Tussen Someren en Asten lag ooit een moerasgebied dat door beide dorpen gezamenlijk werd gebruikt. Dat werd De Wielput genoemd. In 1825 werd hier dwars doorheen de Zuid-Willemsvaart gegraven.
De ophaalbrug in de jaren '60
Ter hoogte van Someren kwam Sluis Elf in het kanaal en ter hoogte van Someren-Eind Sluis Twaalf. Te voet kon men via de sluisdeuren het kanaal oversteken, maar in de tweede helft van de negentiende eeuw kwam er een brug precies tussen beide sluizen, die naar zijn positie de Half Twaalfse brug werd genoemd.
Het was een ophaalbrug met een doorvaartwijdte van 8,25 meter en een rijwegbreedte van 3,20 meter. De geklonken ijzeren basculebrug had een rondboog in de hameipoort, die sober versierd was met neogotische ornamenten. De bascule bestond uit twee I-profielbalken, met elkaar verbonden door geklonken vakwerkliggers.
Op 11 mei 1940 bliezen politietroepen van het Nederlands Leger de Half Twaalfse brug op, net als de bruggen bij sluis 11, 12 en 13. Herstel volgde in 1940, maar op 20 september 1944 werden de bruggen opnieuw opgeblazen, ditmaal door de Duitsers.
Pijler voor de nieuwe brug
In 1948 werd de val, na de geleden oorlogsschade, vernieuwd en zijn de hameipoort en de balans hersteld en gedeeltelijk vervangen. In 1988 is de handbeweging van de lier vervangen door een hydraulische aandrijving. Ondanks deze latere herstellingen oordeelde de Rijksdienst voor Monumentenzorg dat de brug de status van Rijksmonument verdiende.
De Half Twaalfse brug was namelijk een van de oudste voorbeelden van dit brugtype over de Zuid-Willemsvaart, die ook nog eens zeldzaamheidswaarde had, als een van de laatste historische bruggen over het kanaal. Ook de situering, bestaande uit een ensemble van bedieningshokje, boombeplanting en brugwachterswoning, droeg bij aan de waardering als een Rijksmonument “van zeer hoge waarde” (Rijksmonumentenlijst nr. 512373).
Het liggerdeel wordt op zijn plaats gehesen
Maar het toegenomen verkeer vereiste een nieuwe, vaste oeververbinding ter plaatse. Tussen de brug bij sluis 12 en de Half Twaalfse brug werd een vaste brug geprojecteerd (Kwart voor 12 genoemd). De nieuwe brug werd een gezamenlijk project van de provincie Noord-Brabant, Rijkswaterstaat en de gemeenten Someren en Asten.
De nieuwe brug vanuit het noorden gezien
In mei en juni 2008 werden de brugdelen gelegd en afgewerkt en in juli 2008 opende wethouder Willy Hanssen de verbinding die uiteindelijk de Wielputbrug bij 'Kwart voor Twaalf' in Someren-Eind ging heten.
De oude ophaalbrug Half Twaalf is ondanks zijn monumentenstatus in 2009 door Rijkswaterstaat gesloopt en opgeslagen op het domeinenterrein in Helmond. Er hebben zich nog geen kopers gemeld.
P.C.M. van Velthoven
zei op 27 februari 2015 om 23:44
De brug is reeds enige jaren geleden overgenomen door een particulier in Griendtsveen, is opgeknapt en doet dienst als oversteek van een van de peelkanaaltjes in Griendtsveen.
Annemarie van Geloven
bhiczei op 2 maart 2015 om 14:30
