Wanneer men de kadastrale kaart D 02 uit 1830 van “de Molenheide” te Mill raadpleegt, ziet men daar in elkaars directe nabijheid twee molens ingetekend, aangeduid (in het Frans) als “moulin à cheval” en “moulin blé”. Onder nr. 192 staat in de kadastrale legger vermeld “vervallen roskorenmolen” en onder nr. 199 “windmolen”.
De taxateur van het kadaster noteert in 1827: “de houten windgraanmolen heeft twee koppels molenstenen, die gelijktijdig kunnen werken. Deze molen ligt gunstig en verkeert in een gewone staat van onderhoud en wordt door Domeinen met het molenhuis en landerijen verhuurd aan Willem van Sambeek”.
In de bijbehorende legger wordt inderdaad onder de betreffende nummers genoemd de weduwe van Willem van Sambeek, molenaar. Willem is te Mill geboren in 1751 als zoon van Frans Pauwels van Sambeek en Eerke van Beusecom en overlijdt te Mill in 1825. Hij is in 1799 gehuwd met Lamberdina Geurts van Kuijk (geboren te Mill in 1778 en aldaar in 1870 overleden).
Op een historische kaart uit 1842 is deze windmolen ingetekend met het molentekentje (X) onder De Meulen Hei, net boven Kaveld, weleer ook wel Cau(de)velt genoemd. Het wordt al in 1389 vermeld als er een zekere Liesbeth van de Olymeulen woont, waarmee maar gezegd is dat de naam “Molenheide” heel oude papieren heeft. Kaveld ligt ter hoogte van de huidige begraafplaats aan de Wanroijseweg.
Ook het in 1389 al genoemde “Diependael” moet in diezelfde omgeving gelocaliseerd worden.
Een “moulin à cheval” is in gewoon Nederlands een rosmolen: een molen, die door een of meer paarden (het kunnen ook ezels zijn) in beweging wordt gebracht, waarbij het dier alsmaar in hetzelfde kringetje rondloopt. In de molen werd zowel graan gemalen als zaden uitgeperst voor olie.
Beide molens zijn inmiddels uit het landschap verdwenen, maar de naam Molenheide en ook het nabij gelegen Molengat/Meullegat herinneren nog aan een rijk molenaarsverleden, wat de dorpsnaam Mill zeker eer aan doet!
Jan Lange. Nw.Vennep
zei op 30 januari 2012 om 23:08
Notarieel protocol Grave 7128.14 dd. 9 en 13.11.1684. Er zijn klachten te Grave onder de brouwers en bakkers over de gelegenheid om de malt goed te laten malen/breken op de rosmolen te Grave, eertijds in pacht door Ludolf de Quaij. Derhalve moest men o.m. uitwijken naar de rosmolen te Mill, 2 uur gaans. Geurt (Hendriks) Ermers (van den Hove) heeft de Graafse en ook de Millse rosmolen nu in pacht. Hij is de schoonvader van Ludolf de Quaij en de schoonzoon van Geurt: Christiaen Rijken is bij hem in dienst.
Mariët Bruggeman, namens BHIC
bhiczei op 31 januari 2012 om 10:30
Bedankt Jan,
voor je aanvulling bij ons verhaal over de molens in Mill.
Met vriendelijke groeten,
Jan Lange
zei op 31 augustus 2020 om 18:01
Rond 1600 wordt in Nass. Domeinraad 10091 een Dirck Adriaens x Trijn genoemd met land op Cavelt bij de windmolen. Cavelt lag ter hoogte van de Wanroijseweg bij de huidige begraafplaats. Ermit Aerts van Luijnen, geb. ca. 1490, schepen Mill 1527-1572, overl. na 1573- vóór 3.2.1575, is in 1558 pachter van de windmolen in Mill.
17.1.1558 Schepenen te Mill oorkonden, dat Wyllem Lambertssen, Jan Lenairtssen en Govert vanden Berge, op verzoek van Ermijt van Luijnen als pachter van de windmolen te Mill verklaard hebben, dat op 11 januari 1558 (Luikse jaarstijl) de molen te Mill met geweld door het stormweer is ineengestort en dat Ermijt en zijn helpers de molen moesten verlaten.
Een “moulin à cheval” is in gewoon Nederlands een rosmolen: een molen, die door een of meer paarden (het kunnen ook ezels zijn) in beweging wordt gebracht, waarbij het dier alsmaar in hetzelfde kringetje rondloopt. In de molen werd zowel graan gemalen als zaden uitgeperst voor olie.
Beide molens zijn inmiddels uit het landschap verdwenen, maar de naam Molenheide en ook het nabij gelegen Molengat/Meullegat herinneren nog aan een rijk molenaarsverleden, wat de dorpsnaam Mill zeker eer aan doet!
