Pastoors in Dinther, 1286-nu

Reacties (41)

jan toirkens zei op 3 maart 2020 om 22:49

Rechterlijk archief Dinther, inv. nr. 7603-04 (scan 019) 28 maart 1590 kom ik heer Jan Martens tegen, pastoor Dinther. Vraag is of hij de zelfde is als Jan van Roij uit bovenstaand overzicht. Met groet Jan Toirkens, Chili

Marilou Nillesen bhic zei op 4 maart 2020 om 11:11

Die vraagteken blijft vooralsnog even openstaan, Jan. Maar voor de zekerheid wel een toevoeging gemaakt in het overzicht (zie boven).

Dank je wel!

jan toirkens zei op 4 maart 2020 om 11:26

Dag Marilou :-). *Het* vraagteken blijft dus, maar je aantekening d.d. 3 maart 2020 vermeldt nu een andere Jan (de Lange)..... en ik ben echt een andere Jan, niet overdreven lang overigens, 178 centimeters. Maar alle gekheid op het (of een) stokje, pas je het alsnog aan dan?. Bedankt.

Marilou Nillesen bhic zei op 4 maart 2020 om 16:22

Oei, slordig Jan: excuses! Dus maar snel aangepast...

jan toirkens zei op 10 maart 2020 om 20:10

Tja... tikje glad ijs lijkt het allemaal waarop ik me begeef. Dinther vermeld als pastoor te Rosmalen ene heer Jan Martens, die verkoopt in 1597 bezit onder Dinther. Das een. De man ondertekent als Jan Martens Rodanus, ofwel St. Oedenrode, Conclusie : geboortig van St. Oederode, pastoor te Dinther vermeld als zodanig in 1590, later pastoor te Rosmalen vermeld in 1597.

Jan Lange zei op 1 april 2020 om 12:41

Everardus Everardszn. de/van Eyndoven is in 1441 al pastoor, zie nl.: 21.1.1441 Hertog Filips van Bourgondië en deken en kapittel van Sint-Jan te 's-Hertogenbosch hebben wegens financiële zwakte van het kapittel om dertig kanunniken te onderhouden, aan de paus verzocht de kerk van Dinther te incorporeren in het kapittel. De huidige pastoor, Everardus Everardi de Eyndoven, heeft afstand van zijn ambt gedaan via meester Wilhelmus Colensoen, schrijver en dienaar van de Luikse kerk van Sint-Dionysius. Paus Eugenius IV draagt de aartsdiaken van Famenne in het bisdom Luik opdracht hiernaar onderzoek te doen teneinde de kerk te incorporeren. Hetzelfde verzoek doen ze t.a.v. parochie Heesch, ook daar is de huidige pastoor, Wilhelmus Petri de Helmont, bereid afstand van zijn ambt te doen.

jan toirkens zei op 3 april 2020 om 00:25

Goossen Keijmp wordt vermeld als vicarius perpetuus voor de kerk te DInther (BP jaren 1491-1492.

jan toirkens zei op 4 april 2020 om 14:08

en dan heb ik nog meester Guilliam van Zoemeren als pastoor te Dinther, hij heeft aanspraken in een rogpacht eerder eigendom van Aert Andries Beijs als pastoor te Dinther. Datum 1 januari 1636, Dinther 7603-39A scan 226).

Marilou Nillesen bhic zei op 6 april 2020 om 09:05

Met dank, Jan, de lijst is weer aangevuld!

jan toirkens zei op 10 april 2020 om 15:46

heer Arnoldus Andries Beijs , pastoor in Dinther, wordt vermeld als van Mechelen. Hij wil voor het eerst een Zondagse vroegmis te Dinther instellen ten behoeve van dienstbodes, kinderen en anderen. De verplichting zou dan ten laste van het altaar van St. Theobaldis en Barbara in de kerk van Dinther moeten komen. De pastoor vraagt toestemming aan bisschop Gijsberto Masio, 23 januari 1611.

Marilou Nillesen bhic zei op 14 april 2020 om 11:54

Dank je, Jan! Een heel interessante aanvulling. Weet je toevallig ook of de toestemming ook daadwerkelijk wordt verleend?

