Op vrijdagochtend 17 november 1837 gebeurde er een ernstig scheepsongeluk op de Dieze, vlakbij Engelen. Het ging om de marktschuit van Bokhoven op Den Bosch. Deze aak, die de verbinding tussen Bokhoven en Den Bosch onderhield, voer onder schipper Cornelis van der Leeden en zijn knecht Christiaan Roskamp.
Bij de Kromme Veerkamp kapseisde het schip en zonk. Veertien vrouwen en één man verdronken in het koude water.
Schipper Cornelis van der Leeden en zijn knecht Christiaan Roskamp ontsprongen de dans, samen met Robertus van Mil, Martinus van Mil, Petrus Jan Deckers, Cornelis van Eijck, Jan van Cromvoirt, Adrianus Pullen, Lambertus den Ouden en Gerardus van den Oever. Al die mannen bevonden zich aan dek en konden zich op tijd in veiligheid brengen. Martinus van Mil slaagde er bovendien "met eigen levensgevaar en inspanning van alle zijn krachten" in ook Margaretha van Mil en Adriana Deckers te redden door ze uit het vooronder van het vaartuig naar boven te trekken en hen beiden behouden aan de wal te brengen.
De slachtoffers zaten allemaal beneden en zonken "met den aak op eene diepte van circa drie ellen water." Het moet allemaal heel snel gegaan zijn, want de toegeschoten hulpverleners, zoals Gerardus Tromp, schipper uit Leeuwen (Gld.), Arjan Waardenburg, schipper uit Lithoijen en Theodorus en Leendert Hagelaar, Mandemakers uit Bokhoven, konden niet veel meer doen dan de lijken bergen.
Het kostte de mannen ruim een uur om de veertien drenkelingen uit het water te halen, bij wie toen al geen teken van leven meer was te bespeuren. De vijftiende verdronkene, Agnes van Mil, is nog weer een half uur later opgevist door Adrianus Hoften, een schipper uit Den Bosch. Ook zij was inmiddels al dood.
Onderzoek naar de oorzaak volgde natuurlijk. De burgemeester constateerde dat het omslaan van het vaartuig, dat zwaar beladen was, waarschijnlijk aan het overhellen van de zeilen moest worden toegeschreven. Volgens de schipper was het een fout geweest van de "toger", de geleider van de paarden die het schip trokken. Toen de aak begon over te hellen, had de schipper geroepen dat hij de paarden moest aantrekken, maar in plaats daarvan gooide de toger de lijnen los, zodat het schip omsloeg.
Hoe het ook zij: het ongeluk betekende natuurlijk een enorme aanslag op een gemeenschap van iets meer dan 200 inwoners. Bijna iedere familie had wel een dode te betreuren. Op dinsdag 21 november begonnen om acht uur 's ochtends de klokken in Bokhoven te luiden, ten teken dat de vijftienvoudige begrafenis zou beginnen. Pastoor Van Roosmalen werd daarbij geassisteerd door de pastoors van Vlijmen en van Heeswijk. De overledenen kregen een collectief bidprentje, waarop allen vermeld stonden. In de toren van de kerk werd een gedenkteken opgericht.
Heb dit verhaal vaak horen vertellen ...Martinus van Mil was familie...zoals veel inwoners van Bokhoven. Ik kwam als klein meisje vaak in Bokhoven..logeren op de boerderij !
Mijn Opa was Frans van den Broek...Waar ik logeerde Ome Antoon (koster van de kerk) en tante Marie..Mooie tijd.
Mariët Bruggeman
bhiczei op 25 februari 2016 om 15:11
Wie weet waar de plaats is waar de ramp gebeurt is, DE Krommen Veerplaats?
Mariët Bruggeman
bhiczei op 21 december 2018 om 09:24
In het verhaal staat 'de Kromme Veerkamp'. Maar helaas kan ik daar geen verdere plaatsbepaling van vinden.
Ad Hartjes
zei op 21 december 2018 om 09:27
Met dank Mariët, fijne dagen gr Ad.
