Van Dijk, Van den Hengel en Visser, zo heten de eigenaren van enkele boerderijen in D’n Brand tussen Oss en Geffen. Het zijn geboren en getogen Brabanders, maar hun voorouders komen uit de provincie Utrecht, uit Achterveld om precies te zijn. Achterveld is een katholiek dorp, midden in de protestantse regio tussen Amersfoort en Barneveld.
Peel van den Hengel, geboren in 1885, is behalve veeboer in Achterveld ook bestuurlijk actief binnen de boerencoöperaties in heel Midden-Nederland. Een man met een brede visie dus. Dat blijkt wanneer het gaat om de toekomst van zijn acht zonen. Een eigen boerderij in Achterveld voor ieder van hen is een utopie. Maar via zijn netwerk heeft Peel ook contacten in Brabant, waar in de jaren dertig grootschalige ontginningsprojecten lopen. Bovendien is Brabant overwegend katholiek, ook niet onbelangrijk.
Najaar 1938 komt de notaris van Geffen met een interessante tip. De Beerse Overlaat zal binnen enkele jaren worden gesloten en als gevolg daarvan kunnen duizenden hectaren grond die steeds onder water liepen, eindelijk in cultuur worden gebracht. Isaac Elsbach uit Oss heeft 80 hectaren daarvan in de aanbieding. Hij is joods en maakt vanwege het steeds openlijker antisemitisme in Hitler-Duitsland zijn onroerend goed te gelde. De 80 hectaren liggen in D’n Brand; Ossenaren spreken van “d’n kaoien Brand”, want er groeien vooral biezen, distels en brandnetels. Maar tijdens een inspectie ter plekke ziet Van den Hengel kansen: na ruilverkaveling, ontwatering en verbetering zal de grond - een mengsel van zand en rivierklei – prima weiland kunnen opleveren. In juli 1939 wordt in Oss bekend dat Utrechtse boeren in D’n Brand een viertal bedrijven beginnen, op de 80 hectaren die via Peel van den Hengel zijn aangekocht.
Als eerste komt de familie Visser naar Oss, kort voor de Duitse inval in mei 1940. Tijdens de bouw van hun boerderij huren zij een huis in de Kromstraat. Jan van den Hengel, zoon van Peel, is in 1940 militair en kan pas later naar Brabant. De bouw van zijn bedrijf verloopt moeizaam vanwege het gebrek aan materialen in 1942. Zo moet het hout per trein worden aangevoerd vanuit de Haarlemmermeerpolder. De familie Van Dijk volgt in 1946 en vijf jaar later Toon van den Hengel, broer van Jan. De Achtervelders acclimatiseren snel; Jan van den Hengel wordt zelfs voorzitter van de NCB Oss. Maar diens kleinzoon Roel verlaat Nederland en is nu een van de grotere veeboeren van voormalig Oost-Duitsland. Als overgrootvader Peel dat nog had kunnen meemaken….
Met dank aan Riny van den Hengel en Christien Smits-van den Hengel
Peel van den Hengel, geboren in 1885, is behalve veeboer in Achterveld ook bestuurlijk actief binnen de boerencoöperaties in heel Midden-Nederland. Een man met een brede visie dus. Dat blijkt wanneer het gaat om de toekomst van zijn acht zonen. Een eigen boerderij in Achterveld voor ieder van hen is een utopie. Maar via zijn netwerk heeft Peel ook contacten in Brabant, waar in de jaren dertig grootschalige ontginningsprojecten lopen. Bovendien is Brabant overwegend katholiek, ook niet onbelangrijk.
