Oorlogsslachtoffers in ’s-Hertogenbosch: Enrico Marcolina

Jeugd in ‘s-Hertogenbosch

Zijn vader Vincenzo Guiseppe Marcolina werd in 1886 geboren in Maniago (Italië), ongeveer 100 km ten noorden van Venetië. Na een langjarig verblijf vanaf 1902 in de Verenigde Staten kwam hij kortstondig weer terug in zijn vertrouwde geboorteplaats om in 1915 naar Nederland te gaan. Hij trok in bij een neef in Den Haag bij wie hij het vak van terrazzowerker leerde. Hij verhuisde naar ’s‑Hertogenbosch toen hij daar zijn grote liefde Louisa van Amelsfoort had ontmoet. Hij trouwde met haar op 21 juli 1916 en startte een eigen terrazzo-bedrijf dat hij in 1919 inschreef bij de Kamer van Koophandel en vestigde op nummer 12 in de Zusters van Orthenpoort, een zijstraatje van de Hinthamerstraat.

Samen met Louisa zou hij in de loop van veel jaren uiteindelijk 12 kinderen krijgen. Het gezin woonde aanvankelijk in de Sint Jacobstraat: op nummer 35 tot maart 1924 en vervolgens op nummer 13 tot september 1943. In 1943 verhuisden ze naar de ruime bovenwoning in de Hinthamerstraat 151.

Enrico was het vijfde kind en de tweede zoon. Na zijn schoolperiode (lagere school in de Verwerstraat, gevolgd door de Paulus-ULO in de St. Josephstraat) ging hij in het bedrijf van zijn vader werken. Een kortdurende uitstap naar de ijssalon van Lorenzo in Tilburg met het doel om daar het vak te leren (‘Italiaans IJs’ van Lorenzo was in Tilburg een begrip in die tijd) en later zelf een ijssalon te beginnen liep niet uit op een duurzame verandering van werkkring. In 1944 was hij dan ook nog als terrazzo-werker in de gemeentelijke boekhouding van ’s-Hertogenbosch gemeld.

Van Enrico werd gezegd dat hij een rustige en hardwerkende jongen was. In zijn vrije was hij veel bezig met voetbal als keeper bij de bekende Bossche vereniging BVV.

Oktober 1944: de bevrijdingsweek van ’s-Hertogenbosch

In de bevrijdingsweek van ’s-Hertogenbosch (22-27 oktober 1944) was hij overal en nergens in de stad maar vooral samen met vrienden te vinden. Op 26 oktober kwam hij bij zijn ouders thuis: hij had gehoord dat het huis bij beschietingen een voltreffer te incasseren had gekregen waarbij een groot deel van de keuken op de bovenste etage was verwoest. Hij kwam langs om te zien wat de schade was en of hij kon helpen.

In de loop van de middag werd hem gevraagd om geallieerde soldaten behulpzaam te zijn. Hij ging hen voor als gids om vanuit de Hinthamerstraat veilig terecht te komen bij de Wilhelminabrug. Daar waren nog stevige gevechten aan de gang tussen de geallieerden aan de stadszijde en de Duitse bezetters aan de stationszijde van de brug. In de loop van de middag moest hij daar de hoogste tol betalen voor zijn behulpzaamheid. Op een niet meer precies vast te stellen tijdstip werd hij door een Duitse sluitschutter dodelijk getroffen.

Kerkelijk afscheid

Zijn lichaam werd overgebracht naar het Groot Ziekengasthuis waar in die dagen veel overledenen van de bevrijdingsstrijd terechtkwamen. Na identificatie werden lichamen als regel provisorisch in de tuin van de GZG begraven. Nabestaanden herinneren zich dat er al enkele dagen na zijn overlijden een afscheidsdienst was in de Sint Jacobskerk waarbij een lege kist bij het altaar stond.

Op 20 maart 1945 kwam Koningin Wilhelmina op bezoek in ’s-Hertogenbosch om de burgers en de bevrijde stad een hart onder de riem te steken. Vader Vincenzo viel als vader van een door Duits geweld omgekomen zoon de eer te beurt om bij de ontvangst van de koningin aanwezig te mogen zijn

Begraven op Orthen

Het heeft tot eind juni 1946 geduurd voordat zijn stoffelijke resten samen met die van een groot aantal andere provisorisch begraven overledenen van de vrijheidsstrijd vanuit de tuin van het GZG naar Orthen werden overgebracht.

Op zijn graf werd later een grafsteen geplaatst met passende tekst en daarop ook een op aluminium afgedrukte foto van Enrico (de eerste foto bij dit verhaal). Zijn graf is nu een van de weinige graven die nog resteren van mensen die in de bevrijdingsweek van de stad zijn omgekomen. In 2014 hebben Bossche veteranen in aanwezigheid van Enrico’s broers Lou en Vincent bij wijze van eerbetoon een krans en banier op het graf geplaatst.