Zuster Marie Adolphine (1866-1900), martelares

Die Nederlandse missiezuster heette Marie Adolphine (in de wereld Judoca Catharina Dirks, roepnaam Kaatje). Zij werd in Ossendrecht geboren op 3 maart 1866 als dochter van Petrus Johannes Dirks, broodbakker, en Judoca Carolina (Klien) Withaegs, tapster en weduwe met vier kinderen uit haar eerdere huwelijk. Het echtpaar kreeg nog vier kinderen: Johanna Maria (*1867) die in 1869 overleed; Petrus (*1868), die al na twee maanden overleed; Maria Elisabeth (*1870) en het laatste kind dat op 23 juni 1871 dood werd geboren. Klien overleed even later in het kraambed.

De overgebleven zes kinderen werden bij familie ondergebracht en vader Dirks zelf vertrok in april 1872 naar Brussel. Later kwam Kaatje in huis bij een eenvoudig arbeidersgezin, waarmee geen familieband bestond. Ze ging naar de lagere school voor meisjes van de zusters Franciscanessen van Oudenbosch op de Berghoeve: een levenslustig en leergierig meisje, dat graag haantje-de-voorste was, maar ook met toewijding haar religieuze plichten vervulde.

Op haar twaalfde jaar moest Kaatje gaan werken. Zij kwam terecht in het pakkot: de inpakafdeling van een van de cichoreifabrieken die het dorp rijk was. Op de zondag volgde zij vormingscursussen bij de zusters Franciscanessen. In november 1884, achttien jaar oud, kon zij als dienstbode aan de slag bij een welgestelde familie, net over de grens in Antwerpen. Zo’n betrekking was goed voor de vorming en ontwikkeling van jonge vrouwen van geringe komaf. In 1887 trad zij in dienst bij een oudere dame, juffrouw Van Wijk.

In 1889 wist ze wat ze verder met haar leven wilde, onder de indruk geraakt als ze was van het werk van de zusters Franciscanessen Missionarissen van Maria. Maar het duurde nog tot de dood van haar zieke werkgeefster, voordat Kaatje op 19 maart 1893 bij deze congregatie kon intreden. Daar ontving zij de kloosternaam Marie Adolphine en legde zij in 1898 haar eeuwige geloften af. Eind van dat jaar kreeg de congregatie een verzoek van de hulpbisschop van Tai-yuan-foe in China om daar een nieuw klooster te stichten met als doel de verzorging van tweehonderd weeskinderen en de oprichting van een hospitaal. Acht zusters (uit verschillende kloosters) werden aangewezen, onder wie zuster Marie Adolphine.

Op 12 maart 1899 vertrok de groep vanuit Marseille per boot naar Sjanghai, vanwaar men met een kleinere boot verder ging naar Tsientsin en vervolgens per trein naar het eindstation Pao-tin-foe. Negen dagen met een muilezelkaravaan brachten de zusters uiteindelijk op 4 mei 1899 bij de missiepost in Tai-yuan-foe, de hoofdstad van de provincie Sjansi in Noord-China. Daar bleken nauwelijks voorzieningen voor de zusters getroffen. De tweehonderd weesmeisjes voor wie ze zouden moeten zorgen, leefden onder abominabele omstandigheden. Bijna alle franciscanessen werden dat eerste jaar ernstig ziek.

In China was het op dat moment erg onrustig als gevolg van de zogenaamde Bokser-opstand, gericht tegen vooral de Westerse mogendheden. Westerlingen, Japanners en Chinese christenen werden aangevallen en hun goederen geplunderd. Ondanks een advies van hun bisschop, bleven de zusters op hun post.

De onderkoning van Sjansi, Yushien, bracht de bewoners van de missie “voor hun eigen veiligheid” op 5 juli onder in een gastenverblijf van de mandarijnen. In de namiddag van 9 juli verscheen daar een bende strijders. De boksers stormden het gastenverblijf binnen en slachtten de missionarissen en zusters na een schijntribunaal af.

Zuster Marie Adolphine werd met haar medezusters, de missionarissen en hun Chinese seminaristen en medewerkers, onthoofd. De verminkte lichamen van de in totaal 26 slachtoffers werden voor de wilde honden en andere prooidieren op een hoop gesmeten en hun hoofden op staken bij de stadspoorten gezet.

Op 10 december 1926 begon het proces tot zaligverklaring van de slachtoffers van Tai-yuan-foe voor de Congregatie voor Zalig- en Heiligverklaringen. Paus Pius XII kondigde op 3 januari 1943 af dat de hele groep omwille van hun geloof was vermoord en daarom kon worden beschouwd als martelaren voor God en de Kerk. Het duurde nog tot 24 november 1946, voordat hun zaligverklaring feit was, op 1 oktober 2000 gevolgd door hun heiligverklaring.

In Ossendrecht is een kapel aan haar gewijd.

Dit is een bewerking van het lemma Dirks, Judoca Catharina (1866-1900)  door A.D.J. van Veldhoven in het Biografisch Woordenboek van Nederland:1880-2000 en het boekje De Heilige Marie Adolphine, martelares uit Ossendrecht van dezelfde auteur.