Paaseieren halen

In mijn tijd was het paaseieren ophalen op paaszaterdagmorgen. Jongens van de zesde klas, want alleen de jongensschool deed het, moesten de mand dragen. Daartoe werd de stok door de handvaten gestoken. De manddragers gingen niet mee naar de voordeur, maar bleven op straat wachten.
Na afloop werden op het schoolplein de eieren en eventueel snoepgoed verdeeld onder de deelnemers.
De foto toont ons huis: Roonsestraat 22. Onze broer Jan Verstijnen is de achterste jongen.

Ik ben van 1976, maar heb als misdienaar in Huisseling ook nog de 'eieromgang' gekend. Wij gingen met alle misdienaars en misdienettes langs de deuren met een fietskarretje met lege eierhortjes, dat met de hand getrokken werd.
Aan het einde van de middag keerden wij terug naar de pastorie, alwaar "Juffrouw Dina van de pastoor" op ons wachtte met iets te drinken en een snoepje. Meneer pastoor was toen al overleden en onze parochie had geen eigen pastoor meer. De huishoudster mocht er nog blijven wonen.

De eieren werden verdeeld en het eventueel opgehaalde geld werd gespaard voor een uitstapje...

Hartelijk dank Marijn Verstijnen en Jeroen Arts voor jullie reacties.

In de fotobank op onze website staan ook een aantal foto's van 'Eieren bedelen in Cromvoirt' op Witte Donderdag.

Blijkbaar was dit 'eieren bedelen' voorbehouden aan jongens. Jeroen Arts, die in de jaren 1980 in Huisseling eieren heeft opgehaald spreekt ook over 'misdienettes'. Weet iemand waarom in vroeger tijd meisjes niet mee mochten doen met dit volksgebruik?

In mijn tijd als misdienaar waren er ook misdienettes, maar ik kan me niet echt herinneren of ze ook mee deden met de eieromgang. Misschien dat dat wel zo was, misschien ook niet. Ik weet het niet zeker meer. Wanneer ik oude dorpsgenootjes tegen kom zal ik het eens vragen of ze zich nog kunnen herinneren of ook de meisjes met de eieromgang mee mochten doen.

Zoals gezegd was het paaseieren ophalen een activiteit van de St.Aloysius jongensschool. Dat was geen meisjeswerk.
Jeroen schrijft over misdienettes. Ik mijn jaren van misdienaar zijn (1954-1960) moesten we de latijnse antwoorden leren. Dat was geen meisjeswerk! Zo zag men dat toen!
Misdienettes zijn pas gekomen met de liturgievernieuwingen rond het Nederlands en het Vaticaans Concilie.

Ook ik herinner mij het nog goed. Ik zat op die school in de jaren 1955 - 1960/61.Wij woonden toen op het Kerkeind (heet nu Langeweg) en onze groep ging altijd eieren ophalen in onze buurt en richting Holleneind.In 1963 verhuisden wij naar Udenhout. Al zoekende naar gegevens van Il Grigio waar wij toen ook bij waren, kwam ik op deze site terecht.

Heerlijk om te lezen, deze jeugdherinneringen...
Dat het een echte jongensaangelegenheid was, daarover kan men <a href="http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/feestdagen/53470-1-ei-is-geen-ei-2-ei-is-een-half-ei-3-ei-is-een-paasei.html" target="_blank">hier</a> meer lezen.

Dikwijls meegelopen met paoseieren ophalen.
Zongen een liedje dat alsvolgt ging: &quot;Vrouwke,vrouwke doe oe best,
Haol de eikes uit oewe nest,
Van die witte hennen, God zal ze kennen.
één ei is gin ei, 't twidde is 'n half ei, 't derde is 'n paosei.
Van die wit en van die zwart, gif van elk henneke wat. Wat, wat Hennegat&quot;
Na afloop en telling werden de eiren onder de deelnemers verdeeld.

Ik ben van na deze tijd, maar van mijn familieleden heb ik begrepen dat het eierenophalen in Helvoirt op hetzelfde moment was als in Haaren. De groepen jongens kwamen elkaar dan ergens op de gemeentegrens tegen waar het blijkbaar nog wel eens uit de hand kon lopen.