jan toirkens zei op 14 april 2020 om 12:25

De akte is nogal omslachtig, ik denk dat de toestemming van de bisschop er al was, nog voordat er in de akte melding van werd gemaakt. Maar wat de financiele tegemoetkoming via dat altaar betreft blijft het onduidelijk, dat was een voorstel van de pastoor. Maar niet getreurd, hier is hoe de mis er kwam : Als het beneficie niet genoeg opbrengt moet de pastoor het verschil bijpassen. Zulks is al gebeurd en de pastoor stelt in onderpand een huis, tuin en aanliggend erf groot ca. 2 mudzaad, zoals hij onlangs heeft gekocht van de kinderen van wijlen Henrick Henrick Marcelissen, verder nog een jaarlijkse rente van 9 gulden 12 en een halve stuivers volgens een testament. Het corpus etc. staat toe dat de beneficiant of diens pachter, het bezit mag bewonen en mag ook op de gemeijnte turven etc. zoals andere inwoners. Er zal worden bijgedragen met 8 stuivers voor elke 100 gulden ontvangsten, zodat zulks nu 36 stuivers beloopt. Actum 23 januari 1611 (inv,nr. 7603-039A Dinther)

Marilou Nillesen bhic zei op 16 april 2020 om 10:01

Ha, dank je wel Jan! Mooi om te lezen welk verhaal hier achter schuilgaat. Het lijkt mij een bijzondere constructie, of ben je die al vaker zo tegen gekomen?

jan toirkens zei op 16 april 2020 om 13:46

Wat er aan voorafging dan (akte 21 januari 1604:
heer Arndt Andries Beijs, priester en pastoor te Dinther, het is hem ter ore gekomen dat inwoners van Dinther hem het verwijt maken geen vroegmis te willen doen en zulks omdat hij het inkomen zou willen genieten van zowel de kerk van Dinther als vanwege enkele *capelrijen* van de parochiekerk. Hij is echter alleen gehouden eens per week een mis te doen aan het Beuge en 2 missen vanwege het St. Barbara-altaar. Hij neemt afstand van zijn diensten en als de inwoners meer en betere middelen weten te vinden, wil hij de vroegmis wel houden. Eventueel zal hij zijn funktie neerleggen en zijn pastorie verlaten en een andere plek zoeken want hij kan dergelijke *injurien* niet verdragen omdat hij onschuldig en onnozel is.

Marilou Nillesen bhic zei op 16 april 2020 om 16:56

Zo! Er zijn dus nog wel wat harde woorden gevallen. Fascinerend om te lezen, Jan, het heeft toch iets van een 17de eeuwse soap - vind ik.

Veel dank voor je aanvulling!

jan toirkens zei op 18 april 2020 om 22:35

En wat gebeurde er daarna dan?. Nu, kort erop wordt er een huisje gereserveerd waar de priester kan gaan wonen die de vroegmis gaat doen. Maar er zal wel opnieuw een haar in de boter zijn gevallen, want op 28 september 1619 klagen de inwoners van Dinther dat voor het bijwonen van de vroegmis ze niet in Dinther terecht kunnen. Het corpus van Dinther stelt nu een rente van 27 gulden 10 stuivers per jaar ter beschikking van de pastoor die verplicht is de vroegmis te laten houden, zoniet dan wordt de betaling opgeschort.

jan toirkens zei op 19 april 2020 om 13:29

Een kerk met zijn pastoor en het nabije klooster van Berne, waren blijkbaar niet in staat of onwillig om simpel op zon- en feestdagen een vroegmis op te dragen in die tijd, anders dan dat er behoorlijke financiele compensatie voor MOEST zijn, linksom of rechtsom. Ja het heeft wel wat weg van een 16e eeuwse soap. Dienstbodes, jongelingen en boerenknechten zullen wel het voortouw hebben moeten nemen om de zaak alsnog geregeld te krijgen. Of de eigen dienstmaagd van de pastoor daar partij in was? Das onduidelijk, want HAAR niets gevraagd in de kwestie, niet op papier althans. Maar wat te denken van de pastoor ?. Een echte zieleherder? Nu, oordeel zelf maar. Vermaakt zijn dienstmaagd een lapje grond vanwege de vele en jarenlange bewezen diensten. Zolang HIJ leeft houdt hij er zelf het vruchtgebruik en pas na zijn dood krijgt ze het erfrecht, onder conditie dat ze dan nog steeds bij hem woont en onder conditie dat ze geen vergoeding voor haar werk meer claimt. Tja..hoe houdt je mensen aan het lijntje nietwaar? Maar das een andere onderwerp eigenlijk, als onderdeel van die soap-story.

