Na de bevrijding in september ‘44 lag op vijftig meter van ons huis in Uden een onbewaakte munitieopslagplaats. Diverse soorten zakjes kruit, koperen granaathulzen, scherpe kogels en kartonnen kardoezen.
De onderdelen, respectievelijk 86, 77 en 10 cm. lang
Augustus, vliegers oplaten tussen de roggegasten op het gemaaide land van den boer, september bezoek aan de neergestreken zweefvliegers op het buurtschap Hoenderbosch. Voor de broers en neven was het na het zondagse middaglof telkens de vraag: hoe brengen we de korte namiddag door. En zo kreeg de binnenplaats achter het huis de bestemming voor vreedzame, den hof voor experimenten met munitie. Na een te harde knal was er bezoek van het Rode Kruis.
Zo bouwde het ‘clubje’ van de 3-delige kartonnen granaatverpakkingen (kardoes) een ‘luchtdrukkanon’. In een aan de onderzijde gesloten, 77 cm lange buis van 9 cm doorsnee gleed een open buis van 86 cm lengte, die was afgesloten met een deksel. In de bovenrand van deze deksel waren vier spijkers geplaatst, telkens met een spijker per punt voor de parachute. Bedrijfsklaar had het ding een lengte van 1,60 meter en het werd zonder kruit met een parachute afgeschoten.
In stelling: 1,60 meter hoog
De lege buis werd 80 cm uit de buitenste buis geschoven en afgesloten met de spijkerdeksel en daarmee gebruiksklaar. Door de buis snel in elkaar te persen ontstond een hoge druk en door op het laatste moment de deksel los te laten koos deze het luchtruim en daalde, wanneer alles meezat, hangend aan de parachute naar benee.
Deksel met parachute
Onlangs dook de zwarte koker van destijds weer op! En geëxperimenteerd door een inmiddels oudere. Ik ontdekte waarvoor de vier spijkers dienden en koos een tesneuzik (zakdoek) als parachute. En op de valreep kreeg ik gister van m’n oudere broer, de enigse nog levende, een tip. ‘Wij bestrooiden voor een betere geleiding de kartonnen buizen met babypoeder (talkpoeder),’ was zijn goede raad. De beschadigde dekselrand laat de gevolgen van de landingen van destijds zien. Ook nu was er belangstelling van een jongere generatie; zij kunnen het op hun beurt weer doorgeven.
Bodem (76 mm.) en deksel (75 mm.)
Harrie Dijkhuizen uit Best, oorlogsdeskundige, zocht in zijn archief naar afbeeldingen, vond de opslag van kardoezen in oorlogsgebied, alsmede het geschut.
Verhaal gaat verder onder de foto's
De kokers in gebruik in de Pacific tijdens de Tweede Wereldoorlog (collectie H. Dijkhuizen)
Het geschut wordt tijdens Market Garden uit een CG4A glider geladen (collectie H. Dijkhuizen, herkomst US Army)
Bij mijn verplichte dienstplicht (56-4) als kanonnier bij de Artillerie Prins Maurits was ik gelegerd op de Legerplaats Oirschot. Vertrouwd met de afgebeelde 25-ponder werd met de brisantgranaat, 7,5 cm doorsnee, bij het artillerie schietkamp Oldebroek geschoten. En bij de voorjaarsoefening van 1957 in Duitsland op de Lüneburger Heide. Ik kan me niet herinneren hoe de granaten verpakt waren, tegelijk met foto’s kwamen de herinneringen weer naar boven.
De kokers waren ideaal, ook nu nog, om de tekeningen op te slaan, gemaakt op de R.K. Avondnijverheidsscholen van Veghel en Arnhem.
Als kind kende je geen gevaar, we genoten zoals de rest en na afloop op hun vingers tot tien tellen. En de wens van ons moeke om op de voorgevel van het woonhuis een plaquette van O.L. V. ter Linde te plaatsen.
De ‘spelen’ stopten noodgedwongen door de intrede in het klooster en emigratie.
Lezers met dezelfde herinneringen of experimenten van deze ‘verpakkingen,’ kom ermee voor de dag!
