

Ende ten lesten tegen alle de opcomende swairicheijt te versien ende oock om alle onnutte costen te verhoeden soo ende in wat manieren ende hoedanighe die schier oft mergen soude mogen oprijsen, egeen uijtgescheijden alsulck geschil ende swairicheden sullen alleen bij de proviseurs ende collateurs als amicable pacificateurs als arbiters bij hun selven van officie wegen alleen oft als die geresen questien sijn pregnant ende important met adres van twee onpartiael rechtsgeleerden bij parthijen aen beijde sijden te eligeren, ofte te assumeren, met welcken heeren proviseurs ende collateurs ende adviseurs interpretatie, declaratie determinatie oft uijtspracke ex vocum pluralitate gegeven parthijen van beijde sijden hem selven moeten contenteren ende te vreden houden sonder eenige applicatien ofte remedien daer
Aldus soo hebbe ick dese tegenwoordige fundatiën voleijndt, volgens het getuijgenis mijner consciëntie ende intentie met preserveerde macht van geduerende mijner menschelijcker peregrinatie nu drije ende tsestich jaren out sijnde alnoch te mogen verminderen ofte vermeederen te corrigeren ende veranderen, in kennisse der waerheijt van allet gene voors. staet, welck ick bij eenen getrouwen vrient aldus int reijn hebbe doen schrijven, Soo hebbe ick daer naer tot naerder verseeckeringhe met mijn eijgen naem het selve onderteeckent ende met mijn gewoon signet bevesticht op huijden den iersten dach augustij anno xvi c ende derthien, onderteeckent Jan Daems pbr [= presbyter] ende was besegelt met een cachet daer op gedruckt – Onder stont gecollationneert tegens d’originele fundatie ende daermede dese copie bevonden concorderende bij mij Gerardt Kempen pbr = presbyter als openbaer ende bij den Rade van Brabant geauthoriseerde notaris – Oirconde deses etc. G.Kempen notaris – onder stont nae voorgaende collatie tegen asijn [166] origineel als voor is dese tegenwoordige copie bevonden te accordeeren van woorde tot woorde – bij mij ondergeschreven notaris ende was geteeckent G. Vleeshouwer 1622.
Dese copije gecollationeert tegens de copije originaele is hier mede door mij Johan van Horenbeeck als openbaer bijde Ed: Mo: Rade van Brabandt in ‘sGravenhage geadmitteert notaris tot sHertogenbossche residerende bevonden opden darthienden dach der maendt junij anno sesthien hondert drije ende vijfftich van woorde tot woorde t’accorderen – t’oirconde etc. Jan Horenbeeck nots. pub.

Item ick maecke elcke vande twee heeren proviseuren ende den twee heeren collateurs [vande recognitie vande heeren proviseurs ende collateurs] deser fundatie hiernae ghedesigneert elcken vier Carolus guldens jaerly[ycx] den welcke van desen respective sal gelieven buijten deser fundatie last oft cost deughdelijck te administreren patrocineeren oft assisteren, ende op den reeckendach de rekeninge te hooren ende passeeren etc.
Item oock onder de last dat sij lieden de voors. beursiers binnen deser stadt vanden Bossche alle jaer tweemael sullen visiteeren met den rentmr. deser fundat ie om …
Item een iegelyck beurssier sijn eerste misse celebereerende sal die voors. rentmr. uijtreijcken twee Carlus guldens – item aenden genen die in ascensu de classe ad classen seu in artium promotuone primus sal wesen sal den selven rentmr. uijtreijcken eenen gulden.
