Dit is jouw oorlog niet! Een bal ben jij, ruilgoed, leeg te eten schaal. Eerst ben je het noorden en rijk, maar eenmaal zuid al spoedig arm. De ompoling neemt je ook nog de ontvanger van je woorden af.
En of! de list is een fraai ding, je hart gaat ervan open, dat zo'n onschuldige turfboot op zijn antieks de bezetter misleidt, raakt iedereen, vrolijkt de historie op, is feestvlam voor wanhopigen.
Toch mag jij je pas na eeuwen laten horen - zelfs als meest bijdetijdse veste, hofstad, oppas der grens was het spel niet van jou - en spring je over je geslechte wallen, over naar een ander bereik.
Breda was nooit: het noorden, in de 17 Verenigde Nederlanden. Eerder het midden. Het Hertogdom Brabant hoorde met Vlaanderen, Zeeland en Holland tot de kerngewesten. Met de omringende provincies als periferie. Na de beëindiging van de 80-jarige oorlog ontstond er pas een noord-zuidscheiding, tussen de zeven Verenigde Provinciën, waarin het noordelijke gedeelte van het oude Hertogdom Brabant als Generaliteitsland werd bestuurd, en de andere provinciën die respectievelijk door Spanje en later Oostenrijk werden bestuurd. En om volledig te zijn nog een deel door Frankrijk.
Henk Buijks, namens BHIC
bhiczei op 28 juni 2012 om 10:57
@P. de Ridder, op zich klopt jouw reactie helemaal. Je had zelfs mogen zeggen dat het hertogdom Brabant het kerngewest van de 17 Verenigde Nederlanden was, niet alleen geografisch. Vanaf 1648 was inderdaad de scheiding van Noord en Zuid een feit.
Toch is er een 'maar'. Je reageert op een gedicht, overigens niet afkomstig van medewerkers van het BHIC. Bij een gedicht horen dichterlijke vrijheden die niet altijd rekening hoeven te houden met historische feitelijkheden. Overigens is die tweede regel van het gedicht nog zo gek niet, want naar mijn mening wordt hier gedoeld op Breda's positie in het noorden van het middeleeuwse hertogdom Brabant, toen "boven de Moerdijk" nog niet zoveel interessants gebeurde. Alles draaide toen om Brussel, Leuven, Antwerpen, Brugge en Gent. En ja, ook Breda floreerde toen, maar moest in de loop van de 17e eeuw 'n forse stap terug doen, toen boven de grote rivieren de gouden eeuw begon en Breda in het (verarmde!) zuiden (van de Republiek) kwam te liggen.
P. de Ridder
zei op 28 juni 2012 om 11:59
Ja, dat zou kunnen, als de dichteres dit bedoeld heeft dan klopt het. Zo had ik deze regel zelf niet geïnterpreteerd.
"Niet altijd rekening houden met historische feitelijkheden" en "dichterlijke vrijheden" vind ik weer wat ver gaan, want dan komt "Propaganda" in mijn ogen al weer snel om de hoek kijken.
De gouden eeuw begon met de kapitaalvlucht en de migratie van honderdduizenden uit het "zuiden" van de 17 VNL. Zonder dit geen gouden eeuw. "Verarmd" door de decennialange ligging in het gestagneerde front en later door de generaliteitspolitiek van de 7 VNL. Het werd na 1648 ook steeds minder gezien als behorende tot het "vaderland" (de 7).
