Paardensprong

Vroeger had elke plaats een eigen rijvereniging. In Gemonde was dat St. Lambertus. De foto is net van vóór mijn tijd want zelf ben ik begonnen in 1958, in Schijndel. Maar ik zie nog wel veel overeenkomsten. Vermoedelijk is deze foto gemaakt aan het eind van een concours hippique, vlak voor de prijsuitreiking, als ik zo naar de opstelling kijk.

Begin jaren vijftig was het een sport van uitsluitend mannen maar in mijn tijd kwamen er ook meisjes bij. Als deelnemer droeg je een sporttenue: een rijbroek, witte blouse, zwart jack erover (als het niet te warm was) en een cap op. Die caps waren niet zo veilig als dat ze nu zijn maar dan had je toch iets op je hoofd. Je nam deel aan zo'n wedstrijd met negen man: acht vormden samen een groep en de commandant - ook te paard - stond voor de groep en gaf de oefeningen aan op het gebied van dressuur en springen.

Je ging naar die concours met je paard en een platte kar, de deelnemende paarden liepen er achter aan. In die beginjaren waren de paarden gewoon van de boerderij: door de week werkten ze op het land en in het weekend deed je mee aan dergelijke wedstrijden. Als je in je eigen kring - zeg maar regio - de meeste punten had weten te behalen met de wedstrijden, dan mocht je deelnemen aan de Kringwedstrijden. En die wedstrijden waren telkens in een ander dorp. Als je won, kreeg je een strik en voor degene met de eerste prijs was er een beker. De NCB in Tilburg was de hoofdorganisator van dergelijke wedstrijden.

Er bestaan nog steeds rijverenigingen in de dorpen maar niet meer in die mate als dat dat vroeger gebeurde. Als commandant had ik eind jaren vijftig ook al een groep met acht meisjes die deelnamen dus toen was dat idee dat het alleen om mannen mocht gaan er ook wel van af. Het is een heel intensieve sport; het is echt hard werken samen met je paard en binnen het team. Ik heb er in ieder geval van genoten.

Zelf zitten mijn man en ik al tientallen jaren 'in de paarden' in Gemonde. Het is jammer dat de gezichten niet beter te zien zijn op de foto, dan hadden we wat meer houvast. Als je er van uit gaat dat de mannen op de foto rond de twintig zijn, moeten ze nu rond de tachtig zijn. Ik ben een paar van hen af geweest maar niemand herkent zich of weet precies waar deze foto is gemaakt.

Ik weet wel waarom er nog geen dames op de foto staan. Het was bisschop Bekkers - zelf paardenman in hart en nieren - die eind jaren vijftig, begin jaren zestig stelde dat ook vrouwen hieraan mochten deelnemen. Dat was een hele verandering, hoewel ik zelf altijd liever met beide benen op de grond ben blijven staan. Maar veel dames waren blij dat ze hieraan nu wel konden deelnemen.

De paarden in de jaren vijftig liepen door de week voor de ploeg en in het weekend was het tijd voor de rijvereniging. Er was in die beginjaren nog niet veel te doen. Het rijseizoen was sowieso van april tot oktober. Maneges bestonden nog niet dus in de winterdag waren de omstandigheden vaak te slecht om te rijden. Heel anders dan tegenwoordig; nu is er haast altijd wel iets te doen.

Je kunt wel zien wanneer de foto is gemaakt; dat moet bij de prijsuitreiking zijn geweest. Tijdens de wedstrijden werd er gereden met achttallen en pas helemaal aan het eind kwamen alle deelnemers het veld op, zoals je dat hier ziet. Na de prijsuitreiking volgde daarna de parade. Dat was een prachtig gezicht waar ook niet-paardenliefhebbers van genoten. Zo'n honderd paarden liepen dan in bepaalde figuren door elkaar. Met muziek erbij was het echt een schouwspel.