Dat het water in de winter soms heel hoog kon komen te staan, bewijst deze foto van winterse wateroverlast in 1926 wel. Tot voor het bordes van het raadhuis in Cuijk staat alles blank.
De buren kijken veilig vanachter het raam op de eerste verdieping toe, maar wie wagen zich daar op de trap?
Wie vertelt meer, of kent nog verhalen over deze overstroming?
Annemarie van Geloven
bhiczei op 3 maart 2016 om 16:02
Van deze hoogwaterperiode in de winter 1925-1926 en de maatregelen die in de eerste maanden in 1926 zijn genomen, is een interessant rapport van Provinciale Waterstaat bewaard gebleven in het archief van het Provinciaal Bestuur, met een kaart van de overstroomde gebieden (toegang 1146, inv.nrs. 682-683). Daaruit blijkt dat de waterberichten van 29 december 1925 al voorspelden dat de toestand langs de Noord-Brabantse Boven-Maas zeer kritiek zou worden. Daarvoor werden al meteen de nodige maatregelen genomen en de dijkbesturen stonden op scherp. Op 31 december 1925 om 6 uur 's-morgens was de waterstand te Grave 11 meter boven NAP en om 7 uur brak de rechter Maasdijk tussen Neder- en Overasselt door. Deze dijkbreuk was rond 10.30 circa 60 meter breed. Op 1 januari was de toestand van de dijken boven de spoorbrug te Heumen uiterst kritiek. Onder de gemeente Cuijk kwam op tal van plaatsen veel kwelwater uit de dijken, vooral waar de wortels van bomen of struiken in of onder de dijk waren gedrongen. Op 2 januari 1926 stond het rivierwater over vrijwel de hele lengte van Katwijk tot Boxmeer op of nabij de kruin van de dijk. Reeds in de vroege morgen stroomde het Maaswater bij Oeffelt en Beugen over de dijken en over de hooge gronden, terwijl in de voormiddag bij Sint Agatha en aan de zuidzijde van de kom van Cuijk op twee plaatsen een begin van doorbraak ontstond.
Op 2, 3 en 4 januari braken op tal van plaatsen de dijken door. Waar? dat kun je allemaal zien op de kaart. De toestand bleef tot 8 januari zorgelijk. Deze enorme overstromingen hadden ook gevolgen voor wegen en spoorwegen.
Over Cuijk meldt het rapport verder:
op 2 januari om 04.00 uur een gat van 15 meter breed in het dijkje ten westen van de Groene Steeg, ten westen van de doorbraak dijk flink beschadigd door overstortend water
Op 2 januari om 12.00 uur: ten zuiden van zuivelfabriek Lacto een gat ontstaan van 23 meter breed en 8-9 meter diep en aan weerszijden van zuivelfabriek St. Maarten een drietal gaten van 30 meter breed en 0.50-1 meter diep. Verder in het dijkvak van de kom van Cuijk naar Sint Agatha en de dijk ten noorden van Cuijk en in de Valuwsche dijk meerdere beschadigingen aangetroffen. Eind januari en begin februari werden de dijkgaten gedicht.
Was men nauwelijks bekomen van deze overstroming, in de periode 18 februari-3 maart trad weer een hoogwaterperiode op, waarbij het Maaswater tot hoog tegen de dijken rees. De nooddijken en zandzakken konden het hoge water tegenhouden.
Dit is een greep uit dit rapport dat is in te zien in de studiezaal van BHIC in Den Bosch.
Ruud van nooijen
zei op 18 november 2019 om 21:38
Mijn grootvader, Adrianus van Haren, geboren in Nederasselt, was lange tijd veldwachter in Esch. Gedurende de watersnood van 1926 was hij een van de hulpverleners in dat gebied. Bij koninklijk Besluit van 14 mei 1928 wordt hem de bronzen watersnoodmedaille toegekend. De medaille werd bij KB van 27 maart 1855 ingesteld door koning Willem III en werd bij 5 watersoden uitgereikt. Na de ramp van 1926 is hij nooit meer uitgereikt.
Ruud van nooijen
zei op 18 november 2019 om 21:45
Eerder werd de vraag gesteld hoe lang de overstroming duurde. De winter 1935/'26 was zeer koud en er was, kort voor de overstroming door hoog water en dijkdoorbraken (belangrijkste de Maasdijk tussen Nederasselt en Overasselt) veel sneeuw gevallen. Daarna was het eind december 1925 zeer hard gaan regenen. Samen met het dooiwater van de sneeuw en storm kon de ramp zich voltrekken. Onder meer het Land van Maas en Waal kwam onder water te staan. Doordat het winter was, bevroor het water in het overstroomde gebied. De schade aan huizen en gebouwen kwam derhalve niet uitsluitend door het water, maar ook door het ijs en ijsschotsen. Het duurden maanden voordat de dooi was ingezet en het water zakte. De schade was immens: 10 miljoen gulden en zo'n 3.000 huizen vernield of (zwaar) beschadigd. De regering weigerde het te beschouwen als nationale ramp. Er ging veel mis met vergoeding van schade. Niet voor niets was er in de jaren dertig nog zoveel sociale onrust door deze ramp dat men op sommige plaatsen massaal op de NSB stemde...
Marilou Nillesen
bhiczei op 19 november 2019 om 09:03
Bedankt voor deze fascinerende aanvullingen, Ruud. Interessant om te lezen hoe die afwikkeling van de schadevergoeding is gegaan, en hoe verreikend die consequenties kunnen.
Bijzonder ook, de watersnoodmedaille die je grootvader mocht ontvangen. In onze online kranten vind je ook nog verschillende artikelen over deze medaille:
Ik doe onderzoek naar de watersnood van 1926 en zoek nog literatuur en bronnen die mij verder zouden kunnen helpen. Ik kijk specifiek naar het Land van Maas en Waal, maar algemene informatie is natuurlijk ook welkom. Ruud, ik ben zeer benieuwd of jij misschien nog tips voor me hebt!
ruud van Nooijen
zei op 4 januari 2020 om 12:57
Dag Godelieve, er bestaat een boekje met de titel 'WEE DEN VERGETENEN' De watersnoodramp van 1926 en de wederopbouw van Maas en Waal, door H. van Heiningen, ISBN 90-71460-01-0 uit 1985. Voorts kun je via website Delpher (Koninklijke Bibliotheek) veel informatie putten uit o.a. krantenartikelen en tijdschriften.
Perry Peeters
zei op 22 juli 2021 om 19:13
In Haps is destijds een trein ontspoort naar aanleiding van de wateroverlast.
De buren kijken veilig vanachter het raam op de eerste verdieping toe, maar wie wagen zich daar op de trap?
