Zondagavond 19 januari 1936 iets na tien uur ’s avonds, op de pastorie in Geijsteren. De deurbel klinkt, de pastoor - vergezeld door zijn hondje - opent de deur en loopt vervolgens naar de achterdeur, om daar weer naar buiten te stappen. Waarom hij dat doet, weten we niet. Wel weten we dat de pastoor korte tijd later dood wordt aangetroffen, net zoals zijn trouwe viervoeter. In ons archief duiken twee foto’s op die met deze zaak te maken hebben.
Foto's gemaakt tijdens onderzoek naar de moord op de pastoor, 1659-000516
Maar eerst terug naar Geijsteren, naar die bewuste avond in januari. De pastorie ligt naast het kasteel, even buiten het dorp. Gerardus Litjens is daar nog maar twee maanden pastoor. In november 1935 heeft de burgemeester baron de Weichs de Wenne, tevens kasteelheer, de 47-jarige Litjens hartelijk welkom geheten als de nieuwe zielzorger van het dorp. Niets wijst op het drama dat kort daarop in het nieuwe jaar zal plaatsvinden.
Nadat op die 19de januari de bel is gegaan vangt de huishoudster flarden op van een gesprek en hoort de achterdeur slaan. Ze vermoedt dat de pastoor naar de kerk gaat om iemand de biecht af te nemen. Maar achter het huis staan enkele mannen de pastoor op te wachten. Ze werken hem tegen de grond, binden zijn handen op zijn rug en proppen een handdoek in zijn mond. Daar omheen nog een zakdoek om zijn neus en mond verder te snoeren.
Gestikt en neergeschoten
De koster – die iets verderop woont – vertrouwt de geluiden die hij hoort niet. Hij slaat alarm bij de kasteelheer en samen met deze De Weichs de Wenne gaat hij op onderzoek. In de gang van de pastorie treffen zij het levenloze lichaam van de pastoor aan, neergeschoten en gestikt door de handdoek in zijn mond. Het hondje dat de pastoor trouw heeft gevolgd, overleeft het misdrijf ook niet. Direct worden de politie en marechaussee in Venraij, Well en Maashees gewaarschuwd en komt het onderzoek op gang maar ondanks het controleren van wegen en bruggen wordt niemand aangehouden.
Maken we op dit moment van het verhaal een zijsprong naar ons archief. Want hier vinden we de reden dat twee foto’s over deze gewelddadige zaak in Limburg in onze Brabantse dossiers zijn beland. René Schrader schrijft bij de foto’s op onze site:
De veldwachter in het midden op de foto is mijn opa Schrader uit Maashees. De foto is gemaakt in het plaatsje Geijsteren bij het onderzoek naar de moord op pastoor Litjens. De kleine man in het midden is de koster. De man links op de foto met pijp is de jachtopziener van Baron de Weichs de Wenne.
Veldwachter Maashees
Omdat we bij het BHIC foto’s van Maashees bewaren, moeten deze opnames hier zijn beland. Maar de allerbelangrijkste vraag is natuurlijk: is deze gruwelijke moord opgelost? We duiken verder in Delpher, de online krantenbank, en lezen daar dat – ondanks de afgelegen locatie – er toch verhalen op gang komen over vier mannen die rond de tijd van de moord in de omgeving van de pastoor zijn gezien. Alle vier de mannen hebben een strafblad. Er wordt in de tuin een schoenafdruk gevonden die overeenkomt met het profiel van het schoeisel van een van hen. Ruim een jaar na de moord, nadat verdenkingen zich hadden opgestapeld, volgt een bekentenis, en zegt het kwartet dat ze een flinke slag dachten te slaan bij de pastoor.
De twee foto’s nemen ons mee terug naar januari 1936, als vooral ontzetting de boventoon voert over deze gewelddadige moord op de pastoor. Aanwijzingen of verdenkingen zijn er op dat moment nog niet. Maar wellicht mede dankzij de opa van Rene Schrader krijgt het recht uiteindelijk zijn loop.
De man met de pijp is Jeu Baltussen en was koetsier en chauffeur. En de pastoor is niet dood geschoten maar gestikt in zijn verkoudheid in combinatie met een prop in de mond en een handdoek voor zijn neus. De koster is Martinus Vertegen. Zie kranten berichten in het Dagblad voor Noord-Limburg
