Item oock met conditie dat men van de beursieren vande voors. vijff plaetsen altoos den outsten cloecksten ende geleertsten ter preferentie sal laeten hebben ende den jongsten ende ongekeertsten soo lange sal laeten wachten ten waere nochtans datter bevonden wo[o]rden jonger van jaeren als sij hennen ouderdom voors. effenwel hadden die clercke ende geleerder waeren dan die outsten in desen geval sal den jongsten preferentie hebben
Item als nu dese voors. vijff plaetsen sullen volbracht wesen soo sullen wederom ierst ende vooral preferentie hebben alle mijn susters voors. kijndern ende alle naevolgende neven ende vrienden ende magen ende daernaer die voors. ende gementioneerde heerlicheden ende dorpen ende waerter onder deselve geen bequaen bevonden en wo[o]rden, soo sullen de heeren proviseurs ende rentmrs. alser eenige beursen sal waeren opte groote schoole vanden Bossche in brieffen laeten stellen ende het selve oock laeten segge, ende op den preeckstoel van St.Jans ende ten Predicheeren, Nuenen Oirschot ende Mierloo ende die ure plaetse ende
Item alsoo hier voor is gestelt seeckere preferentie voor beussiers van restitutie, soo eest dat ick wil ende begere dat alsdan alle neven ende nichten kijnderen ende alle voordere vrienden ende magen soo wel inde borchtocht ende restitutie gehouden ende verbonden sullen sijn te stellen ende voldoen door faute als boven verhaelt als vreemde persoonen, mits dat sij voordeel hebben, datse altoos voor vreemde mogen gaen, ende mits dat elck van mijn susteres soonen als boven verhaelt vrij daer mogen instellen sonder eenighe restitutie te doen, ende als boven breeder verhaelt staet –
[159] Item alsoo ick inder heerlijckheijt van Nuenen gebooren ende opgevoedt ben, van sondaghsche ende heijligendachse missen tot Nuenen, ende daer tegenwoordich meestendeel mijn vrienden ende bloetgewanten sijn woonende ende daer oock sijn hebbende verscheijde tijdel[ycke] goederen ende alsoo die kerck van Nuenen tegenwoordich qualijck vn Godtsdienst is voorsien overmits dat gebreck van goet onderhout, alsoo datter in seeckere verleden jaeren maer alleen en is geweest eenen priester alsoo dat aldaer sondaghs ende heijlichdachs egeen vroemisse en is gedaen geweest, ende alsoo Heer Aert Wouters priester zaliger memorie mijn out heere oom hier toe gemaeck hadde bij testament een hondert guldens eens die daer nae beleijt sijn op een onderpandt tot Gerwen aende Val, nu toecomende Jan Willem Geridts
Item ende oft saeck waer, dat die van Nuenen geenen priester en costen becomen ende die voors. vrochmisse en wo[o]rden nijet gedaen soo en sal den rentmr. der voors. fundatie die voors. vijfffentwintich gul[den] nijet uijtreijcken mar die wederom behouden tot deser selver fundatie, soo lange ende ter tijt toe, die kerckmrs. van Nuenen ofte den priester die den dienst aengenomen heeft dat aenden selven rentmr. deser fundatie te kennen sullen geven, dan bij faute als boven, soos al den rentmr. deser mijne fundatie dan soo lange een weeckmisse allen woensdagen doen ofte doen doen op St.Catharina altaar in St.Janskercke binnen den Bossche bij aldien ick aldaer begraven ligge ende want ick tot Oirschot ligge, soo sullen die selve moghen [160] op St.Pieters ende Pauwels altaar oock in St.Janskercke hier toe laetende in geval lende bij faute als boven inde paletse vande voors. vijffentwintich gulden pro rata tegent jaer twelff gulden onder den last als volght, want ick en wil geensints
8. Item moetern al eermen mach wo[o]rden gevisiteert ende [155r] vanden eenen camp inden anderen gestelt onder verbintenisse van sijnen persoon cautien ende bourghtocht derhalven nootel[yck] ende mogel[yck] den heeren proviseurs willicj ende wettich geloven desen regel militair nijet alleen tgeene wes voor ende nae verhaelt staet ofte dien eenichsints aengaet, ende dat noch vande eerwerdige heeren proviseurs ende collateurs deser fondatie gestelt, ende verandert ofte verbetert sal wo[o]rden te onderhouden ende sonder besroch, arch, ende list ende alle vromicheijt ende getrouwicheijt nae vermogen ende nae die gratie die Godt sal geven met dat werck te volbrenghen ende te achtervolgen ende die al op den peen van legael ofte scholasteraelen punitie ende van terstont patientel[yck] met Davidt te verdragen die verdiende correctie, oock in cas van merckel[ycke] degeneratie, tergiversatie mits ick egeen ander dan alleen clericael ende geheel als voor ende naer vruchtbaer scholiers en wille alimenteren ofte tolereren. op den peen van privatie ende van terstont oft onlancx aende handen vandenrentmr. deser fundatie, nae gelegentheijt des staets ende misdaets (sonder retracteeren) met den knecht Schalck ende trachte restitueeren van ontfanck provisien ende penningen [156] voors. als Evangelische ponden, nijet sonder grooten schade ende intrest inder aerden bevonden, inden iersten, inde twee ierste campen tweten die
