Wandel-, goastok of verdedigingstok

Of bijvoorbeeld een historische wal van boerengeriefhout afzetten, d.w.z. bomen en struiken tot 20-30 cm boven de grond afzagen. Soms meteen voor een houtril, takkenwal gebruikt, langgerekt en soms dienend als perceelafbakening. Op zo’n werkdag ontdekte ik bij het weg te slepen struikgewas een raar gevormde stam en nam die mee naar huis. Een 3 mm dikke kamperfoeliestengel was slingerend en klimmend om de stam van de struik naar boven gegroeid en wurmde zich daarbij in de houtlaag en las: ‘soms verstikt hij daarbij de boom of struik.’ Deze door de natuur gevormde groei vond ik een kunstwerk!

In een decembermaand tijdens de Adventstijd bezocht ik met een lang weekend Ootmarsum, speciaal voor het beluisteren van de midwinterhoorn, ‘s avonds trekkend door het buitengebied. Het geluid is ver te horen. De volgende dag ontdekte ik in het Openluchtmuseum Lös Hoes een verzameling voor verkoop bestemde goastokken. De  ga-stok (wandelstok) was op dezelfde manier gevormd zoals ik eerder in de natuur gevonden had. Hier in Twente is zo’n traditionele wandelstok een teken van aanzien en traditie. Thuis maakte ik er nu ook een wandelstok van, die over een lengte van 65 cm ‘versierd’ is met 9 windingen. Door aan de bovenzijde een koordje te bevestigen ligt hij stevig in de hand.

Ook een mispelstruik werd afgezet en zocht een bestemming voor deze bijzondere houtsoort, deze zou geschikt zijn voor een wandelstok. Bij het bewerken bemerkte ik de taaiheid. Een gezegde luidt ‘Zo rot als een Mispel’, een oudere man vulde dat aan ‘zo krom als een Mispel.’ Op de afbeelding is de kromming van deze zijtak duidelijk zichtbaar; het gedeelte van de stam gebruikte ik als handgreep.

De afgebeelde mispelvrucht met een 3,5 cm doorsnee weegt 20 gr. is eetbaar ná, zoals vroeger bij de boerenkool ‘uit den Hof’ eerst de vorst erover heen!

In Uden keken we naar  ‘Grareske vuul’, de slechtziende oude man bevoelde met de stok op zijn weg alle voorwerpen. Vanuit zijn missiegebied Kenia bracht m’n broer een bewerkte wandelstok mee voor ons Moeke.

De wandelstok is verdrongen. Vroeger liepen ouderen met een stok, met de huidige voorzieningen beschikken zij over een rollator. Sommige lange-afstandwandelaars gebruiken de wandelstok als verdedigingsmiddel om honden van zich af te houden en wandelaars bij het bestijgen van een helling en op school was het de aanwijsstok. In het Prehistorisch Dorp van Eindhoven dragen de bewoners gedurende het coronatijdperk als afstandssignaal een 1,5 meter lange stok.

Mozes, ook herder, trok met het volk Israel door de woestijn en gebruikte daarbij een staf. Ook de huidige herder gebruikt nog steeds een staf. Sinterklaas en de staf horen bij elkaar; veel heiligen staan er mee afgebeeld, tijdens de eredienst gebruiken bisschoppen ook de staf, een eeuwenoud gebruik.