De familienaam van Etten, Van Atta en vele andere varianten, komt in de Verenigde Staten van Amerika veelvuldig voor. Hoe komen zij aan deze naam? Allen zijn nakomelingen van een van de eerste Europese emigranten naar Nieuw Amsterdam, de in Etten-Leur geboren Jacobus Jansen.
Jacobus Jansen werd volgens het rooms-katholieke doopboek van Etten op 22 oktober 1634 in de oude kerk op de Markt gedoopt als Jacobus, zoon van Johannes Marinus en Wilhelmina Johannes. Hij zou in 1632 geboren zijn. Johannes had twee zussen en drie broers. Hoewel hij werd geboren in de Gouden Eeuw moet het armoe troef geweest zijn in het gezin van onze Jacobus. Etten had, zoals heel Brabant, veel te lijden onder de Tachtigjarige Oorlog. Het strijdtoneel speelde zich vooral in Breda en omgeving af.
Doopakte van Jacob Jansen van Etten
Jacobus was niet van plan zijn leven in armoede door te brengen. Toen zich de gelegenheid voordeed, besloot hij zijn geluk te zoeken in de nieuwe wereld, Amerika. Op 20-jarige leeftijd kwam hij in contact met Adriaen van der Donck. Die was in Breda geboren in een welgestelde familie en had in Leiden gestudeerd. In 1641 vestigde hij zich als advocaat in Nieuw Amsterdam (nu New York). Hij speelde een belangrijke rol in het ontstaan van New York.
Adriaen van der Donck
Jonker Van der Donck ging het voor de wind, hij verwierf o.a. een boerderij met 97 hectare grond (thans in New York bekend als de wijk Yonkers). Van 1649 tot 1653 was hij in Nederland voor overleg met de Staten Generaal over het functioneren van Peter Stuyvesant. Hij maakte daarvan gebruik om arbeiders voor zijn boerderij te werven. Hij spiegelde ze Nieuw Nederland (nu de staat New York) voor als het land van melk en honing. Op 15 mei 1652 tekende Jacobus Jansen een arbeidscontract voor 6 jaar met een jaarsalaris van 90 gulden. Ook Aert Pieters Tack uit Etten ging met Jacobus mee naar Nieuw Amsterdam. Hier liepen nog twee personen rond met de naam Jacobus Jansen. Onze Jacobus, die hier ook bekend stond als ‘de lange Jansen’ wijzigde zijn naam in Jacob Jansen van Etten, naar zijn geboorteplaats.
Nieuw Amsterdam
Na afloop van zijn contract ging Jacobus als hoofdarbeider werken op de boerderij van Aert Tack. Deze stond bij de Hudson rivier in Esopus, een gebied dat vroeger tot de indianen behoorde. De kolonisten noemden het Wiltwyk, tegenwoordig heet het Kingston in Ulster bij New York. In die tijd was het er allerminst veilig. Diverse oorlogen werden met de indianen gevoerd. Tijdens de tweede Esopus-oorlog, op 7 juni 1663, staken de indianen 12 huizen en de kerk in brand. Ze vermoordden (scalpten) 15 mannen, 4 vrouwen en 2 kinderen en namen 30 kinderen mee. Bij deze oorlog zou ook Aert Tack gedood zijn. Dit laatste werd echter betwijfeld. Om aan zijn schuldeisers ontsnappen was hij naar Nederland teruggekeerd, zonder zijn vrouw, Annetje Arians (ook bekend onder de namen Gelvins en Kam), die in verwachting was, en zijn zoontje. Annetje en Jacob Jansen van Etten overleefden de slachtpartij. Op 21 augustus 1664 ontbond de rechtbank van Nieuw Amsterdam het huwelijk tussen Aert en Annetje. Op 11 januari 1665 trouwde Jacob Jansen van Etten met Annetje in het Nederlands hervormde kerkje van Kingston, Ulster, New York. De akten in het kerkarchief zijn nog in het Nederlands, toen de voertaal.
Jacob en Annetje kregen 10 kinderen. Deze kinderen kregen ook weer acht tot negen kinderen. Het wekt dan ook geen verbazing dat in de Verenigde Staten veel nazaten van Jacob Jansen van Etten rondlopen. Naast de achternaam Van Etten zijn er veel varianten zoals Van Atta, Van Eaton, die van Jacob afstammen. Jacob Jansen van Etten overleed in 1693 in Kingston.
Russel van Atta
Bekende nazaten van Jacob zijn o.a. Captain John van Etten (ca. 1720-1786) die contact had met president Benjamin Franklin. Franklin stuurde hem in 1756 drie brieven waarin hij John verzocht een compagnie in het leven te roepen en hoe deze in te richten. Een andere bekende is de honkballer Russell Van Atta (1906-1986). Hij speelde zeven jaar als pitcher in de Major League o.a. van 1933 tot 1935 voor de New York Yankees. Een nu bekende nazaat is singer/songwriter Sharon van Etten, die verschillende keren optrad in Paradiso in Amsterdam. Het laatst nog in 2019. Jacob heeft zijn sporen duidelijk nagelaten in Amerika.
Bronnen
Jacob Van Etten, in het land van overvloed, Rob Musters in BN/DeStem, 30-03-2013 Stadsarchief Amsterdam Genealogische bronnen uit het West-Brabants Archief Archief Dutch Reformed Church, Kingston, NY, USA Genealogische websites, geraadpleegd in juli 2020.