Item aenden schoolmr. vanden beursier die primus sal sijn geweest oock eenen gulden hoopende alsoo met Godts Gratie hier van tsamen soo priesters als primus in ascensu alle jaer doorgaens te hebben ende te verwachten twee ofte drije int getal, soude alsoo totten beurssiers als vrochmisse tot Nuenenendede de voors. schoole dominicael ende festivael ende die gagie [163] van den proviseurs ende collatoirs met oock die voors. thien gulden sijn uijtbrengende jaerl[ycx] omtrent vijffhondert gulden ende vijffenveertich gulden blijven alsoo noch daer en boven die nijet wech gemaeckt en sijn omtrent vijffenvijfftich gulden die welcke voors. somme van vijffhondertvijffenveertich gulden mede begrepen is het loon vanden rentmr. deser fundatie dwelck ick schicke tot veertich gulden jaerl[ycx] ofte soo wel min oft meer gelijck die heeren provosoirs ende collateurs metten selven sullen overcomen ende die resterende
Item tot het officien van het voors. rentmeesterschap sullen aennemen eenen eerl[ycken] ende gedienstigen verstandighen ende getrouwen priestere binnen deser stadt residerende sterck ende ledich discreet ende secreet genoch daer toe bequaem wesende bij behoorlijcke conventie, ende salaris voor eenen seeckeren tijt van jaeren onder sufficente cautie assigneeren welcken rentmr. met Abdia Bermhertich met Stephano rechtveerdich ende met Christo de jeucht scholair gonstich sal bevonden sijn ende blijven op ende van allen der dotatien parceelen qualiteijt ende quantiteijt informatie ende notitie te nemen sufficient – item trouwel[yck] boeck ende register [162r] te houden – item alle renten, chijnsen, pachten, crediten, recognitiën, restitutien, lagaten, fauten ende andere restanten ofte schulden egeen uijtgesondert neerstelyck te innen, ende alle actie questie processe evictie etc. behoorl[yck] te achtervolgen – item ende de beussiers alle jaer bij vier termijnen promtel[yck] bij een gemeijn ende reijn handt te betaelen ende te aleten volgen ofte haelen onder recipisse oft subscriptie – item ende alle jaer van gelijck eens te voldoen op conditiën als boven verhaelt, ende anders oock nijet die vijffentwintich gulden totter vrochmissen ende alle penninghen totter voors. schoolen dominicael ende festvael gelaten ende voortds allet geen te doen, dat het officie eenichsints sal vereijsschen ende de heeren proviseurs sal gelieven hier in gedaen te hebben.
Item ick versuecke ootmoedelyck ende eligere ende deputere tot provisoirs ende protecteurs der voors. geheelder fundatie de Eerwerdige Heer Archidiacom ende Archepresbijterum Ecclesie Buscoducensis ter tijt sijnde, om goet opsicht op allen den gelden der voors. fundatie te nemen, ende eenen goeden getrouwen rentmr. daer toe te stellen die mede eenen liefhebber is van dusdanige beurssiers
Item ende alle jaer tweemael den selven beurssiers achtervolgende den voors. regel ende die goeden ordonnantie die de voors. heeren proviseurs ende collateurs noch sullen believen te maecken te visiteren wair mede adjunct sullen wesen die naebeschreven heeren collateurs metten rentmr. deser fundatie om neerstich gade te slaen dat doch een ider beurssier sijn officie wel doet als boven verhaelt ende om goet opsicht deser fundatie te nemen ende de beurssiers die nijen wel en studeeren ende den voors. regel nijet wel en onderhouden, met oock die statuten ende goede ordonnantiën, die voors. heeren provisoirs ende die naebeschreven heeren collateurs, noch sullen believen te [164r] maecken te priveeren ende wederom andere in de plaets te stellen.
