skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg

Militarisering stop, taptoe donder op!

Sanne Jussen
Sanne Jussen Bhic
vertelde op 21 september 2021
bijgewerkt op 23 november 2022
In 1976 wordt de Nationale Taptoe voor het eerst bij de Koninklijke Militaire Academie in Breda gehouden, na 21 jaar lang in Delft te hebben plaatsgevonden. Maar daar zijn lang niet alle Bredanaars blij meeā€¦


Demonstratie in Breda, 1977 (foto: Johan van Gurp. Bron: Stadsarchief Breda, collectie BN De Stem / Johan van Gurp, nr. JVG19770820090)

Anti-Taptoe-Komitee

Op zaterdagmiddag 20 augustus 1977 trekt een stoet van zo’n 200 mensen gewapend met spandoeken door Breda, om te demonstreren tegen de Nationale Taptoe. Het evenement zal dat jaar – van maandag 22 tot en met zaterdag 27 augustus – voor de tweede keer in het centrum van de stad plaatsvinden, op het KMA-terrein met het Kasteel van Breda op de achtergrond.

De demonstratieve tocht is georganiseerd door het Anti-Taptoe-Komitee, dat de taptoe als een manier ziet om het leger te populariseren, of zelfs als een verdekte wijze van propaganda maken. In een actiekrantje noemen zij het militaire spektakel een “reclamemedium” voor het leger.


Demonstratie in Breda, 1977 (foto: Johan van Gurp. Bron: Stadsarchief Breda, collectie BN De Stem / Johan van Gurp, nr. JVG19770820091)

Ophemelen van het leger

Daarnaast is de groep niet te spreken over het feit dat de Bredase bevolking geen enkele inspraak heeft gehad in het al dan niet verplaatsen van de taptoe van Delft naar Breda; vooral het Bredase bedrijfsleven zou van de taptoe profiteren. En dan kost het evenement óók nog eens bakken met geld: in 1977 wel een half miljoen gulden. Zoveel geld zou aan veel zinvollere zaken gespendeerd kunnen worden dan aan het ophemelen van het leger, aldus het Anti-Taptoe-Komitee.

De actiegroep laat weten, er zeker niet aan te denken om de taptoe met acties te verstoren. Wel laten ze een brochure verschijnen en delen ze dat jaar elke avond pamfletten uit aan bezoekers van de taptoe bij de KMA. Het anti-militariseringsprotest op 20 augustus 1977 verloopt voor zover bekend is en op de foto’s te zien is, rustig.


Demonstratie in Breda, 1977 (foto: Johan van Gurp. Bron: Stadsarchief Breda, collectie BN De Stem / Johan van Gurp, nr. JVG19770820095)

Na 1977 

Ook in de jaren die volgen zal de taptoe nog geregeld aanleiding zijn voor demonstraties in de stad. In 1979 loopt een demonstratie enigszins uit de hand. De actiegroep Onkruit bezet op 25 augustus de toren van de Grote Kerk en de politie moet bij de ontruiming ervan met straffe hand optreden. 


Demonstratie in Breda, 1979 (foto: Johan van Gurp. Bron: Stadsarchief Breda, collectie BN De Stem / Johan van Gurp, nr. JVG197908XX016)

De bezetting van de kerktoren wordt ook  beschreven in het Bossche actieblad Kleintje Muurkrant. Hieronder kun je meelezen, hoe de actievoerders deze dag beleefd hebben:


Verder lezen? Dat kan hier

De Nationale Taptoe zal ondanks alle demonstraties en inspanningen van het Anti-Taptoe-Komitee en andere actiegroepen nog jarenlang, tot 2005, plaatsvinden bij de KMA in Breda.

Op 20 augustus 1980 wordt het standpunt van het Anti-Taptoe-Komitee alsvolgt weergegeven in de krant Trouw:

'De nationale taptoe Breda is een onwaarachtige instelling, die een vals beeld geeft van het leger. Zij verdoezelt de werkelijke functie van de krijgsmacht en suggereert dat deze de vrede dient. De taptoe moet daarom verdwijnen.'


Demonstratie in Breda, 1980 (foto: Johan van Gurp. Bron: Stadsarchief Breda, collectie BN De Stem / Johan van Gurp, nr. JVG19800823073)



Demonstratie in Breda, 1980 (foto: Johan van Gurp. Bron: Stadsarchief Breda, collectie BN De Stem / Johan van Gurp, nr. JVG19800823084)



Demonstratie in Breda, 1983 (foto: Johan van Gurp. Bron: Stadsarchief Breda, collectie BN De Stem / Johan van Gurp, nr. JVG19830827002)



Demonstratie in Breda, 1983 (foto: Johan van Gurp. Bron: Stadsarchief Breda, collectie BN De Stem / Johan van Gurp, nr. JVG19830827004)

Bronnen
  • 'Anti-taptoe betoging', Nieuwsblad van het Noorden (22 augustus 1977).
  • 'Comité voert actie tegen taptoe Breda', Trouw (20 augustus 1980).
  • Kleintje Muurkrant nr. 50 (1979) / collectie BHIC (zie scans 84-90, of klik hier voor alle jaargangen)
  • 'Niet iedereen in Breda is gelukkig met taptoe', Trouw (18 augustus 1977).
  • 'Taptoe - Taptoe 2', De Volkskrant (20 augustus 1977).

Reageren

Reageer hieronder en deel je herinneringen aan de protestbewegingen van de jaren zestig, zeventig en tachtig. Ook zoekt het BHIC voor dit thema foto's en ander oud materiaal, om op de site te plaatsen.

Deel verhalen en foto's

Bekijk ook

Protest in Brabant

Reacties (4)

Aart zei op 18 november 2022 om 11:18
In 1977 was ik, net als meerdere andere KMA-cadetten, tijdens de Taptoe avonden belast met de interne beveiliging van het KMA terrein. Ik herinner mij nog goed hoe de vele bezoekers het taptoe terrein op kwamen lopen. Van de demonstranten merkten wij binnen niet veel. Met name de feeërieke belichting van het kasteel, de gouverneurswoning en de binnenplaats herinner ik mij nog goed. Bijzonder om dankzij dit verhaal weer even in gedachten over het KMA terrein rond te lopen.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 20 november 2022 om 15:44
En goed om de andere kant van het verhaal te horen, Aart. Kwamen de demonstranten niet zo ver het KMA-terrein op of was de sfeer er niet naar om er veel 'heisa' van te krijgen?
Aart zei op 20 november 2022 om 15:57
De demonstranten demonstreerden luidruchtig maar vreedzaam aan de buitenzijde van het KMA terrein (dat bijna compleet is omgeven door een gracht en water van de singel). Aan de stad zijde is het terrein ommuurd of voorzien van een stevig en hoog hekwerk. Op het terrein demonstreren was onmogelijk. Marechaussees en de Bredase gemeentepolitie waren aanwezig om dat eventueel te verhinderen.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 21 november 2022 om 11:56
Bedankt voor je heldere aanvulling, Aart. Het is wel duidelijk dat dat dus niet ging gebeuren.

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.

Lees ook deze verhalen