'Ik schrijf nu zelf i.p.v. mijn man' was een uitspraak van een van de vrouwen die deelnam aan de cursus Nederlandse taal die Brood en Rozen gaf. In oktober 1977 was ik als stagiaire bij Brood en Rozen gestart bij deze 'kursus' (zoals we dat toen nog schreven). Het citaat haal ik uit het verslag van de cursus.
Het verslag begint als volgt:
'In de werkgroep Brood en Rozen waren enkele vrouwen die erg nerveus werden als ze een stukje hardop moesten lezen of iets op wilden schrijven. Op het gebied van de Nederlandse taal voelden zij zich erg onzeker. Ook hoorden we dat een paar vrouwen van de dag- en avondmavo waren afgehaakt, o.a. vanwege problemen met lezen en schrijven. Het moest wel zo zijn dat er in Den Bosch veel meer vrouwen rondliepen die die problemen herkenden.'
En zo ging deze taalcursus van start. Ik was 26 jaar en mocht die als stagiaire vanuit de universiteit Nijmegen mede geven. Mijn begeleidsters Nel (Willekens) en Anita (Koster) stimuleerden mij om mijn oude vak van onderwijzeres in te zetten door een taalcursus voor "huisvrouwen" te geven. Het idee was om het leren van (taal)vaardigheden en feministische vorming met elkaar te verbinden. De taalproblemen van de vrouwen werden aangepakt aan de hand van teksten die waren toegeschreven op het leven en werken van vrouwen
Het volwassenenonderwijs stond in die tijd nog in de kinderschoenen, er was geen lesmateriaal waarin vrouwen zich konden herkennen. Met Jeanny Ruijs heb ik de kursus gegeven en elke week bereidden we samen bij haar thuis de lessen voor.
Jeanny was neerlandica en had ervaring als huisvrouw en feministe (Dolle Mina). Zij bedacht de mooiste oefenzinnen en teksten. Van haar leerde ik ook om mijn superieure, betweterige houding van onderwijzeres achter me te laten. Zij had een fijne neus voor zelfvertrouwen en hoe dat (toen) in het standaardonderwijs van je werd afgepakt.
Dertien vrouwen volgden de cursus. Aan het eind van het verslag is te lezen: 'We hebben een begin gemaakt. ’t Was een goed begin.' De ervaringen van deze cursus kregen een vervolg in de Spontane Open School.
Reageer hieronder, deel je herinneringen aan de vrouwenbeweging en vul deze pagina aan! Foto's kun je sturen naar info@bhic.nl. Wij voegen ze dan hier toe. Vragen en opmerkingen kun je ook plaatsen op het forum.
Ineke van de Steenoven
zei op 15 mei 2023 om 15:50
Beste lezer, Ik ben voor een jubileumartikel op zoek naar vrouwen die in Breda de moedermavo hebben bezocht tussen 1976 en 1980. Ook zou ik meer willen weten van de relatie tussen moedermavo en emancipatie als daar onderzoek naar gedaan is. Wie kan mij verder helpen? Social Media en Schoolbank hebben niets opgeleverd.
Thijs de Leeuw
bhiczei op 31 juli 2023 om 14:36
Dag Ineke, met je eerste vraag kan ik je helaas niet helpen. Je zou deze vraag nog eens kunnen stellen op ons forum, waar je ook kunt aangeven dat het specifiek Breda betreft: https://www.bhic.nl/onderzoeken/forum > daar het roze vak aan de rechterkant: 'Nieuw onderwerp'
Voor onderzoek zou je eens kunnen kijken naar (hoewel alweer een wat oudere studie): Hoksbergen, R.A.C. & Van Luipen, J.D. (1977). Van Moeder-MAVO tot Volwassenen-educatie. Groningen: Wolters-Noordhoff, 124 pp.
Mogelijk ook:
- The influence of adult education on the increase of social inclusion : the relation between learning environment, trainee characteristics and transfer effects; auteur: Maurice Pieter Victor Michiel de Greef (Maastricht : Maastricht University Library, 2012) = Proefschrift Maastricht
- Bart Cras, Een weg naar bevrijding en emancipatie : opstellen over de volwasseneneducatie in de jaren negentig (SLO / 1990
- C. van Bavel, Volwassenen-educatie en de emancipatie in Brabant : verslag studieconferentie, 11 november 1983 (Landelijk Beraad van Plaatselijk Vormingswerk / [1984])
Het verslag begint als volgt:
Het volwassenenonderwijs stond in die tijd nog in de kinderschoenen, er was geen lesmateriaal waarin vrouwen zich konden herkennen. Met Jeanny Ruijs heb ik de kursus gegeven en elke week bereidden we samen bij haar thuis de lessen voor.
