Met mijn aanhoudende interesse in mijn Nederlandse voorouders en hun immigratie naar Wisconsin, heb ik wat interessante informatie verzameld over het belangrijkste Nederlandse katholieke emigratiegebied in de provincie Noord-Brabant.
Op basis van de volkstellingen uit 1879 heb ik 44 steden en dorpen in het noordoosten van de provincie Noord-Brabant geselecteerd en geanalyseerd om mijn begrip van dit gebied van de omgeving en de cultuur te ondersteunen. De grenzen van mijn studiegebied zijn: ten zuiden van de Maas, ten noorden van Helmond (maar exclusief Helmond), en ten oosten van ‘s-Hertogenbosch tot vlak bij de Duitse grens.
Het geselecteerde gebied op een kaart van Noord-Brabant uit 1890-1899 (bron: BHIC)
De gegevens voor deze 44 plaatsen zijn gebaseerd op gemeentegrenzen die doorgaans een gebied beslaan dat groter is dan alleen het dorp of het stadscentrum. De totale bevolking van dit gebied 1879 bedroeg 123.497 op een oppervlakte van 120.458 hectare. Dit is ongeveer 1 persoon per hectare. Aangezien dit een landelijk gebied is, is dit zelfs volgens de normen van de 19e eeuw een dichtbevolkt landbouwgebied. In het algemeen kan de landbouw worden beschouwd als landbouw voor eigen gebruik met kleine velden en met weinig commerciële industrie.
Als de provinciehoofdstad ‘s-Hertogenbosch met 24.687 inwoners niet wordt meegerekend, was de bevolking van dit kerngebied 98.810 en de gemiddelde bevolkingsomvang van deze 43 plaatsen is ongeveer 2.300. Deze 43 plaatsen kunnen worden onderverdeeld in vijf grootteklassen op grond van de inwonertallen: 7 plaatsen onder de 999 inwoners; 9 plaatsen tussen 1.000 en 1.500; 7 plaatsen tussen 1.501 en 2.000: 10 plaatsen tussen 2.000 en 3.000 en 10 steden tussen 3.000 en 6.000. Zo waren er 23 gemeenten (of meer dan de helft) met minder dan 2.000 inwoners. Interessante punt: Ravenstein had een bevolkingsdichtheid van 30 mensen per hectare. Dit is twee keer de dichtheid van de stad ‘s-Hertogenbosch, waar 14 mensen per hectare wonen!
Bron: Provinciekaart Noord-Brabant (schaal1:200.000) uitgave J. Smulders (Den Haag, 1926). Statistische tabel onderaan de kaart (genaamd Grootte en Bevolking der Gemeenten) vermeldt in totaal 184 gemeenten met zowel bevolkings- als landoppervlaktegegevens van de volkstelling van 31 december 1879.
Dit verhaal is een vertaling van het oorspronkelijk Engelstalige artikel van Bruce W. Van Roy. Wil je dat lezen klik dan hier.
This article is a translation of Analysis of 1879 North Brabant Census, by Bruce W. Van Roy. If you want to read the English version, click here.