Marilou Nillesen bhic zei op 19 april 2020 om 20:39

Nou zeg dat wel, Jan, wat een "handige" constructie heeft die pastoor in elkaar gezet. Jouw bevindingen blijven me keer op keer verbazen. Veel dank voor al je aanvullingen!

jan toirkens zei op 23 april 2020 om 00:14

Nog even terug naar de vroegmis op Zondag en kerkelijke feestdagen ?. In een akte van 7 maart 1616 vermaakt Henrick Jan Henrick Celen, gehuwd met Magdalena, de pastoor cum suis te DInther een jaarlijkse rente van 3 gulden, aflosbaar met 50 gulden om daarmee de vroegmis door de pastoor te doen bekostigen. Het blijft dus verbazing wekken dat er een paar jaar nadien nog steeds klachten waren over de vroegmis. Bij de pastoor cum suis gold overigens het principe voor niets gaat alleen de zon op, een simpel jaargetijde voor een persoon (alleen het oplezen van de naam) leverde 7 stuivers op, een gezongen vigilie te houden op zondag na Bosch kermis leverde de pastoor 15 stuivers op, de koster 7 en een halve stuiver en de kerkfabriek kreeg 7 en een halve stuiver voor het ontsteken van 3 kaarsen. Let wel... deze bijdrages per geregistreerd vigilie (per persoon of diens gezin etc.). En dat alles los van diverse legaten aan de kerk of een altaar in een kerk, of het nu het pond paijment was, een kan wijn, een vat rog of meer.

Marilou Nillesen bhic zei op 25 april 2020 om 21:01

Avaritia als één van de hoofdzonde lijkt deze pastoor enigszins te zijn ontgaan, ben ik bang. Ook dit keer volop verwondering als ik je toevoeging lees. Met dank!

jan toirkens zei op 30 juni 2020 om 14:13

In 1597 is er een vermelding te Dinther testament van de hand van heer Peter van Merevoirt, eerder pastoor te Dinther. Geen tijdsaanduiding, in elk geval dus voor 1597. Gezien het lijstje van hiervoor is er het laatste woord nog niet over gezegd.

Marilou Nillesen bhic zei op 1 juli 2020 om 10:24

Goed dat je dat hier meldt, Jan, zo blijven we bij - ook al is het zoveel eeuwen geleden. Fijn!

jan toirkens zei op 7 augustus 2020 om 15:18

Tja.. lastig onderzoek, dat gedoe met pastoors. In een akte Dinther 7603-44 d.d. 20 april 1670 is sprake van een eerder testament opgemaakt voor ene heer Peter N.N. als pastoor te Dinther. Dat testament is d.d. 10 september 1636 tussen Jacob Costen en diens vrouw Heijlwig Gerit Pennincx, betreft een legaat van 200 gulden aan de H. Geestmeesters van Dinther. Onderpand is een huis te Dinther aan de Commerstraat genoemd de *Ponsendael*. 15

Marilou Nillesen bhic zei op 10 augustus 2020 om 21:11

Blijft interessant om te lezen, Jan. 200 Gulden lijkt mij voor die tijd een gigantisch bedrag, hoe zie jij dat?

jan toirkens zei op 24 november 2020 om 13:54

De laatste inschrijving van een RK-huwelijk door heer Aert Andries Besijs is van 31 januari 1633, als getuigen hijzelf als pastoor en meester Peter van Lieshout als koster. In April 1633 treedt op heer Johan Scheenkens, kapelaan bij een huwelijk, bij afwezigheid van de pastoor. Ergens tussen 31 januari 1633-april 1633 moet heer Arnold Andries Beijs dus zijn overleden. De openbare verkoop van zijn bezit in Dinther is in september 1633.

jan toirkens zei op 24 november 2020 om 14:00

De opvolger van heer Arnold Andries Beijs is heer Guilliam van Zoemeren, ik zie hem voor het eerst als pastoor te Dinther een huwelijk inschrijven in februari 1634.

jan toirkens zei op 24 november 2020 om 19:38

Omdat in het jaar 1610 pastoor Aert Andries Beijs dan wordt aangemerkt als zijnde 49 jaar, is hij bij overlijden in 1633 dus ca. 72 JAAR oud.

jan toirkens zei op 22 december 2020 om 12:59

In 1677 wordt als pastoor te Dinther vermeld Wouter Adriaens, mogelijk de zelfde dus als Gualtherus van der Dussen.

Marilou Nillesen bhic zei op 23 december 2020 om 11:57

Bedankt Jan, we hebben er melding van gemaakt in het overzicht. Fijn dat je deze lijst zo accuraat mogelijk maakt, daar zijn we erg blij mee.

jan toirkens zei op 8 april 2021 om 19:54

Er is een testament bekend (er wordt aan gerefereerd) uit het jaar 1443 waarin heer Jacob Croij voor diens jaargetijde een rogpacht etc. vermaakt añs legaat aan de kerk van Dinther. Hij wordt daar niet als pastoor vermeld maar mogelijk is hij de pastoor *Jacob* van bovenstaand overzicht die omstreeks 1443 wordt opgevolgd?.

