skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic

't Duvelsklökske

Het is Koningsdag. Op het pleintje voor de Sint-Jan de Doperkerk in Sambeek is het feest. Flip springt vrolijk op het springkussen dat er staat. Als hij van de glijbaan roetsjt, schrikt hij van het bronzen standbeeld van de duivel. Flip loopt naar het beeld toe en leest het bijhorend bordje, waar het verhaal van de duivel op staat*.

Een pastoor liet in 1486 een kerk bouwen in Sambeek. Hoog in de toren hing hij een klok. Het beieren van de klok was in heel Sambeek en omgeving te horen. Maar er was iets wat de pastoor vergat. De klokken waren nooit gezegend en dat heeft hij geweten.

Tijdens de kerstnacht was het windstil, de lucht was helder en de maan scheen volop. Ineens begon het hard te waaien. De wind huilde langs de kerk en het haantje op de top begon hard te draaien. Door de harde wind schrok de pastoor wakker. De klokken begonnen te luiden en de pastoor keek uit het raam.

Hij kon zijn ogen niet geloven toen de duivel, zo zwart als roet, naar de toren vloog. Het had twee ogen rood als vuur, die in de rondte gluurde, en een staart die hij liet kronkelen. Krijsend kroop hij door het galmgat. Hij greep de klok en maakte dat hij weg kwam. Met de grote bel op zijn rug rende hij over akker de duisternis in.

In het Sambeekse veld lag toen een moeras, de Lins. Daar begroef de duivelse filguur de klok van Sambeek.

Tegenwoordig keert de duivel elke kerstnacht terug. Weer of geen weer, hij zal de klok in het moeras luiden.

*Op het oorspronkelijke informatiebord staat het verhaal met Sambeeks dialect in dichtvorm uit 1896 door Bart van Meer (zie onder de infographic)

Zambèèks:

’t Is bute zò duuster, zò bibb’rig, zò kââld,
 de snèwstörm bloast woest dör de bome;
En grötvâd – wà wördt ie toch griezig en ââld –
zit stil ân de vuurhèèrd te drome.

Strak kiekt ie ien ’t vuur mit zien gliensterig oog
noa ’t maashôlt dè kneppert beej ’t smeule.
Noa ‘t dâânse der vlemkes die, kring’lend umhoog
de roetzwarte kètel umspeule.

Dan kiekt ie noa ’t junkske, det stil op un stoaf
nôst grötvâd, ’t vuur zit te porre,
mit stekkskes en noalde en uutgedreugd loof
heur: ’t water göt prutt’lend ân ’t snorre.

D’r was ’s te Zambèèk ‘nnen brave pestoor,
die heulde zien schöpkes vol iever.
Die bouwde ’n moj kerkske mit tòre en koor,
e­­n prikte, hoe dukker, hoe liever!

En hoog ien d’n tore dor hong ie ’n klok,
die klêpte ôvver wei hin en akker;
As ’s mèrges de kööster ân ’t hennepzeel trok,
heel Zambèèk, ja, riep ze dan wakker.

Mar iets toch -mô’k zêgge- was nie ien d’n hoak,
d’n brave pestoor hâj vergète
zien klökske te zèèg’ne; ’n pienlike zoak
die ‘m zwoar ôp ’t hart hêt gezète

’t Was Kerstnââcht, toe ’t woonder geval is geschied
gênne Nòòrdewiende floot um ’t hântje;
de sterkes die lachte zò hoog en zò wied:
’t Was Kerstnââcht en hel scheen ’t môntje.

Mar heur, dor ôp èèns, ien ’t hart van de nââcht,
begint ’t vervoarluk te wèèje;
De störmwiend huult woest en mit roazende kracht,
en wild göt ’t hândje ân drèèje

Och, hoe de pestoor uut ziene slumer verschrôk,
och, hoe ie zien hart vuulde onstêlle!
Nog gekker, dor göt ien d’n tòre de klok
ân ’t lujje en ’t klêppe en ’t belle!!

Pestoor loert dör ’t vèènster ….. hoe bonst ‘m ’t hart
Een roaj is, wà zien dor zien oge?
‘nnen duvel, as ’t roet van de kètel zò zwart,
kumt hoog um d’n tòre gevloge.

Twee oge as vuur kieke glurend ien ’t rôônd,
ziene start löt ie kronk’le en krölle,
’n oak’lich geschries klinkt zò hèls uut ziene môônd,
as of heel de hèl gong ân ’t brulle.

Dan kruupt ie dör ’t galmgat en griept ien zienen bek,
’t klökske en vliegt ‘r mit hinne;
Heej draagt ’t langs de akkers hin ôp ziene nek
en toe is ie spoorloos verdwene.