Jack
zei op 24 februari 2019 om 16:35
In verschillende verhalen en verslagen worden minimaal 3 locaties genoemd, die gedeeltelijk op oude kaarten zijn terug te vinden. De spreiding is echter te groot om te kunnen voldoen aan een aantal vaststaande feiten, zoals dat het na het passeren van Engelen gebeurde op weg naar 's-Hertogenbosch.
Den Krommen Veerkamp wordt genoemd. Dit is een perceel dat vanaf Engelen, richting 's-Hertogenbosch, net na de Bossche Sloot aan de rechterkant ligt. Zie bv. Kaart van den Polder Boschveld en Maij.
Booijekamps Reksken wordt genoemd, o.a. in het crowdfunding boek van Tiele van 1837, maar ook hier wordt geschreven dat dit na het passeren van Engelen was. Op de kaart van de Algemeene Omkading van 1890 ligt een perceel de Booije Kampen veel noordelijker. Deze naam is echter niet hetzelfde, dus mag niet direct geoordeeld worden dat deze namen identiek zijn.
En als een derde locatie werd in de 20e eeuw: "ongeveer ter hoogte van het kerkhof" genoemd. Maar de begraafplaats Engelen was er pas in 1872.
Mysterie dus nog niet opgelost. Oude aktes en nog meer kaarten nakijken dus.
Ad Hartjes
zei op 25 februari 2019 om 11:01
Hoi Jack, ik heb inmiddels contact gehad met de Heemkundekring in Engelen en daar heb ik de juiste plek doorgekregen. Het ligt net ten zuiden van de vroegere Bosschesloot waar deze in de Dieze kwam. Heenkundekring Onsenoort heeft er een artikel aan geweid in een van hun nummers.
theo
zei op 28 februari 2019 om 15:55
De overlijdensakten van de verdronkenen zijn ingeschreven in de overlijdensregisters van 's-Hertogenbosch. Als overlijdensplaats wordt vermeld: gemeente 's-Hertogenbosch in de nabijheid van Engelen.
Ad Hartjes
zei op 28 februari 2019 om 15:58
Theo bedankt, er staat een monument van deze scheepsramp op het kerkhof bij de kerk in Bokhoven, Gr Ad.
theo
zei op 28 februari 2019 om 16:13
Krantenberichten vermelden als plaats van het ongeluk: ter hoogte van de zoogenaamde bak in de Dieze tussen Engelen en 's-Hertogenbosch. Misschien dat dit voor de autochtonen in Engelen iets zegt.
Jack
zei op 1 maart 2019 om 12:33
Het vreemde is dat steeds geciteerd wordt uit een procesverbaal van de burgemeester van Engelen, terwijl het grondgebied van 's-Hertogenbosch was en bijvoorbeeld bij de ramp in 1849 (ontploffing stoomboot) de politiecommissaris een rapport opmaakte. Noch van de burgemeester, noch van de politiecommissaris van de stad zijn tot nu toe aantekeningen gevonden. De verwarring is mede ontstaan door de burgemeester van Engelen die den Krommen Veerkamp als locatie noemt (secundaire bron: Met Ganzen Trou, 1998, pag. 14), terwijl die ten noorden van Engelen ligt. Of er zouden 2 percelen met dezelfde naam moeten zijn geweest. En inderdaad, Theo, in de Noord-Brabander van 21-11-1837 wordt als (nu 4e) locatie: de Bak genoemd. Die ben ik nog niet op een kaart tegengekomen. Meestal verwijst dit begrip naar een sluis, maar er is iets zuidelijker dan de krommen veerkamp een sloot die de nieuwe bak heet en de percelen ten noorden ervan hebben een daarvan afgeleide naam: Aan den Bak, en: Tussen den Bakken.
Jack
zei op 1 maart 2019 om 12:35
Vergissing: krommen veerkamp ligt net ten zuiden van de Bossche Sloot
Het kostte de mannen ruim een uur om de veertien drenkelingen uit het water te halen, bij wie toen al geen teken van leven meer was te bespeuren. De vijftiende verdronkene, Agnes van Mil, is nog weer een half uur later opgevist door Adrianus Hoften, een schipper uit Den Bosch. Ook zij was inmiddels al dood.
