Oorlogsslachtoffers in ’s-Hertogenbosch: Toos Verstappen-Hesse

Huwelijk Toos Hesse en Jan Verstappen

Toos leerde haar grote liefde Jan Verstappen kennen, die met zijn ouders boven hun bloemenzaak in Gasselstraat 24 woonde. Ze trouwden feestelijk in september 1942 in het ouderlijk huis van Toos. Het stel kwam daar in de buurt te wonen in Meidoornstraat 19. Op 21 maart 1943 werd hun eerste kind Johnny geboren.

Op zondag 22 oktober 1944 ging Toos met Johnny op bezoek bij haar moeder in de Abeelenstraat. Moeder was toen alleen thuis; vader was elders en haar broer Richard had de ouderlijke woning al enige tijd geleden verlaten.

Rampdag 22 oktober 1944

Om 12 uur voltrok zich de ramp met de geallieerde bommenwerper, waardoor de woningen Abeelenstraat 15 tot en met 3 vrijwel compleet werden verwoest. Van de woningen 7, 5 en 3 bleven alleen de buitenmuren nog overeind. Toos werd met haar moeder en Johnny onder puin bedolven van de grotendeels ingestorte woning. Moeder was gezien de omvang van de verwoesting slechts licht gewond geraakt en dat gold ook voor Johnny: Toos had haar kind dicht tegen zich aan weten te klemmen toen om haar heen het puin naar beneden viel.

Moeder, Toos en Johnny werden naar het Groot Ziekengasthuis gebracht. Toos was er het slechtst aan toe: in het GZG werd zij op de gang gezet omdat verwacht werd dat zij ‘het toch niet zou redden’: ze was zwaar gewond aan hoofd en armen. Na een lange periode van chirurgische ingrepen en goede zorg vanwege het GZG kon zij huiswaarts keren.

Het leven nam enkele jaren later min of meer zijn verdere ‘gewone gang’ voor vader en moeder: zij konden in 1948 naar Abeelenstraat 7 terugkeren toen de woning op die plaats was herbouwd.

Rampdag 30 augustus 1947

Inmiddels had zich echter op 30 augustus 1947 bij Toos en Jan alsnog een ramp voltrokken met Johnny, nadat die de ramp van oktober 1944 had overleefd. Onvoorzichtig oversteken van de drukke Graafseweg kostte hem het leven. Vooral voor moeder Toos was deze klap na alle oorlogsellende te veel. Zoals onlangs beschreven door Johnny’s broer Richard (geboren 1950): ‘Ik, mijn zus Nancy en mijn broer Vincent herinneren ons niet dat er ooit werd gesproken over het bombardement of over Johnny; dat tweetal zaken was aan elkaar gekoppeld, lag heel gevoelig en heeft veel verdriet gebracht.’

Ook pas later ontdekten de kinderen van Toos waarom hun moeder steeds naar mevr. Van Perridon aan de Boterweg ging voor gezichtsmassage. Toen ook drong pas tot hen door dat ‘als iemand een foto wilde maken dan moest ze eerst gaan verzitten om de goede kant van haar gezicht te tonen.' Haar hele leven lang droeg ze zo van binnen en buiten de last van de oorlogservaring van oktober 1944 met zich mee.

Tenslotte: erkenning

Zoon Vincent nam het in 1979 voor zijn moeder op om voor haar een vorm van erkenning te krijgen van het leed dat haar in 1944 was overkomen. Hij wist die erkenning te krijgen in de vorm van een uitkering vanwege de overheid als oorlogsslachtoffer. Deze formele erkenning betekende voor haar een ruggensteuntje in de laatste levensjaren.

Toos Verstappen-Hesse is op 28 februari 1987 overleden. Enkele dagen later was het afscheid in het crematorium Maaslanden te Vlijmen.