Zoals gezegd heb ik dit slechts van horen zeggen. Ben dan ook benieuwd of er iemand is die dit kan bevestigen.

Het ontmoeten van de buurgemeente op zaterdag ging inderdaad niet altijd zachtzinnig. Ik heb in Haaren vanaf 1949 meegelopen tot 1955, maar had altijd een andere buurt. De schermutselingen aan de grens (en net erover) waren aanleiding om in Helvoirt voortaan op woensdag rond te gaan. Spannender was echter nog om met de groep Luissel mee te gaan. Dat was alleen voor echte vechtersbazen die vooral hard konden lopen. (En daar hoorde ik niet bij) Luissel was vroeger gemeente Haaren maar werd later gemeente Boxtel. Hier werden zoveel eieren als munitie verbruikt dat de opbrengst heel gering was. Op sommige plaatsen werden de kinderen erg vijandig onthaald omdat ze niet bij Haaren hoorden en bij andere huizen werden uit angst enkel eieren meegegeven. Het is opmerkelijk dat de broeders van de lagere school, die deze eieromgang organiseerden, toch elk jaar een ploeg stuurden naar Luissel. Op dit momenrt loopt een initiatief om op de basisschool nog eens te gaan vertellen hoe het vroeger allemaal ging en en hoe de versierde stokken moeten worden gemaakt.

Hallo Rinus,
Bedankt voor jouw verhaal. Het is boeiend hoe iedereen het paaseieren ophalen op zijn eigen manier beleefde. Zijn er nog meer herinneringen op te halen?

In Helvoirt vindt het paaseieren ophalen nog steeds plaats op woensdag voor Pasen. De oudere groepen van de basisschool snijden onder leiding van 'oudere' Helvoirtenaren hun eigen versierde paasstok. Vechten is er (gelukkig) tegenwoordig niet meer bij.

@Chantal: Mooi om te zien hoe dit onderwerp zoveel reacties oproept. Uit het verhaal van Rinus blijkt wel dat wat jij uit de overlevering had meegekregen (over het vechten) niet zo maar uit de lucht is gegrepen. Gelukkig maar dat het er tegenwoordig wat rustiger aan toe gaat...

Toen ik de basisschool in Haaren bezocht heb ik van 1989 tot 1994 altijd met veel plezier deelgenomen aan deze traditie.
Met mijn vader ging ik dan in de bossen op zoek naar een geschikte tak en hij sneed daarvan dan een stok.
Binnen de school heerste er in de weken voorafgaande aan het pAOseieren ophalen altijd al een beetje een soort van rivaliteit tussen de vier wijken. Iedereen met zijn eigen liedje, dat overigens precies hetzelfde ging, alleen met een andere buurt en het eindigde met aj aj ajajajaj. (Kerkeind, Noenes Heesakker, de Gever en Seminarie).
Op de betreffende paaszaterdag was er ook altijd grote commotie, want de ene wijk had uiteraard bij de andere eieren gestolen of was al in de straat van een andere wijk geweest (het is me wat). De leerlingen van de oudste groep waren de leiders, maar enkele oudere Jongens, die al van de basisschool af waren, kwamen maar al te graag nog even helpen.
Aan het einde van de dag werden de eieren geteld en had een wijk een jaar lang de roem en de eer! De eieren werden verdeeld onder de deelnemers en diegene met de mooiste stok kreeg nog 6 extra eieren mee naar huis. Zelf mocht ik ons moeder daar een keer blij mee maken. Kreeg men geld, dan had iedere groep zijn &quot;Judas&quot; die dit aan het einde van de dag inleverede. Het totaalbedrag ging meestal (altijd?) naar de missie.
Van het eerste (en tweede?) jaar dat meedeed ik weet ik nog, dat meisjes niet mee mochten doen. Zij gingen eieren schilderen in gemeenschapshuis &quot; Den Domp&quot;. Vanaf 1990 of 1991 mochten er ook meisjes meedoen. Jammer.... (grapje). En ons moeder was helemaal blij, want de koelkast zat vol met eieren voor een heel weeshuis!

