Signeren door de timmerman

De houtverbinding van het gebint werd passend gemaakt en daarna met pennen en spieën geborgd. Later werden kenmerken aangebracht op de stijl, ankerbalk en korbeel. De korbeel of schoor verbindt de ankerbalk met de stijl.

Met de vlakke beitel werden Romeinse cijfers gekapt of er werd met een guts een aantal putjes gevormd. Deze vormgeving komt weinig voor. Ik ontdekte ze bij de met riet gedekte boerenschuur op buurtschap Maasstraat.

Deze gerestaureerde ‘Mariahoeve’ heeft op de draagbalk bij de ingang een tekst, R D G 6-6-1851. Op één van de ankerbalken in het gebouw staat de inscriptie P M 1873 H V H. Deze initialen zijn mij onbekend. Binnen geeft een fotocollage een beeld van de vertrekkende bewoners, Grard en mevrouw Verkuilen en de gebouwen op het erf. In deze schuur, gelegen aan ’t Stigje’ van familie Verkuilen, vulde moeke en ik in de jaren veertig zakken met kaf voor onze bedden- en kussenslopen. Kaf is een luchtig afvalproduct, verkregen na het dorsen van het haverstro. Bij het vullen gebruikten we een houten schop, met boven onze hoofden de aangebrachte tekst.

De ankerbalk van een boerderij op de Voorste Hoenderbosch vermeldt R D G 14-3-1866, deze inscriptie is ook door vaders voorvaderen gebeiteld. Van bewoners op buurtschap Hoeve ontving ik een afbeelding, de ankerbalk is bij de restauratie zichtbaar gelaten. Hier zijn óók twee initialen gebeiteld én het I H S teken, met daaronder het jaartal 1761. Door het Christusmonogram te beitelen liet men blijken eerbied te hebben voor de werkomgeving. Bij het opzetten van gebinten werd het historisch werktuig gebruikt, beschreven in een eerder verhaal.

Bij de oplevering beitelde, signeerde de bouwer met zijn initialen in hoofdletters en datum de ankerbalk, de laagst gelegen verticale balk.

Dr. Jozef Weyns, Bokrijk (B) noemt in de jaren’60 de aanvulling als een inschrift, ‘een boodschap nalaten van de timmerman.’ En hij vervolgt: “de houtbouw als geraamte- of als vakwerkbouw heeft afgedaan. De laatste vakwerkhuizen in Vlaams-Limburg werden tussen 1920-1930 opgetrokken.”

Soms wordt de tekst verborgen aangebracht zoals bij houtzaagmolen De Farm in Woltersum (Groningen). Daar werd een inscriptie ontdekt tijdens het ontmantelen van een raderwiel. De loodgieter liet op het dak zijn naam achter op het trotseerplaatje, gesoldeerd over een stalen spijker en de schilder deed het met verf op de bodem van het zinken dak, bv. bij een dakkapel. Maar ook thuis signeerde vader bij een belangrijk werkstuk de datum en was opmerkzaam bij het maken van een foto, nu hebben we een tijdsbeeld.

In Uden zijn mij drie boerderijen met een inscriptie bekend en ik verwacht dat meer boerderijen of gebouwen een nagelaten boodschap als schat bezitten. Vader vertelde vroeger over de aangebrachte initialen op de Hoeve, wij sloegen daar geen acht op!