Item ick versoeck oock ootmoedelijck ende deputere collateurs der vacante beursen die eerwerdighe heeren mijn heeren den poenitentiarius der Cathedrale Kercke vanden Bossche ende den prior des Convents vande Predicheeren deser stadt ofte bij gebreecke van hun sijnen hoochsten leesmeester altertijt sijnde, welcke heeren provosoirs collatoirs ende visitateurs ick geve volcomen commissie ende verleene volmacht inden iersten om goede kennisse te nemen vande beurssiers die in dese fundatie

Item als het jaer nu om sal wesen, dat aldusdanighe priesters doe voors. vrochmisse gedaen sal hebben als den selven nu om sijn gelt comt oft daer imant met sijne quitantie seijndt, soo sal den selven alle reijsen verbonden ende gehouden wesen attestatie te brenghen ofte [160r] te seijnden vanden pastoir ofte den schepen ofte den secretaris van Nuenen dat aldaer voor sulcken tijt als deselve priesteren betaelinge verzoeken alle sondaghen ende heijlichdaghen soo lange die vrochmisse ende oock die hoochmisse inde kercke gedaen is tot Nuenen ofte bij foute van desen en soudemen den selven nijet schuldich sijn te betaelen dan alleen voor alsulcken tijt ende nijet langer dan die voors. missn als boven gedaen soude wesen, oock met conditie hier in toegedaen oft den selven priesteren, die dese sondaegsche ofte heijlichdaeghsche misse sullen aenghenomen hebben, het sij voor een jaer oft langer ende den selven hen dickwils absenterende, soos al men den selven voor elcke misse die hij ongedaen sal laeten staen corten ende aen de selve somme afftrecken alle reijsen vijff stuvers –
Item noch maecke ick sondaeghsche ende heijlichdaeghsche school tot Nuenen [vanden school dominicael ende festivael tot Nuenen] twelff Carolus gulden jaerlijckx, behoudelyck dat de schoolmr. aldaer niemanden vande gene die des sondags ende des heijlichdaghs schoolen sullen comen ende dagelijcx nijet schoolen en gaen eenich gelt aff en sal nemen ten waer dat imant van selffs begeerde te
Item van gelijcken saecken ick alnoch tot een school dominicael ende festivael inder heerlijckheijt van Mierloo twelff Carlus gulden jaerlijcx op den selven voet ende conditie, ghelijck die van Nuenen hier voor gemaeckt ende gelaeten sijn, oock alle naeden regel die mijn heeren proviseuren sal believen te maecken – item ende dese twee maeckselen vanden voors. schoolen begeer ick dat byden rentmr. der voors. mijnder fundatie vande beurssen uijt gereijckt sullen woorden vande penningen der selver fundatie op conditie ende protestatie nochtans, want dese schoolen nijet ghehouden en woorden nae den regel ofte oronnantie vande voors. heeren proviseurs dat alsdan geensints daer toe eenich gelt uijt gereijckt oft betaelt sal woorden, ende daer om sal een ider van twee principaele schoolmrs. die dese schoolen metten hunnen sullen houden alle jaer als die selve om geen sullen comen ofte met hunne quitantie daer imanden om seijnden schuldich ende verbonden sijn hier van mede te brengen ofte seijnden attestatie vanden pastoor ofte schepenen, ofte vanden secretaris der selver plaetse, dat die selve schoolen nae behooren sijn gehouden geweest ende dese rentmr. der fundatie geblecken wesende sal een ieder sijn voors. maecksel [161r] uijt reijcken ende betaelen ende anders oock nijet –
Item oft deselve altesamen, ofte enige van hun hier eenige schoolen af lieten staen, ende en begeerde die nijet te doen, soo sullen alle dese selve penninghen oock al wederom blijven tot behoeff deser fundatie van vijff beursiers, gelijck oock vande vrochmisse tot Nuenen is geseijt, soo oft nu schier oft mergen gebeurden dat die voors. vrochmisse tot Nuenen ende dese voors. schoolen
Item ende oft oock gebeurde dat die beurssiers schier ofte mergen door groote dier tijden metten voors. portien die geheel schemel mochten wesen ende ter werelt anders nijet en hadden en haer nijen costen bedragen – Soo sullen die heeren provisoirs vanden selven overschot alsulcken schemele beurssiers tsij hier ofte oock tot Loven naer haer discretie ende noot die daer soude mogen wesen een weijnich believen toe te vuegen opdat deselve beursiers door gebreck van nootel[ycke] onderhout hunnen begonnen cours nijet en verlaeten, mits dat ick altoos [162] als hier voor is geseijt, die alder schamelste ende verlaetenste hier inne versuecke te hebben preferentie in alsulcken geval en salmen egeen meer innemen dan het voors. iertot Nuenen metter schoolen dominicael ende st getal.
Item en oft gebeurden datter schier oft morgen eenige vande voors. renten gelost ende gequeten woorden, oft datter eenige reductie op mocht comen, dat die penningen soo veel sjaers nijet op en brochten, soo sullen nochtans die heeren proviseurs die maeckselen, soo vander misse tot Nuenen metter schoolen dominicael ende festivael op conditien als boven den beurssiers, maer in alsulcken cas ende gevallen salmen dair tegen eenen beursier te langer uijt laeten blijven sonder eenen nieuwen in te nemen alser eenige uijt gegaen sal wesen.
