Notaris-, schepen- en andere akten

8 Voor Wouter Strick en Hendrick Jan Birten schepenen der vrijheid van Os leggen Rut Jacob Rijcken, Tomas Marcelis Coolen, Rob Derricx, Gerrit Claessen, Hendrick Jan Hendricx en Hendrick Seberts na daartoe gedagvaard te zijn door Jan van Meeuwen vanwege de absentie van de vorster een verklaring af ter instantie van de proosten, dekens en gildebroeders van het Sint Joris en Sint Sebastiaan Gilde genaamd de Oude Schuts (St. Joris ende St. Sebastiaen Gilden genaemt de Oude Schuts Gilt) over de vraag wie de vrije beschikking of de macht heeft over de goederen en de jaarlijkse inkomsten van het altaar van Sint Joris en Sint Sebastiaan (Autaer van St. Joris ende St. Sebastiaen) en waaraan de jaarlijkse inkomsten worden besteed en aangewend. Rut Jacob Rijcken is circa 76 jaar oud en meer dan 50 jaar gildebroeder van het Sint Joris en Sint Sebastiaan Gilde genaamd de Oude Schuts. Tomas Marcelis Coolen is circa 75 jaar oud en is meer dan 40 jaar gildebroeder van dat gilde. Rob Derricx is circa 74 jaar oud en meer dan 30 jaar gildebroeder van het gilde. Gerrit Claessen is circa 70 jaar oud en circa 25 jaar gildebroeder. Hendrick Jan Hendricx is circa 70 jaar oud en circa 30 jaar gildebroeder en Hendrick Seberts is circa 60 jaar oud en meer dan 30 jaar gildebroeder. De getuigen verklaren dat de proosten of dekens met raad en advies van de andere gildebroeders altijd en sinds mensenheugenis (buiten memorie van menschen) over die goederen en inkomsten de vrije beschikking hebben gehad en deze hebben gegeven en uitgereikt naar goedbevinden van de gildebroeders en dat peiselijk en gebroederlijk sonder tegenstand of tegenspreken van iemand. De geestelijkheid heeft daar nooit iets van genoten behalve dan hetgeen aan hen wordt gegeven voor de godsdienst die zij op de teerdagen van het gilde deden.

7 Voor Derrick Bogers en Hendrick Jan Birten schepenen der vrijheid van Os leggen Gerrit Janssen Crock oud circa 73 jaar, Jacob Ariens oud circa 70 jaar en Jacob Hendricx oud circa 64 jaar een verklaring af over de vraag wie tot op heden de vrije beschikking heeft gehad over de goederen en de jaarlijkse inkomsten van het Gilde van Sint Antonius (Gult van St. Anthonis) binnen de vrijheid van Os. Gerrit Janssen Crock verklaart dat hij meer dan 47 jaar gildebroeder bij het gilde is geweest en verschillende keren deken is geweest. Jacob Ariens verklaart dat hij meer dan 40 jaar gildebroeder en deken is geweest en Jacob Hendrix verklaart dat hij 15 of 16 jaar gildebroeder en verschillende keren deken is geweest. De getuigen verklaren dat de dekens en gildebroeders sinds mensenheugenis de vrije beschikking hebben gehad over de goederen en de jaarlijkse inkomsten van het gilde en daarvan uitgaven en uitkeringen te doen naar hun believen. Als het gilde teert wordt er een openbare tafel ter ere Gods gedekt voor de arme lieden, die daaraan eten en drinken naar oude gewoonte. Er zijn nooit geestelijke personen geweest die van de inkomsten hebben genoten met uitzondering van hetgeen wordt gegeven aan diegenen voor de dienst Gods tijdens de teerdagen.
Bezegeld met het zegel ad legata der vrijheid van Os.
W.g. Engelbert de Man secretaris.

6 Afschrift
Voor Peter Ackerman en Mr. Abraham Hendricks schepenen der vrijheid van Os leggen Heijmerick Jans oud circa 44 jaar, Aert Sijmons oud circa 43 jaar, Toenis Rutten oud circa 48 of 49 jaar en Arien Aerts oud circa 47 jaar een verklaring af ter instantie en op verzoek van Rut Jan Thoenissen en Neel Rutten kapelmeesters op Osserschaduwijck [van de Sint Antoniuskapel]. Zij verklaren dat de pacht die de goederen van de kapel van Osserschaduwijck jaarlijks opbrengen en aan de kapelmeesters die iedere twee jaar af- en aantreden betaald is, zijn aangewend voor het onderhoud van de kapel zoals het dak, het glas en alles wat er verder bijhoort en dat het overschot van die pacht is uitgereikt (gespijnt) aan de armen. Verder verklaren zij dat er nooit iemand anders dan die van Osserschaduwijck ‘soo wanneer uijt de pacht van de Capelle goederen aldaer niet connen vervallen’ bijgedragen hebben aan de reparatie en het onderhoud van de kapel. Er heeft zich nooit iemand om de kapelgoederen bekommerd of zich ermee bemoeid, maar men heeft de kapelmeesters daarmee laten begaan.
Bezegeld met het grootzegel van de vrijheid van Os in groene was, bedekt met wit couvert.
Ondertekend: Engelbert de Man secretaris.
16-4-1651
Stemt overeen met het origineel Engelbert de Man secretaris der vrijheid van Os.

5 Voor Wouter Stricken en Mr. Abraham Hendricks schepenen der vrijheid van Os leggen Adriaen Anthonis van Lent oud circa 62 jaar, Jan Peter Schoenmaeckers oud circa 50 jaar en Toenis Jochems oud circa 90 jaar een verklaring af over wie tot op heden de vrije beschikking heeft gehad over de goederen en de inkomsten van de Broederschap van Onze Lieve Vrouw (het Broederschap van Onze Lieve Vrouwe). Adriaen van Lent en Jan Peters verklaren dat zij lang geleden provisoren zijn geweest van de Onze Lieve Vrouwe Broederschap. De broederschap is eertijds gesticht (gefundeert) door Goijaert van Os ridder. De heer van Erp stelt de provisoren aan en zet ze af zoals het hem belieft, maar hij heeft ook de vrije beschikking over de goederen van de broederschap en de jaarlijkse inkomsten om ervan te geven en uit te reiken waar en wanneer het hem belieft. Een deel van de inkomsten wordt benut en verstrekt aan de arme lieden door middel van het uitreiken (spienen) van brood, dat daartoe door de provisoren wordt gebakken. Een ander deel wordt gebruikt om de onkosten te betalen welke de arme lieden verteren op de teerdagen als de gildebroeders teren. Op die dagen wordt ter ere Gods voor de arme lieden een openbare tafel gedekt, aan welke ze kunnen eten en drinken naar oude gewoonte. De geestelijke personen hebben nooit meer genoten van de inkomsten, dan hetgeen aan hen wordt gegeven voor de dienst Gods die op die teerdagen worden gehouden en andere vergelijkbare onkosten. Thoenis Jochems verklaart dat de heren van Erp van oudsher altijd de vrije beschikking en macht hebben gehad over de goederen en de jaarlijkse inkomsten van de Heilige Geest der voorschreven vrijheid (= Tafel van de Heilige Geest of Armentafel) als ook over de goederen van Onze Lieve Vrouwe Broederschap. Zowel door de provisoren als door de armmeesters worden jaarlijks de armen bedeeld (gespint).