Voor wie een oordeel wil vellen is het soms handig om wat te lezen van de figuur zelf, of van waar hij bij betrokken was.
In een boekje van 1933 (‘Charter van het Nederlandsche Volks-Fascisme’- Prof. Gerretson en ‘Het derde Stadium” – Wouter Lutkie) schrijft hij op pagina 16/17 heel duidelijk dat hij het fascisme als heilideologie voor Nederland ziet.
En in ‘De Partijen en de Nieuwe Orde’ in datzelfde boekje heet het op pagina 19 dat “Wie naast ‘Quadragesimo Anno’ de Italiaans fascistische werkelijkheid van dit oogenblik bestudeert, komt tot de, misschien verrassende, ontdekking, dat deze, in derzelver gemeenschaps- orde, sterk lijkt op een moderne toepassing der aloude christelijke gemeenschaps-leer, welke in bovengenoemden pauselijke zendbrief opnieuw werd geformuleerd.” Zoals misschien bekend werd in die encycliek in 1931 o.a. geschreven dat een katholiek nooit socialist kon zijn (hfdst.3, art.2, par.4, 6).
In 1934 verscheen een boekje “Italië dat mijn hart heeft (Gesprekken met Mussolini)” waarin hij behoorlijk aan de lippen van Mussolini hangt en o.a. schrijft (pag.93): “Doch wel is het fascisme een ‘democratie’ in den zin van decentralisatie, autarchie, of distributionisme, en corporativisme; wel in den zin van deelname aller volkselementen aan de regeering, wel in den zin van ‘Rerum Novarum’, ‘Quadragesimo Anno’en de andere sociale encyclieken der pausen.”
Lutkie synthetiseerde het fascisme wel vaker met de katholieke leer.
In 1934 nam Lutkie, samen met Arnold Meijer, deel aan het ‘IIe Congrès Fasciste de Montreux’, maar werd buiten gegooid omdat hij een redevoering van Mussolini (uitgesproken door generaal Coselchi) onderbrak. Maar voordat dat plaatsvond had het congres een resolutie aangenomen waarin weliswaar gezegd werd dat “die Judenfrage” niet door een universele “Hassfeldzug” tegen het totale Jodendom opgelost kon worden, maar dat veel Joodse groepen en personen “als arrogante veroveraars optreden” en een staat binnen de staat vormen, wel van Rechten gebruikmaken, zonder de Plichten te vervullen. Verder stelde het Congres vast dat de Joden in het algemeen sterk deelnemen aan de internationale revoluties. En daarom proclameerde het Congres “den Krieg gegen diese Elemente.”
De vooroorlogse periode van opkomend fascisme en de soms innige relatie met de katholieke kerk is na de tweede wereldoorlog door de ‘nieuwe’ machtsverhoudingen meestal verdonkeremaand. Van een duidelijke voorkeursbehandeling van fascisten door de katholieke kerk (vóór, tijdens en ná de oorlog) verhaalt ook het onderzoek van Ad van den Oord Zwart Front en SDAP in Oisterwijk.
http://www.advandenoord.nl/publications/Zwart_Front_en_SDAP_in_Oisterwijk.pdf
Naast wat in het BHIC aan archiefmateriaal te vinden is, biedt het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen nog veel meer informatie over Lutkie. Helaas is nog niet alles zonder toestemming te raadplegen, en is het Lutkie-archief ‘tijdelijk’ niet toegankelijk (sinds maart 2016 (!).