Item ende soo haest alsser eenige renten gelost oft gequeten mochten woorden die selve terstont salmen soo haest alst mogelijck sal wesen, ter selver natuere wederom beleggen op goede sufficente onderpanden ofte goede oude renten daer voor coopen

Item oock met conditie dat men van de beursieren vande voors. vijff plaetsen altoos den outsten cloecksten ende geleertsten ter preferentie sal laeten hebben ende den jongsten ende ongekeertsten soo lange sal laeten wachten ten waere nochtans datter bevonden wo[o]rden jonger van jaeren als sij hennen ouderdom voors. effenwel hadden die clercke ende geleerder waeren dan die outsten in desen geval sal den jongsten preferentie hebben
Item als nu dese voors. vijff plaetsen sullen volbracht wesen soo sullen wederom ierst ende vooral preferentie hebben alle mijn susters voors. kijndern ende alle naevolgende neven ende vrienden ende magen ende daernaer die voors. ende gementioneerde heerlicheden ende dorpen ende waerter onder deselve geen bequaen bevonden en wo[o]rden, soo sullen de heeren proviseurs ende rentmrs. alser eenige beursen sal waeren opte groote schoole vanden Bossche in brieffen laeten stellen ende het selve oock laeten segge, ende op den preeckstoel van St.Jans ende ten Predicheeren, Nuenen Oirschot ende Mierloo ende die ure plaetse ende
Item alsoo hier voor is gestelt seeckere preferentie voor beussiers van restitutie, soo eest dat ick wil ende begere dat alsdan alle neven ende nichten kijnderen ende alle voordere vrienden ende magen soo wel inde borchtocht ende restitutie gehouden ende verbonden sullen sijn te stellen ende voldoen door faute als boven verhaelt als vreemde persoonen, mits dat sij voordeel hebben, datse altoos voor vreemde mogen gaen, ende mits dat elck van mijn susteres soonen als boven verhaelt vrij daer mogen instellen sonder eenighe restitutie te doen, ende als boven breeder verhaelt staet –
[159] Item alsoo ick inder heerlijckheijt van Nuenen gebooren ende opgevoedt ben, van sondaghsche ende heijligendachse missen tot Nuenen, ende daer tegenwoordich meestendeel mijn vrienden ende bloetgewanten sijn woonende ende daer oock sijn hebbende verscheijde tijdel[ycke] goederen ende alsoo die kerck van Nuenen tegenwoordich qualijck vn Godtsdienst is voorsien overmits dat gebreck van goet onderhout, alsoo datter in seeckere verleden jaeren maer alleen en is geweest eenen priester alsoo dat aldaer sondaghs ende heijlichdachs egeen vroemisse en is gedaen geweest, ende alsoo Heer Aert Wouters priester zaliger memorie mijn out heere oom hier toe gemaeck hadde bij testament een hondert guldens eens die daer nae beleijt sijn op een onderpandt tot Gerwen aende Val, nu toecomende Jan Willem Geridts
Item ende oft saeck waer, dat die van Nuenen geenen priester en costen becomen ende die voors. vrochmisse en wo[o]rden nijet gedaen soo en sal den rentmr. der voors. fundatie die voors. vijfffentwintich gul[den] nijet uijtreijcken mar die wederom behouden tot deser selver fundatie, soo lange ende ter tijt toe, die kerckmrs. van Nuenen ofte den priester die den dienst aengenomen heeft dat aenden selven rentmr. deser fundatie te kennen sullen geven, dan bij faute als boven, soos al den rentmr. deser mijne fundatie dan soo lange een weeckmisse allen woensdagen doen ofte doen doen op St.Catharina altaar in St.Janskercke binnen den Bossche bij aldien ick aldaer begraven ligge ende want ick tot Oirschot ligge, soo sullen die selve moghen [160] op St.Pieters ende Pauwels altaar oock in St.Janskercke hier toe laetende in geval lende bij faute als boven inde paletse vande voors. vijffentwintich gulden pro rata tegent jaer twelff gulden onder den last als volght, want ick en wil geensints