Notaris-, schepen- en andere akten

8 Extract uit het testament van de eerwaarde Heer Adriaen sone wijlen Deonyssen van den Dijck in sijn leven priester ende pastoir te Vessem voor notaris J. W. de Metser tot Oirschot residerende. De testateur wil en begeert dat door zijn broer Henrick Denis van den Dijcke mits die langer leeft dan de testateur alle erfgronden verkocht worden voor 4000 gl. die dan door de executeurs gebruikt kunnen worden tot profijt van de nabeschreven bursiers, dat een Pater Noster en Ave Maria wordt gebeden tot laeffenis van de testateur en tevens gebruikt worden tot onderhoud van de twee knechten van zijn naaste bloede latijn lerende 5 jaar lang in de triviale scholen bij de paters van de sociëteit Jesu [lees: Jezuïeten] en nog 5 jaar lang in de hoge school of universiteit van Loven [= Leuven] of Douwaij [Lees: Douai of Doornik] theologie studerende of jura of medicine. Voorts worden in het stuk genoemd: de attestatie van ‘pastoir en huijsheeren’, de H.Geesttafel vaan Netersel.
In de slotformule staat: Henrick Denisse van Dijcke sijn broeder ende die pastoir van Ste. Peterskercke tot Oirschot ende nae hem altijt den pastoir ten tyde tot Oirschot wesende ende naesten van syne bloede manspersoon totten vierde lith toe inclusive ende naer den vierden lith sal in plaetse van den bloede mette pastoir wesen die outste in dienst synde heyligen geestmr. tot Oirschot ten tyde wesende – gecollationeert tegens de copije autenticq van den testamente boven gementioneert, is dit extract voor soo vele tselve is aengaende daermede bevonden te accorderen, quod attestor J.v.Hijnsberch notaris.

7 In nomine domini Amen. Verschenen is voor de openbaar notaris bij de Raad van Brabant de eerwaarde Heer Adriaen soone van wijlen Deonyssen van den Dijck priester en pastoor te Vessem en eertijds van Bladel met de gebruikelijke inleidende woorden van elk testament dat hij laat opstellen om te voorkomen dat het leidt tot enige twist onder vrienden of erfgenamen. Hij verlangt begraven te mogen worden in de plaats waar hij sterft. Hiertoe is hem de macht en goedkeuring verleend van de Bisschop van ’s-Hertogenbosch Masius dd. 10 december 1599 getekend door Jo.Bardoul. Na de inleiding volgen de legaten: 6 st. aan het kerkfabriek van Sint Jan Evangelist te ’s-Hertogenbosch, het Sebastiaensaltair in de Sint Peeterskerk te Oirschot 4 gl., de parochiekerk van Best en Bladel ieder een daalder en 30 st. en aan de pastoors van die kerken een legaat na hun dood, aan de huisarmen van deze vijf parochies ieder 6 lopensen rogge; zijn patrimoniale goederen deelt hij met Henrick Denis van den Dijcke zijn broer en met zijn erfgenamen; al zijn erfgronden mogen verkocht worden voor 4000 gl. welk bedrag door de executeurs gebruikt mag worden tot profijt van de genoemde beurzen. In dit testament vermeldt hij ook de beurzen gesticht door wijlen zijn broer Heer Cornelis van den Dijcke waarbij hij spreekt over een ‘Pater Noster ende Ave Maria tot laeffenisse sijnder zielen’. Onder conditie nochtans dat Henrick zijn broer ten laste van de genoemde erfgronden zijn leven lang zal hebben te ontvangen 20 gl. en dat Margriet Andries Gijben dochter ‘mate ende nichte’ van de testateur zal jaarlijks 10 gl. ontvangen vanwege haar getrouwe dienst en daarenboven uit zijn meubilair of sterfhuis een kooi of 30 gl. naar discretie van de executeurs. de rest van de goederen komt toe aan zijn erfgenamen hoofd voor hoofd te weten zijn broers en zussen en hun kinderen waarvan de ouders gestorven zijn de dode hand. De genoemde 4000 gl. zouden ook gebruikt moeten worden tot onderhoud van de twee knechten.

