Vrouwen smeerden de broodjes, maar Inke niet

Kweekschool

Tijdens haar schooltijd wilde Inke al antropologie studeren en gedragswetenschapper worden. Net als haar oom. Op school werd dat idee niet bepaald als optie gezien, vertelt Inke: 'De leraar vroeg wat ik wilde worden. "Antropoloog", zei ik. "En wat zou je anders willen worden?", antwoordde hij toen.' De keuze viel uiteindelijk op lerares. Inke ging naar de kweekschool. 'Zo werden meisjes opgevoed in die tijd. Je trouwt toch.'

In 1969 werkte Inke als schooljuffrouw en was ze actief in de KVP Jongerenraad in Den Bosch. Samen met zo’n twintig andere jongeren, een groep die zichzelf BUPO noemde (buitenparlementaire oppositie) bezette ze de eerste raadsvergadering van burgemeester Van de Ven in 1969. Ze kwam daarmee zelfs in het Brabants Dagblad, als enige meid op de foto met drie jongens.

Bezoek aan de Karl Marx-Universiteit

Met een vriend en een aantal studenten bezocht Inke in het voorjaar van 1969 de Karl Marx-Universiteit, de door studenten bezette Katholieke Hogeschool van Tilburg. Daar viel haar het volgende op: de vrouwen (veel van hen hadden verkering met de aanwezige jongens) hielden zich enkel op de achtergrond bezig met dingen als typen en zorgen voor de mannen, die wèl naar buiten traden en het woord voerden. Het traditionele man-vrouw rollenpatroon was dus volop aanwezig en daar stoorde Inke zich aan: 'De meeste meisjes zagen dat zelf niet, dat ze gebruikt werden.' Ze is er dan ook niet lang gebleven.

In dezelfde periode had ze een vriendje in Amsterdam. Hij nam deel aan de bezetting van het Maagdenhuis (het bestuurlijk centrum van de Universiteit van Amsterdam) in mei 1969. Inke weet het nog goed. Ze zat in de trein richting Amsterdam met een tas vol eten voor haar vriendje en zijn actievoerende kompanen. Ze dacht geïrriteerd: moet ik dadelijk zeker al die broodjes smeren! Nou, dat liet ze niet gebeuren. Lachend zegt ze: 'ik werd boos en zei tegen hem: "of je gaat met die tas naar het Maagdenhuis en ik ga naar huis, óf we gaan met de helft van de tas naar jouw kamer".' Het werd de tweede optie.

Niet tegen mannen, maar vóór gelijkheid

Soms vond Inke actievoerende feministen te ver gaan. Als voorbeeld noemt ze de acties 'Baas in eigen buik' tegen de abortuswetgeving, waarbij vrouwen hun blote buik lieten zien: 'Soms ging het te ver: dat moet je niet doen, daar krijg je een slechte naam van. Ik ging met die vrouwen om, maar was het niet eens met de manier van actievoeren.' Bovendien kwam het er volgens Inke vaak toch op neer, dat de vrouwen de broodjes stonden te smeren voor de mannelijke groepsleden. (Ook mannen namen deel aan de vrouwenbeweging, zoals aan de actiegroep Dolle Mina.)

Ook herinnert Inke zich nog de liedjes van toen, met teksten zoals: 'Weg met de bokken, vooruit met de geit; weg met de mannen, vooruit met de meid!' Dat ging haar toch iets te ver. Hetzelfde vond ze van radicale feministen, die van mening waren dat je geen relaties met mannen aan moest gaan en al helemaal niet met ze moest trouwen. 'Getrouwd met je verkrachter', zeiden ze dan. Die felheid tegen mannen stond Inke tegen. Zelf trouwde ze in 1973.

'Het voordeel van de twijfel'

Op 35-jarige leeftijd begon Inke met de studie antropologie aan de Rijksuniversiteit Utrecht. In 1986 onderzocht ze de voorkeursbehandeling voor vrouwen in de gemeente ’s-Hertogenbosch. Ze schreef onder andere over de kansen die vrouwelijke ambtenaren daar hadden bij het solliciteren naar een hogere functie. Zij zouden daarbij volgens de emancipatierichtlijnen van de gemeente de voorkeur krijgen boven mannelijke sollicitanten die even geschikt voor de functie waren. Dat bleek echter helemaal niet zo te zijn. Vrouwelijke ambtenaren die hogerop wilden komen werden in hun ambities vaak ontmoedigd door mannelijke collega’s en leidinggevenden. 'Het voordeel van de twijfel dat vrouwen zouden krijgen, bleek eerder het nadeel van de twijfel te zijn', vertelt Inke.

Met haar onderzoek, waar ze destijds een 10- voor kreeg, heeft Inke de aandacht op deze kwestie weten te vestigen. Tien jaar later was er wel degelijk een verschil te zien: er waren toen al aanzienlijk meer vrouwen werkzaam in hogere functies binnen de gemeente ’s-Hertogenbosch.

Illustraties in "Het voordeel van de twijfel", door Inke Katoen

Dit artikel is gebaseerd op een interview van de auteur met Inke Katoen in 2021.

Reageren of oud materiaal sturen

Heb jij nog levendige herinneringen aan de protesten en jeugdcultuur van de jaren '60, '70 en '80? Reageer dan hieronder, deel je herinneringen en vul deze pagina aan. Of stuur ons foto's en ander oud materiaal, om op de site te plaatsen. Klik hier voor alle contactmogelijkheden. Of mail direct naar info@bhic.nl. 

Meer over protest en jongeren in de jaren '60, '70 en '80