In 1511 werd door het kapittel, de katholieke geestelijke gemeenschap van Geertruidenberg, toestemming gegeven tot de bouw van een kapel in Made. Deze kapel was aanvankelijk gewijd aan de Heilige Maria, maar al spoedig aan de Heilige Adrianus. De kapel was echter geen volwaardige parochiekerk, maar een dochterkerk van de H. Gertrudiskerk in Geertruidenberg.
In protestantse handen
Tijdens de Tachtigjarige oorlog (1568 -1648) werd de kerk door oorlogshandelingen beschadigd en in 1573 (het leger van Willem van Oranje had Geertruidenberg en omgeving bezet) werd de uitoefening van de katholieke erediensten al verboden. Het kerkgebouw kwam in handen van de protestanten waar uitgetreden monniken en andere niet officiële predikanten de protestantse diensten waar namen. Pas in 1610 kwam Lothus Jansz van Ilpendam als eerste officiële en zo gewenste predikant. Van Ilpendam werd al na een zestal jaren ontslagen om reden van zwakheid en melancholie. Na dit ontslag volgde een reeks aan reguliere predikanten voor de kleine gemeente. In 1773 telde deze gemeenschap slechts 39 belijdende leden, voornamelijk bestaande uit notabelen. Vanaf 1778 werd het kerkgebouw kleiner gemaakt. Zo werd het transept gesloopt en de westzijde van het schip werd verkleind. Slechts het koor alsook twee traveeën bleven bestaan en er kwam een torentje op het midden van het dak.
Foto : Wies van Leeuwen / Prov. Noord-Brabant, 1989 (bron: BHIC)
Katholiek en toch weer protestants
Met de komst van de Franse bezetting in 1795 kwam er weer godsdienstvrijheid en de katholieke gemeenschap eiste hun kerkgebouw terug, waarna de protestanten hun intrek namen in een leegstaand schoolgebouw. Een tiental jaren later, in 1805, kocht de protestantse gemeenschap het gebouw van de katholieken welke laatsten voortaan gingen kerken in een schuurkerk. De katholieke geloofsgemeenschap mocht nog wel gebruik maken van de begraafplaats alsook de kerkklok in het protestantse gebouw.
Lui-deurtje
Echter, de pastoor verbood de katholieke klokkenluider om in een protestantse kerk te komen. Dat ‘probleem’ werd opgelost door een deel van de kerk af te scheiden door middel van een schot en via een speciaal deurtje in de westgevel van het gebouw kon de klokkenluider toch zijn werk te doen, het luiden van de klok, zonder in het protestants kerkdeel te komen. In de volksmond werd al snel dit speciale deurtje het ‘lui-deurtje’ genoemd.
Met de komst in 1871 van de huidige katholieke H. Bernarduskerk, die eigen klokken bezat, werd de noodzaak om het ‘lui-deurtje’ te gebruiken achterhaald. Pas in 1981 werd het eerder genoemde schot weggehaald tijdens restauratiewerkzaamheden. Het ‘lui-deurtje’ bevindt zich nog steeds in de westgevel.