Item soo ofter nu eenige beurssieren waeren hunnen cours als boven alhier ten Bossche ende tot Loven volbracht ende den Sudrom [dubieus] hebben ende oock van gelijcken tot Loven post promotionem oft als sij sullen wesen baccalaura formati ende hem metter daet sonder eenich langer vertreck, oft ten langsten binnen een halff jaer daer naer totten priesterl[ycke] staet, oft in eenige geapprobeerde cloosteren in dit bisdom van den Bossche nijet en begaff, die selve sullen schuldich ende verbonden wesen die restitutie oft hun beurge in hunnen naem ende alle clausulen hier boven verhaelt terstont te voldoen aen handen vanden rentmr. deser fundatie uijtgenomen dat i ndie restitutien alleen vrij ende exempt sullen sijn ende blijven alleen ende anders oock oock egeen dan die hier inde naevolgende preferentie [156r] uijtgedruckt sullen wo[o]rden –
Item tot dese voors. beurssen sullen preferentie hebben alle die geene die van mijnen bloede sullen sijn waervan die aldernaeste altoos sullen voorgaen ende die gene die effeb nae sijn, daer van sal den armsten ende verlaetsten ende den ousten ende cloeck van verstant wesende preferentie hebben –
Item men sal ierst beginnen aen mijn geheel ende halff susters kijnderen soo verre die bequaem sijn achtervolgenden regel deser mijner fundatie –
Item en alsser egeenen van mijnen bloetgewanten bequaem en sijn als vooren verhaelt soo sullen hier naer preferentie hebben, die van de heerlyckheijt van Nuenen daer nae die van Oirschot ende daer nae die van Mierlo, daer nae oock van Vessem, Bladel, Westelberse, Middelberse, Wintelre, ende Best indifferentelijcken alwaer het Capittel van Oirschot de thiende
Item alsoo Anneken mijn eenife suster alnoch nijet gehout en is, en oft sij nijet en quaem te houwen, soos al die [157] selve mijn voirs. suster een nominatie tot een vacerende beurse tot behoeff van onse vrienden mogen hebben, al achtervolgende dese fundatie ende ander nijet –
Item alsoo lijsken mijn eijgen suster zaliger achtergelaeten heeft twee soonen verweckt bij Joosten Hendricx van Deurssen haeren man den eenen genoempt Heer ende Mr. Adam ende den anderen Joachim, soos al desen Joachim mijnen neeff soo verre hij daer toe bequaem is ende anders oock nijet van de voors. beursen eene van de ierste moghen genieten – Item alsoo Catharina mijn suster zaliger alleen een dochter achter gelaeten heeft genoempt Lijntken verweckt bij Jan Hendricx haeren man za: ende mits dese Lijntken selver nu oock een van haere bequemste soonen, daer toe bequaem wesende op sijnen tijt moghen presenteeren ende een palets genieten –
Item alsoo ick noch hebbe drije halve susteren waer aff d’outste genoempt is Mariken geweest naegelaeten weduwe van Lauwereijns Gerartssen van Roij ende daerbij verweckt seeckere soonen ende hier nae wederom verhout aen Jan Gerits van Vechel, soos al oock int ierste alleen eenen soon vande bequemste het sij van de ierste ofte tweede man in dese beurse mogen comen ende genieten [ 157r] –
Item de tweede halve suster genoempt Geertruijt oft Truijken geweest de huijsvrouwe van Pieter Wouters daer van sal oock al eenen van haeren bequaemste soon in dese beurse mogen comen –
Item de derde halve suster is oock genoempt Mariken huijsvrouwe van Evert Aedts [mogelijk Aerdts] dese selve sal oock een van haere bequaemste soonen op haeren tijt mogen presenteren ende inbrengen ende sullem mijnder heele ende halve susters kijnderen vande ierste graedt
3. Item moeten met Busilio geen ander dan slecht, simpel ende clericael habijt van coleuren grauw ofte swart sonder eenige fronsen, boorden, lobben ofte diergelijcke curieus fatsoen al conformelijck de ordonnantie vande eerwerdige heeren proviseurs gemaeckt procureren ende useren noch uijtwendich gewaet ofte huijsraet begeren.