Doar laag ien’t Zambèkse vèèld ’n moeras
dor wônde toe roeke en rave, -
De Lins hiet ’t nôw en begroeid is ’t mit gras,
doar hèt ie ’t klökske begrave.

En iedere kerstnââcht, ôp slag van twe’f uur,
al roaze ôk störmige bujje,
toch kumt dor d’n duvel mit oge van vuur,
’t Zambèkse klökske wèr lujje.

’t Is bute zô duuster, zò bibb’rig zò kââld,
de snewstörm bloast woest dör de bome;
en grötvâd – wà wördt ie toch griezig en ââld -
zit stil ân d’n hèèrd wèr te drome

 

Nederlands:

’t Is buiten zo donker, zo vriezend, zo koud,
de sneeuwstorm blaast woest door de bomen;
En opa – wat wordt hij toch grijzig en oud-
zit naast de kachel te dromen.

Straks kijkt hij in ’t vuur met z’n glinsterend oog
na ’t brandhout dat knettert bij ’t woelen.
Naar de dansende vlammen, die golvend omhoog
de roetzwarte ketel omspoelen.

Dan kijkt hij naar ’t jochie, dat zit op z’n gat
naast opa ’t vuur zit te stoken,
met stokjes en naalden en uitgedroogd blad
hoor: ’t water is borrelend aan de kook.

Er was eens in Sambeek een brave pastoor,
die hield al z’n ooi en ram vol moet.
Hij bouwde een mooi kerk met toren en koor,
en preekte en bad, zo vaak, zo goed!

En hoog in d’n toren daar hing hij ’n klok,
diens bel wei en akkers strekt;
Als ’s morgens de koster aan ’t hennepzeel trok,
heel Sambeek, was door hem gewekt.

Maar iets -moet ik zeggen- was niet in de haak,
d’n brave pastoor was vergeten
zijn klok te zegenen; een pijnlijke zaak
die hem zwaar op ’t hart had gezeten

’t Was kerstnacht, toen ’t wonderlijk voorval geschied
geen noorderwind woei langs de haan;
de sterren die stonden zo hoog en in ‘t niet:
’t Was kerstnacht en fel scheen de maan.

Maar hoor, daar op eens, in ’t midden van de nacht,
plots begint ’t ijselijk te waaien;
De stormwind huilt woest en met razende kracht,
en razend begon ’t haantje te draaien

Och, hoe de pastoor uit zijn nachtrust verschrok
och, hoe hij zijn hart voelde ontstellen!
Nog gekker, daar gaat in d’n toren de klok
aan ’t luien en kleppen en gaan!!

Pastoor loert daar naar buiten ….. hoe bonst ‘m ’t hart
en raad eens, wat hij ziet door zijn ogen?
De duivel, als ’t roet van de ketel zo zwart,
komt hoog naar d’n toren gevlogen.

Twee ogen als vuur kijken glurend in ’t rond,
z’n lange staart kronkelt en krult,
’n akelig gekrijs klinkt zo hels uit zijn mond,
als iedereen in de hel brult.

Dan kruipt hij in ’t galmgat en grijpt met z’n bek,
‘t klokje en vliegt er ver mee heen;
Hij draagt ’t langs de wei en akkers op z’n rug
waar hij in de duisternis verdween.

Daar lag diep in ’t Sambeekse veld een moeras
Daar woonde toen roeken en raven,
De Lins heet ’t vandaag en begroeid is ’t met gras,
daar heeft hij de klok begraven.

En iedere kerstnacht, op klokslag twaalf uur,
al razen d’r nog stormige buien,
toch komt daar de duivel met ogen van vuur,
‘t  Sambeekse klokje weer luiden.

’t Is buiten zo donker, zo vriezend zo koud,
de sneeuwstorm raast door de bomen;
en opa – wat wordt hij toch grijzig en oud -
zit aan d’n haard weer te dromen

 

Bronnen:
Kuijper, L. (2015, 24 december). Duivelse kerstlegende - BHIC. Geraadpleegd op 27 november 2019, van https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/duivelse-kerstlegende

Schilders, E. (2019 september). De Duivelsklokken van Brabant. Brabants Magazine. Geraadpleegd van https://issuu.com/brabantsmagazine/docs/brabants_nr_22_issuu

Spapens, P. (2009, 22 februari). Duuvelsklökske - BHIC. Geraadpleegd op 27 november 2019, van https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/duuvelsklokske

’t Düvelsklökske. (z.d.). Duvelsklokske. Geraadpleegd op 27 november 2019, van https://www.sambeeksheem.nl/duvelsklokske.html

Lees meer verhalen over volksverhalen

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.

Lees ook deze verhalen