Ik moet wel zeggen, dat het jammer is, dat de eieromgang vandaag de dag nog wel bestaat, maar wel in een erg afgeslankte vorm. Redenen daarvoor zijn wel te noemen, maar ik zal het gezellig houden en we schieten daar ook niet veel mee op.
Een mooie traditie die hopelijk in ere gehouden wordt... Er zijn er al zoveel overboord gegooid..

Wat wat hennegat, sch.... (dan hedde wa)

@M. Vugs: Dank voor deze mooie jeugdherinneringen! Ze zijn erg levendig beschreven, ik kan me voorstellen dat dergelijke dingen in het geheugen staan gegrifd. En inderdaad, laten we hopen dat de traditie nog lang mag bestaan.

o apart dat is nog familie
mooie herrineringen
het huis daarroonsestraat 22

Op zoek naar oud filmmateriaal over Haaren kwam ik deze site tegen en daarna dit forum. Wat leuk om hier ook een foto van het eieren ophalen te zien.

Een aantal jaren geleden heb ik voor een website een stukje geschreven over het paaseieren ophalen in Haaren, dat ik graag op dit forum deel.
-------

In katholieke streken zoals in Noord-Brabant, Limburg en Vlaanderen kent men in sommige plaatsen de traditie met Pasen van het ophalen van eieren. (en geld) Vroeger waren de opbrengsten vaak voor de pastoor, de kosters of onderwijzer. Hier en daar werden de eieren ook wel verdeeld onder de kinderen.

In het kleine dorpje Haaren, waar ik toevallig ben opgegroeid, bestaat ook een eeuwenoude Paastraditie. Dit Haarens gebruik en het daarbij behorende paaslied wordt o.a. al in het in 1798 verschenen Reize door de Majorij van S. Hanewinkel gedetailleerd beschreven.

Tegenwoordig mag de Haarense schooljeugd op de woensdag voor Pasen eieren ophalen. In de zeventiger jaren was dat nog anders. In die tijd waren twee zaken namelijk enkel aan jongens voorbehouden: het misdienaarschap én het inzamelen van eieren met Pasen! Kerkelijke ambities had ik niet, maar dat ik als meisje geen eieren mocht ophalen met Pasen, dat was me een doorn in het oog. Vooral wanneer mijn vader weer eens de smeuïge verhalen oplepelde over de kwaajongenstreken die hij daarbij vroeger had uitgehaald. Op de vraag waarom ik geen eieren mocht ophalen, moest ik het doen met &quot;Zo is het nou eenmaal.&quot; Nou, ik vond 'het' oneerlijk!

De jongens mochten op school een paasstok kerven, waarmee op de grond werd gestampt tijdens het zingen. Het paaslied werd in Hoarens dialect gezongen. Er was ook sprake van competitie. De jongens werden ingedeeld per buurt en aan het einde van de dag werd geteld welke groep de meeste eieren had opgehaald. Omdat de ene buurt wat groter was dan de andere, en de grenzen niet altijd even duidelijk, resulteerde dat nog wel eens in relletjes tussen verschillende buurten. Daarbij kwamen die eieren dan goed van pas!

Met lede ogen zag ik mijn broertje ieder jaar op Paaszaterdag vertrekken met zijn paasstok en een lunchpakketje. Gespannen wachtte ik de groep af die bij ons zou aanbellen. Een hels kabaal verderop in de buurt kondigde hun komst lang vooraf aan. Ik popelde om het schaaltje met vijf à zes eieren aan de jongens te geven. Dat was voor mij het hoogtepunt van deze traditie. Daarna was het wachten op de thuiskomst van broerlief, die vol trots zijn snoep en een mandje vol eieren liet zien, zijn deel van de opgehaalde buit.


DE PAASLIEDJES


Vrouwke vrouwke

Haarens dialect AN (laat die B voor wat het is)
Vrouwke, vrouwke doe oew best,
Hoal de aikes uit ut nest,
van die witte hennen,
God zal ze kennen,
Eén ai is geen ai,
Tweej ai is un half ai,
Drie ai is een poasai
Van die wit en van die zwart
Gif van elk henneke wat

Vrouwke, vrouwke, doe uw best,
Haal de eitjes uit het nest
Van de witte hennen,
God zal ze kennen,
Een ei is geen ei,
Tweede is een half ei,
Derde is een paasei.
Van die wit en van die zwart,
Geef van elk henneke wat.