Marilou Nillesen bhic zei op 8 april 2021 om 21:47

Bedankt Jan, we maken er een notitie van (zie het overzicht hierboven). Met veel dank voor je aanvulling!

jan toirkens zei op 10 april 2021 om 13:51

Nog een vraagteken erbij nu. In een akte Dinther d.d. 31 mei 1654 wordt heer Jan Scheenkens, eerder pastoor te Dinther vermeld.

jan toirkens zei op 18 oktober 2021 om 14:33

Akte Dinther 16 maart 1722, inventarisnr. 7603-50, wordt genoemd heer Gellius Dumont als pastoor over Heeswijk en Dinther (beide dorpen dus)

jan toirkens zei op 3 februari 2022 om 18:06

Over Dumont : De akte van 16 maart 1722 vermeld hem weliswaar als pastoor, maar hij blijkt een predikant te zijn en afkomstig van de Classis Den Bosch. ( van gereformeerde oorsprong). Hij hoort dus niet thuis in dit rijtje van katholieke pastoors. Waar hij in in 1722 als pastoor is vermeld, is waarschijnlijk bedoeld de meer algemene term pastor.

jan toirkens zei op 3 februari 2022 om 18:06

Over Dumont : De akte van 16 maart 1722 vermeld hem weliswaar als pastoor, maar hij blijkt een predikant te zijn en afkomstig van de Classis Den Bosch. ( van gereformeerde oorsprong). Hij hoort dus niet thuis in dit rijtje van katholieke pastoors. Waar hij in in 1722 als pastoor is vermeld, is waarschijnlijk bedoeld de meer algemene term pastor.

jan toirkens zei op 3 februari 2022 om 18:31

Dinther 7603-36, fol. 037. Naar aanleiding van een resolutie van de Staten Generaal d.d. 3 november 1699 hebben schepenen van Dinther een huiszoeking gedaan en hebben daar een priester ontmoet genoemd Walterus Adriani van der Dussen, geboortig van Dinther, oud 55 jaar zijnde een werelds priester, maar is daar geen kapelaan, noch een Paepse bijschool en schepenen verklaren nu dat er wegens enige ongeregeldheden geen klachten over hem aan het officie zijn aangebracht. Datum 5 december 1699. Merkwaardig is dat hij een paar keer in Dinther als doopgetuige optreedt en op 21 december 1680 en op 24 februari 1690 wordt hij daarin aangemerkt als pastoor. Zie ook mijn eerdere berichtje dat hij al in 1677 als pastoor wordt vernoemd.

jan toirkens zei op 25 februari 2022 om 12:36

Dinther 7603-36. Wouter van der Dussen weigert de door hem bijgehouden dooplijsten te laten kopieren die nodig zijn om de montanten te controleren. Oliffier van Herrevelt verklaart dat er door ene Hendrick de Boije als gewezen pachter van de montanten .. verzwegen, .. inzake aangebrachte personen over de dorpen Berlicum, Heeswijk en Dinther. Hij Herrevelt is naast deze Hendrick de Boije aan het huis van genoemde Wouter van der Dussen geweest in de maand februari 1700 om een kopie uit het doopboek te krijgen. Daarop had deze Wouter van der Dussen geantwoord dat zulks niet gedaan was of ook niet in het kort gedaan kon worden. Verder verklaart de deponent dat Hendrick de Boije tegen Wouter Verdussen zei *ik laat het door Oliffier uitschrijven waarop Wouter zei* dat kan niet geschieden omdat het in het laijn staat*. Daarop zei de Bije *geef mij maar de simpele namen onder Dinther*. Datum 9 december 1700

jan toirkens zei op 25 februari 2022 om 14:54

Overlijden te Dinther van Wouter van der Dussen op 12 december 1700. Overzicht van diens nagelaten bezit voor de collaterale successie. Betreft 2 kapitalen samen 4000 gulden ten laste van het corpus Dinther. Diens erfgename is Dingna als weduwe van Jan van de Laerschot, zij is de broer van heer Wouter.

Marilou Nillesen bhic zei op 25 februari 2022 om 16:03

Veel dank voor de wetenswaardige aanvullingen, Jan! Het overzicht is aangepast met verwijzingen naar die extra informatie.

Jan Lange zei op 24 februari 2024 om 13:34

Ik vond nog: in 1385: Hendrick vander Rijt van Mierle draagt over aan Dirck Hunenbert 1/9 deel van het bezit, dat Katherine natuurlijke dr. van wijlen heer Jan van Bakel, investiet, had in de parochie van Dinther, afkomstig uit goederen die Jan van Bakel had in de parochies van Dinther en Heeswijk (Bossche Protocollen inv.1177 fol.176v). Of Jan investiet ook daar was is een vraagteken.

Marilou Nillesen bhic zei op 26 februari 2024 om 09:01

Dank je, Jan, voor je speurwerk! De lijst is enigszins aangepast.