog wel even zeggen,
er staat nel dat ze de dochter is van bart. maar dat is natuurlijk niet zo.
nel was getrouwd met jan van geel. jan was de zoon van bartje en lena.
nel heette met haar meisjesnaam v d bergh. ze is helaas te vroeg van ons heen gegaan
dit om verwarring te voorkomen
mvgrt ton v.d aarssen
Willem Kruf
zei op 26 februari 2022 om 10:45
Ook op facebook "Bergen op Zoom oud en nieuws" blijkt het bedrijf nog in vele geheugens te leven. Bijvoorbeeld:
Janny van Hooijdonk :
Jan, de melkboer, iedere week lekker melk en vla. En zijn vrouw Nel was ook zo'n lieverd. We kwamen vaak in de winkel
Derdo Akkaya :
Jan van Geel had een kleine buurt winkeltje Spar. En aan de achterkant de woning van Jan
kon je verse eieren en verse melk kopen. Jan kwam met zijn kleine Srv wagentje melk, cola chips shag koffie verkopen bij ons op de Borgvliet.
Anja Koppelmans :
Wij hebben een paar deuren verder gewoond. Vaak op zondagochtend iets lekkers mogen kopen voor een dubbeltje van opa.
