Schuiven met stukjes geschiedenis

De Sint was Bart Lammers, kapelaan in Helmond, zoon uit het zeer sociaal voelende gezin dat naast ons woonde. De puzzel was een uitgave van het Missiehuis Christus Koning in Helmond. De afbeelding kon ik nog vaag beschrijven als: zoon komt thuis met zijn eindrapport en wil naar het kleinseminarie.

Om het verhaal te illustreren ging ik op zoek naar die afbeelding en kwam in contact met Geert Bekkering uit Enschede. Hij vertelde, dat het om een serie van vier puzzels ging, waarvan hij de puzzel die ik bedoelde niet in zijn bezit had. Maar: “ik spoor die voor je op bij het legpuzzelclubje.” Geert denkt op basis van de stijl van andere puzzels uit die tijd dat de afbeeldingen getekend zijn door Jacob Jansma (1893-1976).

Uiteindelijk ging de jongen natuurlijk - na advies van het schoolhoofd - naar het seminarie. Waarna ik van Wil Deurloo van het Nederlands Legpuzzel Gilde een foto ontving die gebruikt mocht worden bij dit verhaal met de uitdrukkelijke vermelding: “eigendom van Anneke Tegelaar-Naber”.

Ik was verrast die afbeelding na 65 jaar weer terug te zien: de inrichting van de huiskamer, de jongen die het vertrek binnenstormt met zijn rapport en vader in de stoel. Voor de ramen overgordijnen, die kende wij niet. Wij hadden vensters aan de buitenzijde. Het H. Hartbeeld op het troontje had een brandend waxinelichtje, bij ons was dat een neon kruisje. Vader leest natuurlijk een katholieke krant en op tafel ligt een boek, gekeurd door de IDIL, de InformatieDienst Inzake Lectuur uit Tilburg. De puzzel is vele malen gelegd.

In de laatste puzzel uit de serie vertrekt de jongen als missionaris naar de missie, dat beschrijf ik later [Klik hier voor een foto van de doos van de puzzel, collectie Geert Bekkering]. De bedoeling van de uitgave was werving van studenten. Twee van mijn broers uit het elf leden tellend gezin traden in. Precies op het moment dat zij voor inkomsten zouden gaan zorgen, werden het uitgaven voor de ouders. Er werd een poging gedaan ook nog de jongste te “ronselen”, maar daar stak mijn oudere broer een stokje voor. Het waren meestal de grootste gezinnen die “geestelijken leverden.”

Een ander soort geschiedenispuzzel: met potscherven. Bij het Archeologisch Centrum in Eindhoven wordt iedere woensdagavond gezocht en gepast om met de gevonden scherven het oorspronkelijke object, kruik of kan te reconstrueren.

Of met glasscherven: bij Museum Vliegbasis Deelen wordt al vier jaar geschoven met 4.000 glasscherven uit de Tweede Wereldoorlog. Het gaat om het compleet maken van een glazen kaart van het gebied Berlijn-Londen van 2 bij 3 meter. Ik mocht op de zolder een kijkje nemen, want de glasplaat is nog niet openbaar tentoongesteld. Op de website van het museum staat een filmpje van deze glaskaart. [NB dat filmpje is niet meer te vinden. Wel een paar foto's. De bovenstaande link leidt nu daarheen. Redactie]

En zo wordt op talloze locaties wekelijks gepast en geschoven om geschiedenis, letterlijk en figuurlijk, weer zichtbaar te maken.