De memories bestaan meestal uit voorgedrukte formulieren, die vanaf 1817 (met voorlopers vanaf 1806) werden ingediend omdat er beoordeeld moest worden of er belasting over een erfenis diende te worden betaald. De meest uitgebreide vorm van een memorie bevat naast de naam van de overledene, de datum en plaats van overlijden en de namen van de erfgenamen ook een overzicht van het bezit aan (on)roerend goed of een verwijzing naar een testament.
Zoeken in de memories van successie
Deze index bevat memories van successie van de volgende kantoren:
Brabant 1806-1817, Bergen op Zoom 1811-1902, Breda 1818-1902, Boxmeer 1847-1902, Eindhoven 1818-1902, Grave 1818-1900, Helmond 1818-1902, 's-Hertogenbosch 1818-1902,
Sint-Oedenrode 1818-1885, Heusden 1818-1876, Oirschot 1818-1902, Oosterhout 1818-1902, Oss 1865-1902, Oudenbosch 1842-1881, Roosendaal 1818-1841 en 1882-1902,
Tilburg 1818-1902, Veghel 1885-1902, Waalwijk 1818-1902, Werkendam 1877-1902, Zevenbergen 1818-1902.
Voor een overzicht van de indeling van de kantoren per plaats kun je hier klikken.
Goed om te weten
-
Niet van iedereen is een memorie opgemaakt. Vererving in de rechte lijn werd in 1817 namelijk vrijgesteld van de heffing. Ook alles wat geërfd werd uit een nalatenschap, waarvan het saldo niet meer bedroeg dan 300 gulden was vrijgesteld van belasting. Pas in 1878 kwam er een inhoudelijke wijziging van de regeling tot stand. Vanaf toen moest er ook over nalatenschappen in rechte lijn belasting worden betaald, mits het saldo groter was dan 1000 gulden. Vanaf dit jaar vind je ook in de memories meer gedetailleerde gegevens over de nalatenschappen.
-
Mocht je een persoon niet kunnen vinden in onze genealogische database, dan kun je de Tafels van de memories nog raadplegen. Hierin worden ook overledenen vermeld, van wie geen memorie is opgemaakt. Een reden is dus het ontbreken van genoeg vermogen, maar er kan ook een verwijzing in staan naar de aanstelling van een voogd of curator. De Tafels bieden dus meer informatie dan de gegevens die in onze zoekmachine zijn verwerkt.
-
De memorie bestaat meestal uit een omslagvel met daarin de handgeschreven memorie, waarin naast de naam van de overledene, de datum en plaats van overlijden en de namen van de erfgenamen ook een overzicht van het bezit aan (on)roerend goed of een verwijzing naar een testament staat. Maar een memorie kan ook enkel een los vel zijn waarop de naam van de overledene staat en wat deze overledene nalaat. Ook kan het enkele een mededeling van de Burgemeester van een woonplaats zijn waarin de namen van de overledenen in die maand van dat jaar worden opgenoemd.
-
De datum van de memorie is niet dezelfde als de datum van overlijden. Men had ná het overlijden nog maximaal één jaar om een memorie in te dienen.
Wat zijn memories van successie?
Op 27 december 1817 trad de ‘Wet tot het heffen eener belasting onder den naam van regt van successie’ in werking. In deze wet werd geregeld dat over de nalatenschappen van inwoners van Nederland belasting betaald moest worden. Ontvangers moesten een overzicht van baten en lasten van een nalatenschap opmaken; de memorie van successie. Noord-Brabant werd opgedeeld in 19 kantoren. Elk kantoor bestreek een aantal gemeenten. In de loop van de jaren is deze indeling een aantal keren gewijzigd. Voor een compleet overzicht van de indeling van de kantoren per plaats kun je hier klikken.
Al in 1806 was men begonnen met de ordonnanties op de successiebelasting. Deze ordonnanties bevatten veel van de gegevens die ook zijn vermeld in de memories van successie. Een van de verschillen is dat de belastingambtenaar in die tijd nog rondreizend was, terwijl vanaf 1817 er kantoren zijn ingesteld. Bij ‘plaats overlijden’ in onze database is als naam dan ook gekozen voor ‘Brabant’.
De memories in hun meest uitgebreide vorm bevatten de volgende gegevens: de naam van de overledene, de datum van overlijden, de plaats van overlijden, een overzicht van het bezit aan (on)roerend goed (met kadastrale gegevens indien bekend), na(a)m(en) van de erfgena(a)m(en), datum van testament, naam van de notaris bij wie het testament is opgemaakt. De gegevens over het testament worden hierin niet altijd opgenomen.
Beschikbaarheid
Het BHIC beschikt over de memories van 1806 t/m 1927. De periode 1806 t/m 1902 is geheel voorzien van een index waaraan scans zijn gekoppeld. Nadat je via de index de juiste gegevens gevonden hebt, moet je voor het vinden van de juiste scan nog wel even door het bestand bladeren op zoek naar het juiste memorienummer. De memorienummers zijn de handgeschreven nummers bij het begin van iedere nieuwe memorie (meestal op het omslagvel).
Gegevens van overleden personen tot en met 1902 zonder memorie kunnen opgezocht worden in de Tafels van de Memories van Successie. Hierin staan soms aanvullende gegevens over voogdij en curatele. Ook heb je dan meteen de bevestiging dat er daadwerkelijk geen memorie is opgemaakt van deze persoon.
Wil je onderzoek doen in de periode 1903-1927, waar nog geen digitale indexen van zijn, dan kun je in onze studiezaal gebruik maken van eigentijdse alfabetische toegangen. Zo is er de tafel V-bis, dit is een alfabetische naamindex op overleden personen binnen een bepaalde periode.
Maar er is ook een tafel VI, dit is een alfabetische naamindex op personen die een notarieel testament hebben laten opmaken. In 1926 is deze tafel VI afgeschaft omdat in dat jaar het Centraal Testamentenregister is ingesteld.
Hulp nodig?
Heb je vragen? Je kunt altijd contact met ons opnemen, telefoon 073-6818500, e-mail vragen@bhic.nl en chat. Je kunt je vragen ook stellen op ons forum voor historisch onderzoek en genealogie: www.bhic.nl/forum
Foto: Hannes van Schijndel, zelfstandige klompenmaker in de Bus te Sint-Oedenrode, 1918 (collectie Dhr. J. van der Kaaij)
