In 1982 opende Vrouwendrukkerij de Doordrukster haar deuren in het gekraakte voormalig ziekenhuis Johannus de Deo, aan de Papenhulst 26 in Den Bosch, beter bekend als de Paap. Den Bosch had in die tijd een grote en sterke vrouwen-actiebeweging, die op verschillende terreinen actief was en een antwoord probeerde te geven op maatschappelijk vraagstukken en misstanden.
De start van de Vrouwendrukkerij was een van de initiatieven hierin. De Doordrukster wilde de media voor vrouwen toegankelijk maken en het feministische en linkse gedachtengoed verspreiden door middel van het geschreven en gedrukte woord.
Begin jaren ’80 ging ook een landelijke campagne van start om vrouwen te stimuleren vaker in technische (mannen)beroepen te gaan werken, met als leus 'een slimme meid is op haar toekomst voorbereid'. Dat sloot goed aan bij de persoonlijke situatie van een aantal van de initiatiefneemsters van de Doordrukster die, ondanks afgeronde opleidingen, geen werk hadden kunnen vinden. Wij zouden onze eigen werkgelegenheid gaan scheppen!
Wij, dat waren José Baks, Nelleke en Willeke Driessen, Anita Koster en ik. Toen de eerste van ons eruit stapte, is Regina Ruijs erbij gekomen. Zij heeft ook lang bij de Doordrukster gewerkt en was de enige die na opheffing van de drukkerij elders als drukster aan de slag is gegaan. Maar nu loop ik op de zaken vooruit. Terug naar het begin.
In 1981 kwamen er gelden beschikbaar voor werkgelegenheidsprojecten, ter bestrijding van de hoge werkloosheid. Na een afspraak met de directeur van wat toen nog 'het Arbeidsbureau' heette, konden binnen twee weken de plannen voor een Bossche Vrouwendrukkerij worden toegelicht. Er was geen ondernemingsplan en geen geld, maar wel al een stichting én er lag een subsidieaanvraag bij het Koningin Juliana Fonds. Die zou verbouwing, inrichting en start van de drukkerij mogelijk moeten maken.
Vier van de vijf initiatiefneemsters wilden daadwerkelijk in de drukkerij gaan werken (Anita hield zich met de boekhouding bezig) en dat met behoud van uitkering. De drukkerij zou in 3 tot 5 jaar loonvormend moeten worden. Het streven was dat na uiterlijk 3 jaar een eerste volledig betaalde baan was gerealiseerd.
Klik om te vergroten >>
De directeur van het arbeidsbureau steunde het initiatief van harte. We kregen allemaal toestemming om een jaar met behoud van uitkering te gaan werken in de drukkerij. Na een jaar zou er een evaluatie komen. Dan zou ook besproken worden of het zinvol was om het werken met behoud van uitkering eventueel met een jaar te verlengen. Zo geschiedde.
De subsidie werd toegekend en op de Papenhulst werd de voormalige ziekenhuiskeuken verbouwd tot drukkerij. De inventaris werd aangeschaft, de vrouwen schoolden zichzelf om tot drukster en vormgeefster en staken veel energie in de acquisitie van nieuwe klanten. De persen moesten immers draaien om voldoende inkomsten te genereren, zodat we ook actiegroepen en bedrijfjes die over onvoldoende eigen geld beschikten, van drukwerk konden blijven voorzien.
In deze beginjaren waren er veel discussies over of klanten en/of opdrachten wel of niet moesten worden aangenomen, of ze wel links en vrouwvriendelijk genoeg waren, of iedereen zich moest specialiseren of dat iedereen juist generalist moest zijn. Ook werd er voorzichtig gepraat over wie er als eerste in aanmerking zou komen om een inkomen uit de drukkerij te krijgen, als het moment daar was.
Na een jaar of vier bleek dat er onvoldoende groei in de omzet zat en dat de kwaliteit van het drukwerk onvoldoende verbeterde. De apparatuur verouderde en als er al geld overbleef dan moest dat in eerste instantie in het bedrijf geïnvesteerd worden. De loonvorming kwam hierdoor steeds meer onder druk te staan en verdween langzaamaan uit zicht.
De initiatiefneemsters van het eerste uur zochten om verschillende redenen andere (betaalde) banen, nadat ze eerst nieuwe medewerksters hadden gezocht om de drukkerij over te nemen. Maar ondanks hun enthousiasme en nieuw elan bleek er onvoldoende basis om het bedrijf innovatief en winstgevend voort te zetten en verder te ontwikkelen. In 1988 sloot de Doordrukster haar deuren.
Reageer hieronder, deel je herinneringen aan de vrouwenbeweging en vul deze pagina aan! Foto's kun je sturen naar info@bhic.nl. Wij voegen ze dan hier toe. Vragen en opmerkingen kun je ook plaatsen op het forum.
Marilou Nillesen
bhiczei op 19 december 2019 om 09:32
Mooi verhaal, Marjo, en die naam de Doordrukster is natuurlijk een prachtige vondst geweest!
Interessant te lezen hoe die ontwikkeling is gegaan, inclusief typerend tijdsbeeld (de discussie of iets wel links of vrouwvriendelijk genoeg was bijvoorbeeld). Jammer dat de Doordrukster het uiteindelijk niet heeft gehaald, maar het heeft wel imposante verhalen, en vast veel mooie herinneringen, opgeleverd.
De start van de Vrouwendrukkerij was een van de initiatieven hierin. De Doordrukster wilde de media voor vrouwen toegankelijk maken en het feministische en linkse gedachtengoed verspreiden door middel van het geschreven en gedrukte woord.