76g [VERVOLG AKTE 7]
COLLATOIRS
Item ick versuecke oock ootmoedelijck ende deputere collateurs der vacante beurssen, die eerweerdige heeren mijn heeren den poenitentiarius der cathedrale kercke vanden Bossche, ende den prior des convents van de Predicheeren derser stadt, ofte bij gebreecken van hun sijnen hoochsten leefmeester altertijt sijnde, welcke heeren provisoirs, collatoirs ende visitateurs ick geve volcomen commissie ende verleende volmacht inden eersten om goede kennisse te nemen, vande beurssieren die in dese fundatie sullen worden geadmitteert [280] achtervolgende den voors. regel ende andere conditiën hier voor verhaelt, onder nochtans conditie ende restrictie om altijts te moeten favoriseren ende prefereren scholaers van cleijnder macht ofte goeden van meeder deucht en grooter hoope, ende van perfecter staet, die van kints aen geheel vrij van alle ketterije ende boeverije inde vreese Godts opgevoet sijn – Dese heeren collateurs versocht sijnde vande heeren proviseurs sullen gehouden wesen tot alle geraemde vergaderinge persoonlijck nae vermogen te compareren, end einder convocatien, examinatie ende oock daer buijten neerstelijck te compareren, sonder oock te gedoogen datter ijets goets sal verloopen, oock wesende verobligeert, om in alle sinceriteijt, goetwillicheijt ende getrouwicheijt altijts te helpen inden iersten wel bequaem mede collateurs designeren ofte assumeren – Item die goeden ende gerechticheden conserveeren ende defenderen, de reeckeninge behoorlijck gedaen lauderen, die vruchten defenderen, die questien impedieren ende decideren ende oock alle dese comfraterniteijten, litmaeten ende saecken hertelijck patrocineren ende getrouwelijck promoveren.
Ende ten lesten om tegen alle de opcomende swaricheijt te versien ende oock om alle onnutte costen te verhoeden soo ende in wat manieren ende hoedanige, die schier oft morgen souden mogen oprijsen, egeen uijt gescheijden, alsulcken geschil ende swaricheden sullen alleen bijde proviseurs ende

76f [VERVOLG AKTE 6]
Item ende soo haest alsser eenige renten gelost oft gequeten mochten worden, die selve terstont salmen soo haest alst mogelijck sal wesen, ter selver naturen wederom beleggen op goede sufficiënte onderpande, ofte goede oude renten daervoor coopen, welcke panden die alnoch beleeght mochten worden al [278] moeten gelegen wesen binnen der meijerije vanden Bossche ende t’selffde al nae goetduncken vande heeren proviseuren deser fundatie.
VANDER RECOGNITIE VANDE HEEREN PROVISEURS ENDE COLLATEURS
Item ick maecke elcke van de twee heeren proviseurs ende den twee heeren collateurs deser fundatiehier naer gedesigneert elcken vier Carolus gulden jaerlijcx den welcken van dese respective sal gelieven buijten deser fundatie last oft cost deurchdelijck te administreren, patrocineren oft assisteren, ende op den reeckendach de reeckeninge te hooren ende passeren etc.
Item oock onder de last, dat zijlieden de voors. beurssiers binnen deser stadt van den Bossche alle jaer tweemael sullen visiteren met den rentmr. deser fundatie om etc.
Item een ijegelijck beurssier sijn eerste misse celebrerende, sal die voors. rentmr. uijtreijcken twee Carolus gulden – item aen den geene die in ascensu de classe ad classen seu in artium promotione primus sal wesen, sal denselven rentmr. uijtreijcken eene ngulden.
Item aenden schoolmeester vanden beurssier die primus sal sijn geweest, oock eenen gulden hoopende alsoo met Godts gratie hier van t’samen, soo priesteren als primos in ascensu alle jaer doorgaens te hebben, ende te verwachten twee ofte drie int getal, sonder alsoo dese maeckselen jaerlijcx ontrent beloopen ses gulden soude alsoo tsaemen maecken dese maeckselen totten beurssiers als vroechmisse tot Nuenen ende voors. schoole dominicael ende festivael ende die gagie vanden provisoirs ende collatoirs met oock die voors. tien gulden sijn uijtbrengende jaerlijcx ontrent [278r] vijff hondert gulden ende vijff ende veertich gulden blijven alsoo noch