Speurtocht naar voorouders van Lithse families De Veer (1): het spoor naar Geffen

1. Inleiding

Alvorens met het eigenlijke verhaal te beginnen lijkt het me zinvol mezelf eerst voor te stellen. Mijn voornaam is Chris, geboren in 1948, en ik ben de oudste zoon van de Limburger Harrie Caanen (1922-1988) en de Lithse Lien de Veer (1925-2020). Mijn moeder was de enige dochter van Jos de Veer (1888-1928) en Regina van Rossum (1895-1984). Uit dit huwelijk zijn verder drie zonen geboren, Wim, Harrie en Johan (Piet in Macharen), alle drie overleden.

Mijn oma was later bekender als Regien de Reuver, omdat in 1934 ze hertrouwd is met Janus de Reuver uit Oss. Uit dit huwelijk zijn twee dochters geboren, Josepha, vele jaren werkzaam in de Lithse pastorie, inmiddels overleden en Lies, getrouwd met Mies van Breda, nog steeds woonachtig in Lith. Het ouderlijk huis van mijn moeder staat aan het Brugpad 5 in Lith.

2. Een belangrijke overlijdensakte

Veel personen met de achternaam De Veer zullen wel het gevoel hebben dat hun voorvaderen vanaf de oertijd in Lith gewoond hebben, maar dat is niet zo. Het is hier niet de plaats om de hele genealogie De Veer uit te werken, maar ik zal de verbinding maken van mijn opa Jos de Veer met de persoon die in dit verhaal centraal staat.

Jos was een zoon van Willem de Veer (1851-1934) en Hendrika van Waardenburg (1856-1914).
Willem werd geboren uit het huwelijk tussen Joost de Veer (1816-1883) en Johanna van Hoorn (1816-1888). Joost op zijn beurt was de zoon van Geurt de Veer (1788-1863) en Peternel van Ballegooi (1784 of 1785-1843). Geurt was de oudste zoon van opnieuw Joost of Judocus de Veer. Over hem wil ik het hebben.

Uit deze akte komen we een aantal zaken te weten:

- dat zijn buren aangifte doen; dit is opvallend, je zou kinderen verwachten.
- dat hij op 29 maart 1816 om 2 uur ‘s namiddags is overleden (7 maanden voor de geboorte van zijn kleinzoon, ook Joost geheten);
- dat hij in de Engwijk woonde;
- dat hij weduwnaar was van Anna Bogaars (daarmee heeft hij me lange tijd op het verkeerde been gezet, maar daar kom ik nog op);
- dat hij 70 jaar oud was en
- dat hij geboortig was van Geffen.

Maar wie zijn ouders waren, dat staat er niet. Dat wisten de buren waarschijnlijk niet. Maar gelukkig wisten ze wel dat hij 70 jaar oud was en dat hij uit Geffen kwam. Had ik niet het geluk gehad dat dit vermeld was, dan had ik zijn afstamming nooit ofte nimmer gevonden.

3. Op naar Geffen

Nu was dus zaak in de D(oop)T(rouw)B(egrafenis)-boeken van Geffen te duiken. Ik zal de lezer meenemen op mijn speurtocht om een idee te geven van de puzzle. Joost moest daar in 1745 of 1746 geboren zijn, afhankelijk van de maand. Maar meteen deed zich een gigantisch probleem voor: in die tijd werden in Geffen nauwelijks achternamen gebruikt, men bediende zich van zogenoemde patroniemen, bijvoorbeeld Jan Piet Claassen, hetgeen inhoudt: Jan de zoon van Piet die op zijn beurt de zoon van Claas was, kortom kind-vader-opa.

Nu hoopte ik dat Joost de oudste zoon zou zijn, dan zou de voornaam van zijn vader waarschijnlijk Geurt zijn, omdat Joost zijn oudste zoon zo genoemd had. Ook hierbij had ik geluk (zonder geluk vaart geen enkele stamboomonderzoeker wel!)

Op 17 oktober 1745 vond ik de volgende doop: Judocus alias Joost, zoon van Geurt Geerts en Adriaentje Jan Joerisse (dochter van Jan, zoon van Joris). Geen De Veer, maar ik wist, die moet ik vasthouden, dat zou hem kunnen zijn.

Vervolgens ben ik de Begrafenisboeken gaan doornemen. In het jaar 1788 aangekomen, werd bijna zeker dat ik goed zat. Op 4 februari van dat jaar werd begraven Geurt de Veer en op 19 juli Adriana, weduwe van Geurt de Veer; daar was de achternaam.

De begrafenissen (en huwelijken en geboortes) werden in die tijd niet alleen door de pastoor opgetekend maar ook door de dominee. Deze vertegenwoordigde het wereldlijk gezag. In die tijd maakte Noord-Brabant deel uit van de zogenoemde Generaliteitslanden, die als veroverd gebied door de Staten-Generaal bestuurd werden. De dominee noteerde dat ze van de armen begraven werden. Hoewel de voorouders van Geurt rond 1700 tot de vermogende Geffenaren behoorden, ging het hen kennelijk niet meer goed; ik kom hierop nog terug.

Een akte van de Schepenbank uit 1754 bracht 100% zekerheid. Daar staat zeer uitdrukkelijk: Geurt de Veer als in huwelijck hebbende Adriana Jan Jorisse.

Samenvattend: Judocus alias Joost de Veer was de zoon van Geurt de Veer en Adriana Jan Jorisse.

Lees hier het vervolg

Dit artikel verscheen eerder in de Maaskroniek 42 (2019).