Dit! Dit is wat ik als eerste aanhaal wanneer ik de vraag krijg waarom ik, opgegroeid in een Katholieke familie in een zeer Katholiek dorp in de jaren '70, niet alleen de kerk als kind verliet, maar het katholicisme met zoveel minachting beschouw.

Eeuwenlang heeft het jonge moeders van doodgeboren, of kort na de geboorte overleden, kinderen, dit walgelijke verhaal verteld.

Het weidverspreid kindermisbruik in de kerk, hoe verkeerd ook, is niet uniek voor de kerk. Dit verhaal is dat wel en wat mij betreft gelijk aan geestelijk marteling van mensen, voor wiens geestelijk welzijn de kerk zichzelf verantwoordelijk had gesteld.

Mark, dat laatste heb je mooi verwoord.

Als ik zelf op een kerkhof kom waar nog kinderen "achter de heg" begraven liggen, loop ik er altijd even langs.

Overigens hebben mensen -gelovig of niet- altijd moeite gehad met de vraag hoe om te gaan met het overlijden van (jonge) kinderen. Daaraan gerelateerd, pas zeer recent is het bijvoorbeeld mogelijk geworden om bij een doodgeboren kindje een geboorteakte op te mogen laten maken. Iets waarvoor heel lang door ouders in kwestie is gestreden.

Het hele idee van de erfzonde is toch te zot voor woorden, óók als je katholiek bent?
Daarnaast is het uiterst pretentieus om aan te nemen dat iemand met jouw geloof wèl in de hemel komt. Andere geloven denken daar nl. héél anders over.
Inmiddels is het de 21e eeuw: laten we dit soort primitieve denkbeelden nu eindelijk eens loslaten...

Eerste kindje van mijn ouders werd doodgeboren, jongentje, ook in ongewijde aarde begraven, kerkhof aan de Elizabethstraat te Vught, 1949, tweede, meisje, 1950, stierf kort na geboorte en is ook in ongewijde aarde begraven, zelfde plek, achter de " beukenheg " . Mijn vader kon jaren later nog de plek aanwijzen, was die uitvaart ondernemer stiekem achterna gegaan . Ik was derde dus, geboren en gedoopt, 26 dec. 1951 , te Vught .

Omdat het doopsel maar één keer mocht worden toegediend (het gaf immers een eeuwigdurend merkteken) was het gezien bovenstaand verhaal hoogst belangrijk dat het allemaal wel goed was gegaan bij het dopen. Maar er werd voor de twijfelgevallen een voorziening getroffen via het zogenaamde dopen onder voorbehoud.
In de kerkelijke doopregisters komt men regelmatig doopakten tegen waarin de pastoor in het Latijn schrijft dat hij het kind, "sub conditione", onder voorwaarde doopt.
De reden hiervoor is dat het waarschijnlijk om een "moeilijke bevalling" ging en dat de vroedvrouw tijdens de bevalling het gedeeltelijk geboren kind reeds gedoopt heeft om er zeker van te zijn dat bij noodlottige afloop het zieltje recht naar de hemel zou gaan.
De vroedvrouw moest hiervoor strikte doopregels eerbiedigen die door de kerk waren opgelegd en door de overheid waren bevestigd. Als voorbeeld zijn op internet onderrichtingen aan de vroedvrouwen, zoals ze in 1698 te Brussel waren uitgevaardigd, te vinden. De pastoor mocht twijfelen of de vroedvrouw wel strikt de onderrichtingen gevolgd had en het sacrament van het doopsel dus wel geldig was. Uit voorzorg doopte hij toch nog eens het kind "onder voorwaarde”. Zo had men ten minste de absolute zekerheid dat het kindje geldig gedoopt was!

Dank voor jullie reacties allemaal. Wat een tragiek in je verhaal, Henny. Het idee dat je vader heimelijk achter de uitvaart-ondernemer moet zijn gelopen, om te zien waar zijn zoontje werd begraven, is ongelooflijk droevig. Je geeft met je bijdrage in één keer weer welke onvoorstelbaar harde kanten er aan het 'rijke roomse leven' zaten. Veel dank voor het delen.

Dank ook voor je inhoudelijke toelichting, Jan. Buitengewoon leerzaam - en navrant! - om te lezen hoe daar destijds tegen aan werd gekeken. Bedankt voor je verhelderende relaas.

Marilou,
Ik plaatste gistermorgen mijn aanvullende toelichting.
Wat wil het toeval: gisteravond zie ik op TV een item langskomen over oude medische instrumenten. In een flits werd even de "doopspuit" vermeld. Ik had er nog nooit van gehoord. Maar via internet is er genoeg info te vinden.
Ik volsta met in het kort het volgende: historisch-wetenschappelijk instrument: de doopspuit. Een doopspuit wordt gevuld met water om een kind in de baarmoeder te dopen, wanneer te vrezen valt dat het de tocht door het geboortekanaal niet zal overleven.
Het ongedoopt overlijden van een kind had duidelijk een grote impact, dat blijkt uit de vele getuigenissen daarover. Maar dat men zover zou gaan door al in de baarmoeder te dopen had ik me niet kunnen voorstellen.

Nou zeg dat wel, Jan! Wat een huiveringwekkend idee. Tegelijkertijd is het - zoals jij ook al aangeeft - wellicht voor ouders wel troostrijk geweest dat hun kind toch gedoopt was, als het levenloos ter wereld kwam.

Dank voor je wetenswaardige aanvulling, Jan, weer wat geleerd...