“Toon het is te hoopen dat u gou weer naar u thuis kunt komen want als u lang weg zou blijven, dan zult u in een leeg huis kunnen komen.” Het zal je maar gebeuren, dan zit je in het gevang en ondertussen is je vrouw van plan je te verlaten. Het overkomt Toon Teuns in 1918 maar gelukkig (?) houdt zijn zwager hem per brief op de hoogte van het dreigende gevaar.
fragmenten uit de brief van de zwager aan Toon
Toon Teuns is een 26-jarige chauffeur, afkomstig uit België. Samen met zijn vrouw en hun kleine woont hij in Breda. Althans, doorgaans dan, want ten tijde van deze briefwisseling zit hij vast voor ‘het uitvoer van lederen artikelen’ (vermoedelijk schoenen) in het Huis van Bewaring in Breda.
“Ik vint het voor u Toon treurig zoo iets naar u te moeten schreiven”, stelt zijn zwager Jan van Gestel, maar er is een kaper op de kust. Jan Kok heeft een oogje op de vrouw van Toon laten vallen, en die blijkt daar niet ongevoelig voor. “U bent toch ook vader over u kind en u zou toch niet kunnen hebben als dat Jan Kok heer en meester over u kind zou moeten worden.”
Nooit eene scheiding tusschen katholieken
Er zijn meer mensen die zich zorgen maken over het huwelijk van Toon en zijn vrouw. Kapelaan G. de Bie bijvoorbeeld. Ook hij schrijft naar Toon en meldt dat hij de vrouw in kwestie heeft aangesproken op haar gedrag. “Ik heb haar er op gewezen dat nooit eene scheiding tusschen katholieken mag plaats hebben.” Kennelijk heeft de echtgenote van Toon al openlijk gesproken over een scheiding want de kapelaan benadrukt nog eens dat het huwelijk een kerkelijke zaak is die onder de kerkelijke overheid valt.
“Toon schreift u mij terug dat gij bij uw vrouw wilt bleiven, dan zullen wij allen nog ons best doen voor u Toon. Laat u de pastoor eens bij uwe vrouw komen, dat zou voor u nog wel eens wat kunnen helpen”, schrijft de bezorgde zwager die verder laat weten dat de familie een groote kaars (dikke streep eronder dus de kaars heeft vast een behoorlijke omvang) heeft laten aansteken, ‘dat gij beiden maar bij elkaar mocht blijven’.
In het dossier vinden we ook een briefje van Toon’s vrouw die al snel duidelijk maakt dat hij zich geen illusies moet maken. “Als het langer duurt, kan ik daar niet op blijven wachten. Dat gaat met ons toch niet meer. Het is wel erg voor je maar het is toch je eigen schuld.” Ontroerend is te zien dat de kleine er nog onder heeft gekriebeld ‘dag papa velen kusjes van Eefje (?)’
Een lief kindje
Het ziet er somber uit voor onze Toon die een brief schrijft aan de Officier waarin hij hem smeekt snel vrij te laten. "Voor die tien paar schoenen zou ik misschien alles verliezen: een Vrouw, een lief kindje en misschien wel al mijn huisraad. Edelachtbare hopende mij zooveel in het Uwe Edele macht is bij te willen staan om mijn Huwelijk tot stand te brengen.”
Vrijwilliger Nel van Doorn ontdekte dat dit vonnis uit het rechtbankarchief in Breda in feite een liefdesdrama bevat. Veel dank voor de tip, Nel!