Wanneer er tevergeefs is gezongen en de deur blijft dicht, wordt het volgende couplet ingezet:
(vroeger schenen de kinderen daarbij zelfs met de paasstok op de deur te slaan)

Er is een goatje in de deur
Doar kekt unnu gierige duvel deur Er is een gaatje in de deur
Daar kijkt een gierige duivel deur


Een minder charmante versie voor deze situatie is mij echter beter bekend. (waarbij de deur soms met eieren bekogeld werd) Deze 'explicit lyrics' zijn hier achterwege gelaten.

@C. Bais: Hartelijk dank voor deze mooie aanvulling! Heel beeldend geschreven, ik zie de kinderen al kloppen op de deur met de paasstok. We hebben diverse foto's van het paaseieren halen; heeft u die gevonden? (Ze zijn te vinden via het kadertje Brabantse foto's, hier rechts. zoek op &quot;eieren&quot;)

Nee, deze had ik nog niet gezien. Bedankt voor de tip!

M.Vugs schreef op 5-10-2012 dat ie op de basisschool in Haaren zat.
Ik wil graag van hem weten of hij nog namen van de leerkrachten kent.

Hier enkele leerkrachten,
Zesde klas Broeder Constantinus
Vijfde klas Broeder Gervasius (Madammeke)
Vierde klas Broeder Plechelmus
Derde klas Broeder Adelbertus
Tweede klas Meneer Kafoe
Eerste klas Juffrouw van Esch

Bedankt Ad, voor deze vlotte reactie. Hopelijk herkent C. Groenendaal hier enkele namen van?

Ik heb een broeder Plechelmus gekend, maar weet niet of dat dezelfde is.
Wat is de connectie tussen M.Vugs en Ad Boons...??? Zijn dat klasgenoten of dorpsgenoten..??
Was de basisschool in Haaren een broederschool...????

Heer Groenendaal ; De connectie M.Vugs en Ad Boons is hoogstwaarschijnlijk dat wij op dezelfde Jongensschool in Haaren hebben gezeten namelijk de Aloysiusschool. Ik ben van 1953 en heb in de begin jaren 60 op deze school gezeten, waarvan toen de vier hoogste klassen werden gerund door broeders, Broeder Plechelmus gaf les in de vierde, kon heel goed verhalen vertellen, dan was de klas muisstil. Broeder Gervasius (Madammeke) gaf les in de vijfde over beide broeders is een verhaal geschreven bij BHIC over Haaren, als U dat leest zal het e.e.a zeker duidelijker worden.

Heer Boons, dank voor uw reactie. Ik ken een broeder Plechelmus, maar ik weet niet of dat dezelfde is waarvan u les hebt gekregen.
Ik neem aan dat in de verschillende broederorden meerderen de naam Plechelmus hebben aan genomen. De Plechhelmus die ik heb gekend was van de orde PENITENTEN. Er zijn meerdere broederorden, dus het is maar lukraak dat we dezelfde Plechelmus bedoelen.

Heer Groenendaal ; De broeders die bij ons op de ALoyisiusschool voor de klas stonden waren van de orde Broeders van Huijbergen.

De Aloyisiusschool is afgebroken, er staan nu huizen dat is nog maar een paar jaar geleden.

Beste Ad, dan hebben we het niet over dezelfde Plechelmus.

Onze broer Jan is op 18 maart 2020 overleden, 67 jaar geworden.

ik ken(de) een broeder Plechelmus van de broeders Penitenten.
Hij werkte op de psychiatrie in "Huize Padua" in Boekel.

C. Groenendaal schrijft dat hij broeder Plechelmus kent. Dat is dan niet deze uit Haaren, want die was bij de broeders van Huijbergen en heeft heel veel jaren in Haaren op school les gegeven en daarna blijven wonen.

Ah, mogelijk is er sprake van verwarring, dat kan gebeuren met een dergelijke naam. Toch hartelijk dank, beiden, voor jullie reactie.