4. Item moeten in allesulcke cellekens ofte camerkens der geregeerde rende exempleerder huijsen ofte collegien successivel[yck] logeren ende hospiteeren als den heeren proviseurs believen binnen den Bossche in domo fratrum ofte enige andere bequaeme plaetsen, als nae [153] goetduncken vande heeren proviseurs ende binnen Loven inde collegie van Standonck oft elders ende aldaer hunnen costen coopen oft hen selffs costen doen.
5. Item moetern alle dagen de voors. bursiers eens het heijlige sacraficie der missen devootelijck hooren ter memorie van de passie ons Heeren Jesu Christi, Godt biddende met Davidt om goet verstant ende der zielen zalicheijt met Salamon om wijsheijt ende des lichaems nootdrufticheijt met Elia om viericheijt ende des hemels vochticheijt, met mijnen eerwerdigen patroon St.Jan, om dem Heijlogen Geest ende sijnder operatie oft gaven meenichvuldiheijt, mede den heer dickwils dankende ende lovende van sijn genaeden ende weldaden, oock mede frequenterende alle sondagen ende heijlighdagen in het hoogh choor der cathedrale kercke deser stadt vanden Bossche naer vermogen des woonhuijs ende der schole, om den sanck ende die kerckelycke ende geestelycke manieren ende ceremonien te leeren.
6. Item moeten promtelijck ende perfectel[yck] aen dusdanighe beursgesellen ende criste discipelen onvermaent [153r] wel betaemen voor een fundateur ende alle sijn
7. Item mogen terstont als den cuers sal wesen gheabsolveert hen selven totten dienst der H: Kercke mijn eerwerdige Heere den Bisschop vanden Bossche ende de heeren provisueren deser fundatie ter stont presenteeren. om mede discipul ende stadthouder Christi opter aerden te woorden [lees: worden] commissien ende benedictie begeren om eenige pastoraelen dienst in dat bisdom vanden [155] Bossche te bedienen onder redelijck competentie omme ten minsten voor alsulcken tijt van jaeren als die selve beursiers in dese fundatie gestudeert sullen hebben – Item moeten alle dagen huns levens dese fundatie helpen eeren verstercken ende tegens den vijanden oploop ende aenstoot beschermen ende nijet alleen de voorswecheijt (?) honoreren ende voor sijn goeds vaders reputeren, maer oock aen ider beursier soo pnt (?) precedent als subsequent houdende in eeren ende achten voor sijne commensaelen ende lieff consenten
Item den ouderdom vande voors. scholieren in den iersten csamp aen te verden. sal wesen tusschen de acht ende veerthien jaer – Item inden tweeden camp tusschen den twelff ende achtien jaeren ende inden derden ende lesten camp tusschen de viertien
Regula: ende omme de geadmitteerde ende geïnstitueerde beursiers soetel[yck] te wennen ende sachtel[yck] te temmen ende van alle onbehoirlycke wildicheijt ende stuijmincheijt grsanicheijt [152] 1. sindelyckheijt, ledicheijt ende tracheijttot betaemelijcke ende manierlijcke poletijcque ende kerckelijcke stillicheijt ende goetwillicheijt neersticheijt ende gestadicheijt geregeertheijt ende godtdiensticheijt sachtmoedelijck te trecken ende deuchdelyck te verwecken – Soo wille ende ordonneere ick in plaetse van Regel oft Statuijten clericael ende collegiael dat een iegel[yck] beurssier niemant uijtgescheijden van wat conditie ende qualiteijte hij oock sij falcum effectu schuldich ende verbonden wesen te doen ende te laeten allet wes een deuchtsaem leersaem ende gehoorsaem scholier ende gerefomeert beurssier voor Godt ende sijn heijlige kercke sonder beschamen wel mocht betaemen, daerom salmen inden iersten volgends het heijlich concilium van Trente Catholicam religiosem ecclesiae Romanae aen handen der heeren provisoirs profiteren omnem harcsim abiureeren ende alle valsche suspecte der Satansche Sinagogien, propheeten, persoonen, plaetsen ende boecken als serpentich saet ende fenijnich quaet schouwen ende eviteeren.
2. Item ende moeten met een affectie filiael ende obedientie, reverentiael inde hejlighe gehoorsaemheijt [152r] van onsen Heere Godt van de heijliche kercke ende protecteurs, proviseurs ende colecteurs ende andere overheijt, daermen onder als salige boomkens sal rusten ende goede vruchten plucken, vastel[yck] blijven staen ende inden wech der heijliger gebooden ende verbooden,